Baltık Kuru Yük Endeksi’ne Çin dopingi

Baltık Kuru Yük Endeksi mart ve mayıs aylarında COVID- 19 nedeniyle 400 puanın da altına inse de, son bir aydır çok hızlı bir yükseliş kaydetti. Endeks 17 Haziran’da yüzde 18’in üzerinde artışla 1.246 puana, önceki gün de yüzde 22’nin üzerinde artışla 1.527 puana yükseldi. Endekste bu düzey 2019 yılı 10 Aralık’tan bu yana görülmemişti. Sadece birkaç gün önce aylar sonra tekrar 1.000 puanın üzerine çıkan endekste yıl başından bu yana artışı ise yüzde 40.

Gemicilik kira bedelleriyle oluşturuluyor

Birçok uzman bu yükselişte ana etkenin Çin’in COVID-19’un ilk şokunun ardından hızla iyleşme trendine girmesi olduğunu, özellikle de ülkenin demir cevheri talebinin artmasına da bağlı olarak deniz taşımacılığının bir çeşidi olan kuru yük taşımacılığında günlük faaliyetlerin hızlanması. Her gün gemi brokerlerinden toplanan bilgilerle belirlenen Baltık Kuru Yük Endeksi taşınan yükler karşılığında elde edilen kira fiyatlarını baz alıyor ve günlük olarak Londra’daki Baltık Borsası tarafından yayınlanıyor.

Çin stok alımlarına devam etti

İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Harun Şişmanyazıcı DÜNYA’ya verdiği demeçte kuru dökme yük piyasasını etkileyen en önemli ülkenin Çin olduğuna dikkat çekerek “Kuru dökme yük piyasası Çin yürürse yürümektedir. Çin ekonomisini ilk kapatandı ancak ham madde stok politikasına ara vermedi. Aksine emtia fiyatlarının düşmesinden istifade ederek stok politikasına devam etti. Bu nedenle BDI ciddi bir küresel krize ve arz fazlalığına rağmen 400 puanın altına inmedi” değerlendirmesini yapıyor.

Demir cevheri ve kömür talebi

Çin’in karantinalar kalkar kalkmaz hızlı bir şekilde 7/24 üretime başlaması demir cevheri talebinin ve çelik üretiminin hızla artması BDI’daki yükselişte başı çekiyor. Zaten birkaç yıldır ham çelik üretiminde rekor kıran Çin, mayısta yeni bir rekor kırarak 24 Aralık 2019’dan bu yana çelik üretiminde en yüksek düzeyi gördü. SteelHome danışmanlık verilerine göre son üç haftadır düşmekte olan demir cevheri stokları geçen hafta 107,75 milyon tona inerek Ekim 2016’dan bu yana en düşük düzeyi gördü. Dalian Emtia Borsası’nda işlem gören demir cevheri fiyatları talebinin de etkisiyle bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 32 artış kaydetti.

Cape tonaj endeksi yüzde 50 yükseldi

Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı olarak da görev yapan Şişmanyazıcı bu iki gelişmenin kok kömürü ve demir cevheri talebini artırarak endekste yüzde 40 ağırlığa sahip Cape tonajlı gemilere olan talebi artırdığını belirtiyor. BDI Cape tonaj endeksi dün yüzde 49,6 artışla (1,217 puan artışla) 25 Eylül’den bu yana en yüksek düzey olan 3.672 puana çıktı.

Genelde 17 bin ila 180 bin ton kargo taşıyabilen Cape tonajlı gemilerde ortalama günlük kira bedeli 6.244 dolar artışla 25.280 dolara yükseldi.

Genelde kömür ve tahıl kargolarını taşıyan 60-70 bin tonajlı Panamax gemilerde ise navlun 885 dolar artışla 10.055 dolara yükseldi. BDI Panamax alt endeksi dün yüzde 9,6 yükseldi. Supramaks endeksinde ise yükseliş yüzde 2,2 oldu.

‘Arz endişeleri de stoklattırdı’

Brezilya, Çin ve ABD’de bazı bölgelerde vaka sayılarında artış olması da başta Çin olmak üzere birçok ülkenin stoklu çalışmayı yeni politika olarak belirlemesine neden oldu ve ülkelerin alımları artırdığı gözlemlendi.

'Yükseliş geçici olabilir, iyileşme 2021’de’

Geçmiş dönemlerde BDI’daki bu atakların ömrünün 7-10 günü aşmadığını sonrasında geri düştüğünü belirten Şişmanyazıcı uluslararası kurumların daralma beklentilerinin olduğu bir yılda taşımacılığın da çok parlak olamayacağına dikkat çekiyor ve şu değerlendirmeleri yapıyor: “7-10 günü aşan yükselmeler olması ya da ulaşılan seviyelerin yükseliş süresinin iki katı süre kalması halinde gerçek bir iyileşme belirtisinden bahsedebiliriz. Asıl iyileşme 2021'de görülecektir.Dünya Bankası, OECD ve IMF küresel ekonomide daralma bekliyor. İkinci dalga olmadığı takdirde OECD’ye göre küresel ekonomi bu yıl yüzde 6 daralacak. Dünya Ticaret Örgütü ise küresel ticaretin yüzde 13 ila 32 daralabileceğini söylemişti. Peki bu durumda uluslararası deniz taşımacılığı iyi olabilir mi?Bu beklenmiyor, aksine uluslararası deniz taşımacılığının ton mil bazında yüzde 5,3; miktar bazında yüzde 6 küçüleceğinin tahmin edildiğini aktarıyor. Kuru dökme yük segmentinde bile ton mil bazında yüzde 3,9 daralma öngörüldüğünü belirten ekonomist “Demir cevherinde bir miktar artış, tahılda ise yüzde 2-2,7 artış bekleniyor” diye konuştu.

Hilal SARI – DÜNYA

LOJİPORT