Gümrük hizmetinde tarife neden dolar?

İthalatçıların ve ihracatçıların önemli kapısı gümrüklü liman sahalarında hizmet ücretleri çoğunlukla döviz olarak ödeniyor. Şirketler için ağır bir yük getiren liman hizmetleri için yeni bir düzenlemeye gidilmesine ihtiyaç var.

Sözcü Yazarı Nedim Türkmen’in yazısı..

Bilindiği üzere; 12 Eylül 2018 tarihinde yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ve sonrasında yayımlanan genel tebliğlerle “dövizle işlem yapma yasağı” getirilmişti. Türkiye, 2019 yılında 182.3 milyar dolarlık ihracat, 198.9 milyar dolarlık ithalat yaptı. İthalat ve ihracat işlemi yapanların ortak noktası olan gümrüklü liman sahaları ve burada faaliyet gösteren armatörlerin işlemleri “dövizli işlem yasağının” dışında tutulmuştur.

İSTİSNANIN KAPSAMI…

Türkiye'deki gümrüklü liman sahalarında sunulan hizmetler kapsamında; Türkiye'deki yerleşik kişiler arasında akdedilecek iş ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilmesi mümkün bulunmaktadır.

Ayrıca, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'ın 4'üncü Maddesi'nin (g) bendinin yürürlüğe girdiği tarihten önce Türkiye'deki gümrüklü liman sahalarında sunulan hizmetler kapsamında, Türkiye'deki yerleşik kişiler arasında akdedilmiş olan ve yürürlükte bulunan iş ve hizmet sözleşmelerindeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır

MASRAFLAR AĞIR…

Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler (yeni eklenmiştir) ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin işveren veya hizmet alan olarak (yeni eklenmiştir) taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

İhracatçı ve ithalatçılar yaptıkları işlemlerle ilgili olarak; ardiye masrafları, demuraj bedeli ve bazen de parsiyel konteynerle ilgili giderleri ödemek zorundadırlar.

Ardiye, liman işletmecisi tarafından ithalatçılara fatura edilen, liman içerisinde konteyner bazında depolama gideridir. Demuraj ise dış ticaret işlemlerinde konteynerdeki yükün boşaltılması için alıcı (ithalatçı) ve satıcının (ihracatçı) yaptığı anlaşma ile belirlenen sürenin aşılması halinde, konteyner başına alıcı tarafından (navlun dışı) ödenen gecikme bedelidir. Navlun ödemesine ise yükleyici firmalar tarafından yapılan parsiyel konteynerlerde ithalatçıların canını çok yakan masraflar uydurularak ve çok yüksek bedeller ödemek zorunda kaldıkları durumlarla karşılaşılıyor.

İthalatçı, üç- beş metreküp ürün için komple bir konteynerin kat kat fazlası ithalat liman masrafı ödemek zorunda bırakılıyor. Bu masraflarda sınırlamaya gidilmesine ihtiyaç vardır. Deniz yolu parsiyel nakliye, yüklerin bir konteyneri tam olarak dolduramadığı durumda, konteyner içindeki yüklerin birden fazla alıcıya ait olmasıdır.

Türkiye‘deki bütün limanları ve bu limanlarda faaliyet gösterenlerin ortaklık yapılarını ve uygulanan fiyatları araştırdığımda; ihracatta liman ve armatöre göre değişmek üzere 225 dolar ile 450 dolar arasında liman masrafı, ithalatlarda da 300 dolar ile 450 dolar arasında liman masrafı, armatör acenteleri tarafından fatura edilmektedir

TCDD'nin işlettiği iki liman olan Haydarpaşa ve Alsancak limanlarında; ithalat liman masrafları TL olarak armatör acentelerine fatura edilmekte, bu acentelerden sadece Arkas yine TL olarak ithalatçı firmalara kendi tarifesini yansıtmakta ve diğer hatlar Amerikan Doları cinsinden fatura etmektedir.

LOJİPORT