'Çılgın Proje'nin müşterisi ABD mi?

Denizcilik camiasında sık sık yaptığı farklı çıkışlarla tanınan Kaptan Prof. Dr. Necmettin Akten, yine ?olur mu olur? denilebilecek bir olasılığa dikkat çekti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan?ın ?çılgın projem? diye açıkladığı Kanal İstanbul?un ABD uçak gemilerine güzergah olabileceği ihtimalinin altını çizen Akten, projenin ABD?yi sevindirip, Rusya?yı üzebileceğini söyledi.

Yeditepe Üniversitesi Lojistik Kulübü öğrencileri, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da çok başarılı bir organizasyona imza attılar. Kartal Titanik Otel?de 4 gün boyunca sektörün önemli isimlerini bir araya getiren Yeditepeliler, ilginç tartışmaları hazırlayan ortamın da mimarı oldular. Zirvenin son gününde konuşan Türkiye?nin tek kaptan Profesörü Necmettin Akten, kendine has üslubuyla Başbakan Recep Tayyip  Erdoğan?ın ?çılgın projesi?ni kıyasıya eleştirdi. Projenin hayata geçirilmesinin mümkün olmadığını kaydeden Akten, ?Ama bence Kanal İstanbul?un bir müşterisi var. Yap İşlet Devret bazında bu projenin sahibi ABD Deniz Kuvvetleri olabilir. ABD, Montrö nedeniyle İstanbul Boğazı?ndan Karadeniz?e savaş gemilerini geçiremiyor. Çünkü,  30 bin deplasman ton kısıtı var. Bana mümkün gelmiyor ama Kanal İstanbul yapılırsa, uçak gemilerini de o kanaldan geçirmek mümkün. Kanal İstanbul , sıradan bir proje değil. Dünyada 360 boğaz var. Ama bunların 359 tanesinde uluslararası oluşturulmuş bir rejim yok.  Montrö Anlaşması?yla geçişleri düzenleyen tek boğaz, Türk boğazlar bölgesidir.  O nedenle, İstanbul Boğazı diğer boğazlar gibi sözleşmesiz bir hale getirilemez? diye konuştu.
İstanbul Boğazı?nda trafiğin yüzde 35?ini Suezmax veAframax gemiler oluşturuyor. Yük taşıma kapasitesi 80-120 bin ton olan gemiler Aframax, 155-165 bin ton arasındaki gemiler ise Suezmax?ları temsil eder. Bu tankerlerden İstanbul Boğazı?ndan en az günde iki adet geçer. Bu gemiler 55 metre genişliğe ulaşabiliyor.

Yoğun akıntıda dümen kilitlenmeleri kaçınılmaz

İşte tam da burada itirazı var Prof. Akten?in: ?150 metre genişliğinde yapılacak kanal açıldığında, Marmara?dan Karadeniz?e; Karadeniz?den de Marmara?ya geçiş olacak. Yani, iki gemi geçeceğine göre 55X2=110 metre yapar, geriye 40 metre kalır. Bu 40 metre aralıkla gemilerin birbirine sürtünmeden nasıl geçeceğini bize söylemeliler. İkinci olarak İstanbul Boğazı?nda bir akıntı rejimi vardır. İstanbul Boğazı?nın bir ucunu oluşturan Karadeniz,  alt ucunu oluşturan Kız Kulesi?ne göre 26 santim yukarıdadır. Bu 26 santimlik fark nedeniyle İstanbul Boğazı?nda bir üst akıntı akar ve o akıntının hızı Avrupa ve Rusya?da yoğun kar yağışı olduğunda saatte 7 mile kadar ulaşır. İngiltere?de hocam bana niçin Panama Kanalı?nın Fatih?in yaptığı gibi dağ ve tepe aşarak yapıldığını sordu. Projeyi inceledim. Atlantik ile Pasifik arasındaki tuzluluk farkı 1 litrede 1 gram. Birinde binde 35, diğerinde binde 36. Bir hesap kitap yaptık. Pasifik?ten akan ve saatte 10 bin mile ulaşan bir hızla karşılaşacaktı gemiler. Bunun nedeni de o 1 gramlık tuz farkıydı. O yüzden insanoğlu,  gemileri geçirebilmek kaygısıyla Panama kanalını bu nedenle dağ bayır atlatarak yaptı. Bizim ?çılgın proje?nin mimarları da Karadeniz?i yararak kanallarını açacak. 26 santimlik seviye farkı ve nereden bakarsanız bakın Ege?nin Karadeniz?e göre binde 15, binde 16 tuzluluk farkı nedeniyle, bir de  kanalın 150 metre genişlikte olması nedeniyle akıntı hesabı unutuldu diye düşünüyorum. 720 metrede 7 mil hızla akabilen bir akıntı, bir hortumun ucunu sıktığınızda nasıl fışkırıyorsa, dar kanalda bu etki kaç mile çıkar varın hesabını siz yapın! Bu yoğun akıntı nedeniyle orada yolculuk yapan gemilerin dümen kilitlememesi mümkün değildir.?

Süveyş 575 bin dolar, bizim boğaz beleş

Süveyş Kanalı?ndan geçen gemilerin ne kadar kanal ücreti ödediklerine de ulaştığını açıklayan Necmettin Akten,  ?Bir Suezmax tanker gidiş dönüşte 575 bin dolar nakit ücret ödüyor. İstanbul Boğazı?ndan geçiş beleş iken, bu parayı Kanal İstanbul?dan nasıl alacaksınız? Zorunluluk getiremezsiniz. Dolayısıyla Kanal İstanbul?u isteyen geçer, istemeyen geçmez. Bu projenin hayata geçirilmesi mümkün değil. Hiçbir kaptanın da, doğal şartları yenebilirmişçesine gemisini geçirmesi imkansız. Boğazın girişinde öküz kapan gibi bir şey yaparsanız akıntıyı ancak böyle durdurabilirsiniz. Yarma şeklinde açıp, doğal yoldan geçsin diye düşündüğünüzde Karadeniz?den gelen gemilerin dümen kilitlememesi mümkün değil. Mühendisliğin de sınırları var? dedi.

10 milyar dolar mı? 50 milyar dolar mı?

Kanalın maliyeti konusunda da farklı ve uçuk rakamların dolaştığını ifade eden Prof. Dr. Necmettin Akten, ? İstanbul Büyükşehir Belediyesi?ne bakarsanız 10 milyar dolar. Ama ağzının suyu akan inşaat müteahhitlerini dinlerseniz 50 milyar doları buluyor. Böyle bir parayı toprağa gömdüğünüzde bunun karşılığını milletin sübvansiyonu olarak yabancı bayraklara hediye edemezsiniz. Suezmax tanker, 575 bin dolar Süveyş Kanalı?na öderken, İstanbul  Boğazı?ndan bedava geçiyor. Sadece Montrö?den yapılan pazarlıklar sonucunda tahlisiye, fener ve sağlık rüsumu gibi bunlar da net ton üzerinden alınabiliyor ve öyle uçuk miktarlar da değil. Böyle olunca, bir Suezmax?ın Türkiye?ye ödediği ücret 20-30 bin doların üstüne çıkmaz. Bir yerde parasız geçiş, diğer yanda yatırımın karşılığını almak istediğiniz bir kanal var. Aklı olan nereden geçer?? ifadelerini kullandı.

Ulaştırma Bakanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa Karaşahin:

Kanal İstanbul, boğazdan emniyetli olacak

Kaptan Prof. Dr. Necmettin Akten?in bu konuşması salonda dinleyiciler arasında bulunan Ulaştırma Bakanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa Karaşahin tarafından tepki ile karşılandı. Projenin çok basit olmadığının altını çizen Karaşahin, ?İstanbul Boğazı?nın hem Türkiye, hem de dünya için ne ifade ettiği malumunuzdur. Buradan binlerce dolar ücret alınacak. Ayrıca, Kanal İstanbul yapıldıktan sonra, hala ben İstanbul Boğazı?ndan geçeceğim ısrarında olanları da gerekirse biraz bekleteceksin. Kanal İstanbul geçişlerini teşvik edecek hamleler yapılacak. İki geminin birbirine sürtünerek geçebileceği savınıza da kesinlikle katılmıyorum. Çünkü, geçişler tek yönlü olacaktır. Dolayısıyla sürtünme riski gibi bir risk de söz konusu değil.  Akıntı meselesine gelince, bu tamamen mühendislik tekniği ile çözülebilecek bir durum. Mühendislik tasarımı yaparken, en küçük detaylar dahi hesaplanacaktır. Dolayısıyla, Kanal İstanbul?dan geçişler, İstanbul Boğazı geçişlerinden daha emniyetli olacaktır, buna eminim? açıklamasını yaptı.  

Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül:

'Kanal İstanbul' projesi Montrö'den bağımsızdır

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul için çılgın proje olarak adlandırdığı 'Kanal İstanbul'un Montrö Antlaşması'na aykırı olup olmadığı tartışmalarının sorulması üzerine Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, İstanbul Boğazı'nın Mudanya Antlaşması ile belli bir kriterlere bağlandığını, daha sonra boğazların idaresinin Türkiye'nin hakimiyetine verildiğini, fakat Karadeniz'e kıyıdaş ülkelerin de Türkiye'nin keyfine bırakılmaması için yeniden düzenlendiğini hatırlattı. İstanbul'a açılacak olan 'Kanal İstanbul'un Türkiye'nin kurallarına bağlı olarak faaliyet göstereceğini ifade eden Bakan Gönül, "Çünkü tamamen milli bir projedir. Montrö'den bağımsız olacak. Biz öyle düşünüyoruz. Başka türlü düşünen varsa da elbette onlarla da cebelleşeceğiz." ifadelerini kullandı.

Selçuk ONUR - LOJİPORT