Fazla mesaide son söz yargının

Taşımacılık sektöründe, önümüzdeki günlerin gündemini gümrüklerde alınan fazla mesai ücretleri belirleyecek gibi gözüküyor. Sektör temsilcileri, alınan bu ücretlerin hukuk dışı olduğu tespitinde bulunarak; konuyu yargıya taşıyacaklarını, mevcut durumun sürmesi halinde de, faturanın alıcıya çıkacağı yönünde görüş bildiriyorlar.

Birkaç ay önce sütunlarımıza misafir ettiğimiz Gümrük Müsteşar Vekili Bülent Ertem?e sorduğumuzda ?1 Mart itibariyle mesai sistemini değiştirerek, Dünya Bankası?nın da uyguladığı araç başına, konteyner başına sistemini getirdik. Daha önce beyanname başına ücret alınıyordu. 1 Mart?ta yürürlüğe giren uygulama olumlu tepkiler alırsa, devam edecek. Aksayan yönler olursa, düzeltmek mümkün? yanıtını vermişti.

Ancak gelen duyumlara göre, 2005/17 no?lu Gümrük Müsteşarlığı genelgesine bazı gümrüklerimizin uymadığı, genelgede açıkça belirtilen, ?beyanname başına ücret alınmayacak? talimatına aykırı olarak para tahsilatına devam edildiği bildirildi. Alınan ücretlerin de, bölgesel farklılıklar gösterdiği, İstanbul?da yüzde 300; İzmir?de ise, yüzde 600 civarında zamlı tarife uygulandığı vurgulandı. Ayrıca, yine sektör temsilcilerinin aktardığına göre, bazı gümrüklerde mesaiye kalacak personelin 3?le sınırlı tutulmasına rağmen, bu sayının üzerinde personelin hizmet verdiği gümrüklerimizin olduğuna dikkat çekildi.

Sektörün önde gelen isimleri ile gümrüklerde alınan fazla mesai ücretlerini konuştuk. 

DTO Başkanı Metin Kalkavan:

İthalat ve ihracata negatif yansıyacak

 ?Bu sorunlara ne kadar itiraz ederseniz, o kadar karışıp yukarıya çıkıyor. Sürekli itiraz edildiğinde, burası iyi bir gelir kapısı olarak görülüyor. Bu gerçekten başka bir gelir kapısı oluşturacak. Aracılar, kendilerinin ödemediği bir para olduğu için limanlar, armatörler ya da Line?lar üzerlerine koyup bunu beyanname sahiplerine yansıtacaklar. Yani, sonuçta ithalata ve ihracata maliyet olarak yansıyan bir kalem olacak. Örneğin, 10 dolar beyanname başına geliyorsa, bir 5 dolar da kendi koyacak. İşlemler, böyle faturalanacak. Bu da trilyonlarla ifade edilen çok ciddi rakamlara çıkabilecektir. Yasal haklarımızı koruma açısından çift taraflı mücadele etmeliyiz. Derneklerin dava açmasında fayda var. Biz ise, mücadelemizi TOBB şemsiyesi altında devam ettirmeye çalışacağız.?

TOBB?un İdare?ye baskı yapması, ya da dava açmasını salık veren bir meclis üyesine ise Kalkavan şöyle yanıt verdi: ?TOBB, hükümetin ya da İdare?nin yapmış olduğu uygulamalar aleyhine dava açamaz, açmaması lazım. DTO da, açamaz. TOBB?un tartışıp da, kurumla anlaşmaması mümkün değildir. Mutlaka birbirlerini ikna ederler. Bu bakımdan TOBB?u TÜSİAD?tan farklı bir yere koymak gerekir. Çünkü, odamız kamu kurumu niteliğinde meslek teşekkülüdür. TOBB da yasayla kurulmuştur. Bu yüzden dernek ya da vakıflar davaları açmalıdır. Kişilerin açmasını önermiyoruz. Son toplantıya bu nedenle gidemeyen arkadaşlarımız var. Çünkü, kim gidip şikayet ederse, zorluklara maruz kalıyor, bunu da biliyoruz. Bu yüzden kişi, ya da firmaları önermiyoruz. TÜRKLİM, Vapur Donatanları Acenteleri gibi dernekler dava açabilir. Mücadelede biz de farklı katkılarla yer alacağız. Yasal hakkımızı kaybetmemeliyiz. Bir taraftan yasal olarak girişimler yapılmalı, diğer yandan ikna yoluyla düzeltmeye çalışmalıyız.?

RODER İkinci Başkanı Erol Soylu:

 Adam/saat kuralına uyulmuyor

?Mesai saatlerinin 17?den 18:30?a çekilmesini pozitif bir gelişme olarak yorumluyoruz. Bir araç iç gümrükte fazla mesaiye kalıyor, sonra yürüyor ve sınır gümrüğüne geliyor. Gece olduğunu varsayalım, oradan da yurtdışına çıkıyor. Burada yapılan işlemler tamamen aynı. İç gümrükte fazla mesaiye kalmış bir araç için harcayacağınız adam/saat neyse efor olarak; Kapıkule?deki araç için harcayacağınız efor aynı. O halde, bunun parasal ifadeleri de, hem iç gümrükte, hem de dış gümrükte aynı olması lazım. Bu hala böyle değil. Yeni genelgeyle gümrük amiri, mesaiye kalacak olan gümrük memuru adedini indirdi. Bu sayı, üçten fazla olamıyor. Bir saatte diyelim ki, 100 YTL?lik bir fazla mesai yaptınız. Peki ikinci araç, aynı anda gelirse ne olur? Araç başına düşecek fazla mesai ücreti 50 YTL olur. Üçüncü gelirse, bu 33,33 YTL?ye düşer. Ancak, biz 100 YTL ilk araçtan, 100 YTL diğerinden, 100 YTL de sonra gelenden 1 saat içinde 300 YTL alıyoruz. Bu ?adam/saat bazında alınacaktır? ifadesine tamamen ters. Yani alınan fazla mesai ücretleri alınması gerekenden çok daha yüksektir. Hala, 3?ten fazla gümrük memurunun mesaide olduğu duyumları alıyoruz.

Hangi gümrükte işlem yapılırsa, işlemin fiyatı aynı olsun. Burada 17 YTL veriyorsak, diğer yerde de aynısını verelim, ne verdiğimizi bilelim.?

TOBB Başkan Yardımcısı ve DTO Başkan Vekili Halim Mete:

 İçi dolu bir dosyayla Ankara?ya gidelim

?Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) olarak son yıllarda en çok toplantı yaptığımız alan gümrüktür. Mesai konusunda, biz en çok ?mükerrer alıyorsunuz?a takıldık. Bu konuda uzman arkadaşlarla bir çalışma yaptık. Gümrükler Genel Müdürü Umman Hamitoğulları da, ?Mesai konusunda bir çalışma yaptık. Sizin de, görüşünüzü alarak uygulamaya koymak istiyoruz? dedi. Ben de, Kenan Türkantos?la birlikte Ankara?ya gittim. Sayın Genel Müdür ve ekibi, önümüze bir kağıt koydu. İnceledik ve çok da bir şey anlamadık. Ulaşabildiğimiz Lucien Arkas?a durumu aktardık. Arkas da, ?Sayıya döndürülmesi yanlış? dedi. Ardından Geza Dologh?a ulaştık. O da, ?Herhalde iyi bir şey yapmışlardır? dedi ve biz bir çözüme ulaşamadık.

Aradan 20 gün geçti. İhracatın önünü açmayla ilgili Başbakanlık Müsteşarı?nın başkanlığında bir toplantı yapıldı. O toplantıya da TOBB adına ben katıldım. Gümrükler Genel Müdürlüğü?ne ?20 gün geçti, hiç olumsuz bir vaka gelmedi. Ama gelirse, bilesiniz sizi ziyaret edeceğiz? dedim. İki gün sonra bir arkadaşım aradı. ?Eskiden belge olarak ne alıyorlardı,  şimdi ne alıyorlar? diye sordu. ?Aradaki farkı şehirler bazında ortaya koyalım. Güzel bir dosya yapalım, bu sadece bize mi yansıyor; yoksa ucu halka mı dokunacak onu da yansıtalım. İdare, böyle bir dosyayı görüşmeye hazır? diye konuştu. Biz de, bu konuda elimize henüz bir dosya gelmediği için İdare ile bu görüşmeyi yapmadık. TOBB ve DTO her zaman işin içindedir. Hiçbir zaman da görüşme kapısını kapatmamalıdır. Biz sakin olmalıyız. Gümrükle ilgili arkadaşlarımız çok iyi çalışsınlar, Ankara?ya içi dolu bir dosya ile gidelim. Biz kurumların kimliğini koyarak gidiyoruz. Uzmanlar da, bilgilerini koymalılar ki, onları ikna edebilelim. Çünkü, biraz daha kemikleşirse, ikna yolu kapanacaktır. O zaman geriye sadece hukuk yolu kalacaktır.?

 Vapur Donatanları ve Gemi Acenteleri Derneği Başkanı Ruhi Duman:

 Genelge hukuk dışı

Anayasa der ki, ?Devlet kamu giderlerini karşılamak üzere vatandaşlarından vergi alır. Ama bu vergiyi alabilmek için önce yasanın çıkması lazım.? Evet Gümrük Kanunu?nda bu hüküm var. Kanun da, bir maddesinde bunun ?alış şekli yönetmeliğe bırakıldı? diye yorumlar. Yönetmelikte de, gümrük mesailerinin ihracatta saatte 7 lira, ithalatta ise, 12-15 lira alındığı yazar. İkincisinde ise, Türk kamyonlarından ithalat ve ihracatta alınan miktar; üçüncü bir maddede ise, yabancı kamyonlarla ilgili dolar bazında bir mesai birimi yazar.

Gümrük Müsteşarlığı birçok genelge yayınladı. Ancak, bu son çıkan genelge tamamen hukuk dışıdır.

Gerek kanunda, gerekse de yönetmelikte konteyner başına bir ücret yok. Son genelgede ise, ro-ro gemileriyle gelen kamyon başına mesai ücreti yazılmakta. Bu tamamen hukuka aykırıdır. Ve hukuk yoluyla bu genelgenin iptali yolu zorlanmalıdır. İzmir, konteyner başına 15 dolar almaya başladı. İstanbul, sıkışmış durumda onlar da yapmak üzereler. Her konteyner başına alınan bu 15 dolarlar sonunda milletin sırtına binecektir.?

Vapur Donatanları Derneği Başkan Vekili ve DTO Meclis Üyesi Kenan Türkantos:

İstanbul?da %300, İzmir?de %600 artış oldu

?1 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe konan 2007/14 sayılı genelge öncesinde, oda heyetimize Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Yüzde 40?lara varan indirim yapılmakta olduğu, İzmir ve Mersin?de çok küçük artışlar ile bütün gümrüklerin eşit uygulamaya geçeceği, bildirilerek genelge yürürlüğe konmuştur.

Ancak, saat başına alınması gereken fazla mesai ücretleri, araç başı, konteyner başı hesaplamalarla, İstanbul?da yüzde 300 İzmir?de yüzde 600-1000 arasında artış getirilmiştir.

Bu yapılan zamları, gemi sahiplerinin kabul etmesi söz konusu olmayıp, bütün yük şu an için acentelerin sırtına yüklenmiş; ancak acentelere de, bu artışları maalesef ithalat ve ihracatçılara yüklemekten başka bir yol bırakılmamıştır.

Bildiğiniz gibi Gümrük Muhafaza Teşkilatı 24 saat çalışan ve gümrüklerimizi muhafaza eden bir kurumdur, fazla mesai uygulaması yoktur. Dolayısıyla bu mesai, gümrükler tarafından alınmakta ancak gümrük müdürlükleri, kimisi saat 21, kimisi de saat 23?ten sonra çalışmamaktadır.

Devlet mekanizmalarımız ile, sürdürülen iyi ilişkiler ve karşılıklı görüşmeler konunun çözümü için yeterli olmamıştır. Bu tip genelgelerin hukuka taşınmasındaki sürecin 26 Nisanda dolacağından hareketle de, yürütmeyi durdurma istemiyle dava açılmıştır.

Hükümetimizin uyguladığı başarılı ekonomik politikaların bir göstergesi olarak yüzde yüzleri aşan enflasyon canavarının tek haneli rakamlara düşürülmesinde başarılı ve ciddi politikaların uygulandığı hepimizin malumudur.

Gümrük fazla mesailerinin yüzde binleri aşan zam ile yürürlüğe konması, ekonomik programda sapmalar meydana getireceğinden, konunun en az bizler kadar hükümet yetkilerinin de, sorunu olması gerektiğine inanıyoruz.?

Selçuk ONUR