"Avrupa’daki araç stoğu Türkiye’ye kayabilir"

Salgınla birlikte tüm dünyada büyük bir darbe alan otomotiv sektöründe durgunluk sürüyor. 3 koldan birden kaybetmeye başlayan sektör, ihracat, üretim ve iç pazarda kayıplar yaşamaya devam ediyor. Özellikle Avrupa’da yaşanan pandemi krizi çarkları durma noktasına çarkları ve satışları durma noktasına getirdi. Bölgedeki tüketicilerin neredeyse yüzde 100 artık sadece can derdinde.

Türkiye’de de durum aslında bire bir aynı olmasa da çok farklı değil. Şu an birçok otomotiv fabrikasında üretim yok, iç pazarında Nisan 2020’de durması bekliyor. Dünya ve Türkiye hakkında bilgi veren Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı,  Başkanı Haydar Yenigün “İlk şirket kapattığı zaman 6 Nisan’da geri dönecekti. Yani 15 günlük bir süreç belirlemişti. O tarihte, o doğru bir bilgiydi ancak geldiğimiz gün itibariyle bakıyoruz en erken açmayı planlayan şirket galiba şu anda 20’sine öteledi. O kadar çabuk değişiyor ki bunlar takip edemiyoruz” dedi. Çin’deki salgında bile ayakta kalabilen bir otomotiv endüstrisinin olduğunu söyleyen Yenigün “Çünkü Çin’den gemiyle, çok özelse uçakla, bazıları da kamyonla gelen malzemeler vardı. Bir şekilde bunları halledebiliyorsunuz. Avrupa’ya baktığınızda ise Avrupa’da çok sayıda imalatçı var. Ve her biri ayrı bir ülke. Ne zaman ki ülkeler Dünya Sağlık Örgütü’nün de talimatlarıyla artık karantina uygulamaya başladılar, bu sefer sınırdan geçen araçların şoförleri karantinada kalmaya başladı. Ve lojistik sistemi çalışmamaya başladı” diye konuştu. Türkiye’de ithalat tarafında bir sıkıntı olmadığını aktaran Yenigün şu bilgileri ekledi: “Ben kendi şirketimden biliyorum, mart ayının son iki günü gemi geldi, yanaştı ve araçları indirdik. Diğer limanların farklı durumda olacağını düşünmüyorum; ancak tersi ile ilgili bir tecrübem var. Biz aynı zamanda tabii ki ihracat da yapıyoruz ve mesela ağır vasıta ihracatı yaptığımız firma, İtalya’ya yaptığımız ihracatı götürdü ve indiremeden geri getirdi. Çünkü oradaki limanlar kapatılmıştı. Bizim Türkiye’de böyle bir durum yok. Yani limanlarımız çalışıyor. İsteyen fabrikalarımız çalışıyor. Ben Türkiye ile alakalı böyle bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum, yurtdışında olduğu gibi. Onlardan kaynaklanan nedenlerden dolayı buraya gelişler aksayabilir. Bir de tabii başka bir tehlike var. Onun da altını çizmek lazım. Şu anda Avrupa’da satılmayan araçların, Türkiye pazarı açık olduğu için buraya ciddi bir şekilde kayması bir konu esasında. Oradaki stoklardan bahsediyorum.”

‘Z PLANIMIZ BİLE VAR’

En iyi senaryonun kısa zamanda geri dönmek olduğuna değinen Haydar Yenigün “Ama ‘en kısa zamanı’ tarif edemiyorum. Yani Nisan ayını kaybettikten sonra hemen geri dönmemiz, en iyi senaryodur bence. Kötü senaryo, zaten şu an yeterince kötüyüz. Mayıs ayının ortası gibi, hayatın normalleşmesi lazım. Bizim de daha erken üretime geçiyor olmamız lazım. Her şirketimiz kendi içerisinde planlarını yapıyor, revize ediyor. Çok sık soru geliyordu. A-B planlarınız var mı diye. A ve B değil, Z hatta iki dijitli planlarımız var. Çünkü, tam anlamıyla bilinmez bir resim var karşımızda” dedi.

ÜRETİM 30 BİN ADET DÜŞTÜ

“Geçen seneyle kıyaslandığında, 2019 yılının Mart ayında 132 bin adet otomotiv üretimi gerçekleşirken, 2020’nin Mart ayında 103 bin adet oldu” diyen Haydar Yenigün rakamları şu şeklide paylaştı: “Yani 30 bin adet daha az araç üretildi. Ancak, 2017 ile kıyaslandığında ki biliyorsunuz biz artık karşılaştırmalarımızı bu yılı baz alarak yapıyoruz. Çünkü ekipmanlar, sistemler, kapasite, eğitim, lojistik sistemleri ve elemanları 2017 yılına göre yapılmıştı. Dolayısıyla otomotiv sanayinin geldiği 2 milyon adetlik kapasiteye göre düşünmek lazım. Buna göre, 2020 Mart ayı yüzde 35’lik bir azalma gösteriyor. Ocak-Mart’a bakıldığında ise bu rakam yüzde 20 aşağıda olduğumuzu işaret ediyor. İhracatta ise 2017 Mart ile arada yüzde 38’lik bir azalma olduğunu görebiliyoruz. Birinci çeyrek bazında toparlayacak olursak, o da yüzde 22 azalma olarak karşımıza çıkıyor. Bahsettiğim rakam durmuş bir Avrupa’nın otomotiv ihracatımıza yansımış halidir. Öyle ki, 2019 yılı Mart ayında 120 bin adet ihraç gerçekleştirmişken, geçtiğimiz Mart ayında bu sayı 84 bin adete kadar geriledi. Bunlar daha ilk sıkıntılar. Bu rakamların Nisan ayında daha çarpıcı olacağını düşünüyorum.”

İHRACAT YÜZDE 14 AZALDI

Mart ayında toplam üretim 103 bin 350 adet seviyesinde kaldı. Üç aylık verilere bakıldığında, Ocak-Mart döneminde toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 341 bin 136 adet, otomobil üretimi ise yüzde 2 azalarak 235 bin 199 adet oldu. Traktör üretimi dikkate alındığında, ilk çeyrekte 348 bin 589 adet araç üretildi. Aynı dönemde, toplam ihracat bir önceki yıla göre adet bazında yüzde 14 azalarak276 bin 348 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı yüzde 9 oranında azalarak 191 bin 608 adet olurken, ticari araç ihracatı ise yüzde 23 oranında azaldı. Türkiye otomotiv sanayii, ilk çeyrekte toplam 7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirerek, yüzde 16 pay ile ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korudu.

Ali YILDIRIM – KARAR

LOJİPORT