İngiltere, Türk taşımacıları da rahatlattı

Brexit’e geçiş sürecinin tamamlanmasına sayılı günler kala, Birleşik Krallık’tan nakliyecileri rahatlatacak bir hamle geldi. İngiliz Hükümeti, pandemi nedeniyle 1 Ocak 2021’de başlayacak Brexit’e geçişte nakliyeciye ayrıcalık tanıyacak. Türk nakliyecileri de kapsayan karar doğrultusunda, Birleşik Krallık ile yapılan taşımacılıkta Brexit süreci 1 Temmuz’a kadar üç aşamada gerçekleşecek. Sınır geçişini yavaşlatacağı öngörülen birçok zorunlu uygulama, nisan ya da temmuz ayına ertelendi. Bu süreçte gıda taşımacılığı yapanlara da öncelik verilecek.

Birleşik Krallık hükümeti, 1 Ocak 2021 sonrası taşımacılıkta geçerli olacak yeni kurallarını ayrıntılı bir şekilde anlatan Sınır İşletim Modeli’ni (BOM) yayınladı. Tüm bu kurallar Türk taşımacılar için de geçerli olacak. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU), ilgili yazıyı tüm ülkelerdeki paydaşlarına gönderdi. 17 Aralık’ta TOBB’a ulaşan yazı UND, DTO ve UTİKAD gibi tüm lojistik dernekleri ile paylaşıldı.Bu kapsamda;

İthalat taşımalarında:

■ TIR Sistemi veya Ortak Transit Sözleşmesi (CTC) kapsamında taşınan mallar için Birleşik Krallık Emniyet ve Güvenlik Bildirimleri 1 Temmuz 2021 tarihine kadar ertelendi.

■ Standart ürünlerin ithalatında, tam gümrük beyanı sunma koşulu 6 ay ertelemeye tabi olacak. Alkol ve tütün ürünleri vb. gibi kontrole tabi tüm ürünler için tam gümrük beyanı gerekli olacak.

■ Canlı hayvanlar için sağlık sertifikası gerekli olacak, fiziki kontroller
varış yerinde yapılacak.

■ Elektronik ön beyan ve bitki sertifikaları, ilk aşamada sadece "yüksek öncelikli" bitkiler ve bitki ürünleri için gerekli olacak. Fiziki kontroller ise varış yerinde yapılacak.

■ BK'da yerleşik ithalatçılar, yeni sıhhi ve bitki sağlığına yönelik kontrol yükümlülüklerine tabi olacak ve bazı bitki ve hayvansal ürünleri, halihazırda çalışır durumda bulunan IPAFFS (Import of Products Animals Food and Feed System) sisteminden ön bildirimde bulunulması gerekecek.

■ 1 Nisan 2021 tarihi itibariyle tüm bitki ve bitki ürünleri için bitki sertifikası gerekli olacak. Bu kontrollerin bazıları, balıkçılık ürünleri, canlı çift çeneli yumuşakçalar, yüksek riskli gıda ve hayvansal menşeli olmayan yemler, bitkiler ve bitkisel ürünler de dahil olmak üzere hayvansal ürünlerin ithalatında uygulanacak.

■ 1 Temmuz 2021 tarihi itibariyle Birleşik Krallık Emniyet ve Güvenlik Bildirimleri (SSD) sunulması ve tüm taşınan eşyalar için tam gümrük beyanı sunulması zorunlu olacak. BK sınırlarında tüm bitki ve hayvansal ürünlere yönelik fiziksel kontroller yapılacak.

İhracat taşımalarında:

■ TIR Sistemi veya Ortak Transit Sistemi kapsamında taşınan malların ihracatının tüm transit prosedürleri için 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle tüm ihracat malları için SSD ve İhracat beyannamesi sunulması zorunlu olacak ve gümrük beyannamelerinde tam kontroller uygulanacak.

■ BK'dan ana çıkışta, Dover Limanı’nda, yoğunluğu engellemek için BK yetkilileri 01 Ocak tarihinden itibaren geçerli olmak üzere "Kent Erişimi" iznini yürürlüğe koyacak. Bu uygulama kullanılmaksızın İngiltere'den ihraç taşımaları başlatılamayacak.

■ Birleşik Krallık ve AB arasındaki tüm TIR taşımalarında ön beyan bilgilerinin NCTS veya TIR-EPD Sisteminden AB'ye giriş için yapılması zorunluyken, Birleşik Krallık bölgesi için bu bilgilerin elektronik ortamda beyan edilmesi 1 Temmuz 2021 tarihinden sonra zorunlu hale gelecek.

■ Eşya Araç Hareket Sistemi (GVMS) malların hareketinin beyannamelere bağlanmasına izin veren ve malların hareketini kolaylaştırmak için BK Gümrükleri tarafından aşamalı olarak uygulanacak yeni bir sistem olup, 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle malların Büyük Britanya gümrük bölgesine girişini belirleyen Transit Ofisi formalitelerini elektronikleştirmek için kullanılacak. Bu tarihten itibaren, GVMS esas olarak Büyük Britanya ile Kuzey İrlanda arasında malların taşınması ve ayrıca AB'den BK'a Ortak Transit kapsamında yapılan taşımalar için kullanılacak. GVMS, ayrıca 01 Temmuz 2021 tarihi itibariyle AB'den ve AB'ye olan tüm ithalat ve ihracat taşımaları için de uygulanacak.

TIR Karnesi ile taşımalarda:

■ 1 Temmuz 2021'e kadar GVMS zorunlu olmayacak ve TIR Karne Hamili firmaların BK için herhangi bir transit beyannamesi sunması gerekmeyecek. IRU, Temmuz 2021'e kadar TIR-EPD Sistemi ile GVMS'nin entegrasyonunu tamamlamaya çalışacak.

■ Tüm ithalat ve ihracatçıların BK tarafından verilen Ekonomik Operatör Kayıt Tanımlama Sistemi (EORI) numarasına sahip olması ve nakliyecilerin, ENS ve EXS veya geçici depolama beyannamesi vermek için bir GB EORI numarası alması zorunlu olacak.

■ TIR taşımaları için Temmuz 2021'e kadar herhangi bir elektronik ön beyan zorunlu olmamakla birlikte sadece GB EORI numarası yeterli olacak. Prensip olarak, Birleşik Krallık ve AB arasında TIR prosedürleri, TIR Sözleşmesi esaslarına uygun olarak gerçekleştirilecek.

■ 1 Ocak itibariyle ortaya çıkacak en temel fark, hem BK'da (örnek Dover) hem de AB'de (örnek Calais) sınır giriş/çıkış formalitelerinin getirilmesi ve NCTS prosedürlerinin uygulanması ile ilgili olacak. Bu noktada, AB uygulamaları bakımından önemli bir değişiklik olmayacak (NCTS transit beyannamesi TIR uygulamasına eşlik edecektir), BK için NCTS beyanının sunulması gerekli olmayacak, en az 1 Temmuz 2021 tarihine kadar BK sınırlarında sadece kağıt TIR prosedürleri geçerli olacak.

TIR Sistemi ile taşımalarda:

BK'tan AB'ye ya da üçüncü bir ülkeye yapılan taşımalarda;

■ BK'a varış; TIR Karnesi ve gerekli diğer evrakların TIR Karne Hamili ya da temsilcisi tarafından BK varış gümrüklerine sunulması zorunlu olacak.

■ TIR Karne Hamili, TIR taşımasının hareket işleminden önce NCTS Sistemi üzerinden AB'deki ilk giriş gümrük idaresine bir özet beyan (ENS) sunabilecek.

■ BK'dan Çıkış: Bilinen TIR prosedürleri geçerli olacak.

■ AB'ye Giriş: TIR Karnesi kapsamında taşınan eşya için, Avrupa Birliği gümrük bölgesine girmeden en az 1 saat önce, özet giriş beyanının (ENS) TIR-EPD üzerinden yapılması gerekiyor.

■ Gümrük sistemi beyannameyi doğruladıktan sonra bir Hareket Referans Numarası (MRN) oluşturacak. ENS'yi beyan eden tüm Karne hamillerinin, AB tarafından sağlanan geçerli bir EORI numarasına sahip olması gerekiyor.

■ AB'den BK'a yapılan taşımalar klasik ve bilinen bir TIR taşımasından herhangi bir farkı olmayacak.

"Risk de var fırsat da"

Lojistik sektörü uzmanlarından akademisyen Dr. Akın Arslan, 31 Aralık sonrası Brexit konusunda Türkiye'yi bekleyen gelişmeleri şöyle özetledi:

"İngiltere-Türkiye arasında henüz anlaşma imzalanamadı. Bunun ticarete maliyetinin yaklaşık 2,5 milyar dolar olması bekleniyor. Türkiye-İngiltere arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması'nın en iyimser tahminle 2021 yılının ortalarında imzalanması bekleniyor. Bu durum ülkeler arasındaki ticareti doğrudan etkileyecek, doğal olarak bu durum lojistik sektörüne de dokunacak. Anlaşma olmazsa İngiltere’ye mal sevkiyatının yüzde 25-30’lar seviyesinde düşmesi muhtemel olacak. Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması Avrupa Birliği nezdinde İngiltere'yi üçüncü ülke konumuna düşürecek. Geçmişte, AB üyeliği imtiyazlarından yararlanan binlerce dış ticaret, gümrük ve lojistik firması İngiltere ile ticaret yaparken yeni kurallara ayak uydurması gerekecek. Bu ülkeye ağırlıkla beyaz eşya, hazır giyim ve otomotiv sektörlerimiz ihracat yapıyor. Pandemiyle birlikte temel hijyen ürünleri, maske, koruyucu elbise gibi sağlık ürünleri de ön plana çıktı. Eğer iyi yönetebilirsek, Brexit süreci bazı avantajları beraberinde getirebilir:

■ Gümrük birliği dışında serbest ticaret altyapılarının tesis edilmesi,

■ Coğrafi avantajın kullanılması,

■ Düşük nakliye maliyetleri,

■ Pandemi sonrası Türkiye'de ortaya çıkan alternatif yatırım olanakları,

■ Depolama, ulaşım ve tedarik konularında yaratılabilecek işbirlikleri,

■ Teknolojik üretimlerde işbirlikleri

■ Katma değeri yüksek ürünlerin Türkiye’de ortak girişimlerle üretilmesi

■ Nitelikli Türk işgücünden istifade edilmesi

■ Türkiye’nin Batı ile Doğu arasında bir lojistik Hub’da oturması,

■ Türkiye’deki İngiliz-Türk ortak yatırımlarıyla bölgenin üretim ve depolama üssüne dönüştürülebilmesi sıralanabilir."

UND: Transit ülkelerden geçişte İngiltere’den destek bekliyoruz

Türk nakliyeciler, İngiltere’den ikili ve transit taşımalarda geçiş belgeleri konusundaki muafiyetin devam edeceğinin sözünü aldı. Ancak nakliyeciler, transit geçilen ülkelerdeki vize ve belge sorunu için de İngiltere’den destek bekliyor, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın müzakerelerde bu konuyu gündeme taşımasını istiyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Alper Özel konuyla ilgili beklentilerini DÜNYA’ya şöyle özetledi: “Türkiye ile Birleşik Krallık arasında ikili ve transit karayolu taşımaları, 2010 yılından beri geçiş belgesinden muaf olarak gerçekleştiriliyor. Bu sayede, Birleşik Krallık ile Türkiye’nin karşılıklı ticareti yıldan yıla gelişmiş ve Birleşik Krallık en büyük ihracat partnerlerimizden biri haline geldi. UND olarak, Brexit sürecini en başından itibaren dikkatle takip ediyor, Birleşik Krallık’taki paydaşlarımızla beraber Birleşik Krallık Ulaştırma Bakanlığı ile “karşılıklı taşımalarda sağlanmış olan mevcut serbestilerin sürdürülmesi” yönünde, sektörümüz adına etkin iletişim içinde bulunuyoruz. Birleşik Krallık tarafından bu konuda Türk taşımacıların mevcut şartlarının devam ettirileceği konusunda garanti de almış bulunuyoruz. Bu noktada, en büyük ticaret partnerlerimizden biri olan Birleşik Krallık’ın benimsediği liberal tutumun, Türkiye-AB ticaretinin potansiyeli doğrultusunda gelişiminin önünde çok ciddi engeller oluşturan 'transit kısıtlamaları' konusunda Avrupa Birliği’ndeki paydaşlarımız için somut bir örnek oluşturması ümidini taşıyoruz. Ayrıca, Brexit’e rağmen Avrupa Birliği’nin en önemli ticaret partnerlerinden biri olmaya devam edecek olan Birleşik Krallık’taki paydaşlarımızın, AB ile yaşadığımız kronik kota ve vize sorunlarının çözümünde de bize destek vermesini bekliyoruz.”

UTİKAD: Anlaşmasız Brexit ekonomide büyük kayıp yaratır!

UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi Ayşem Ulusoy, Birleşik Krallık’ın Brexit kararının Türk lojistik sektörünü de fazlasıyla etkilediğine dikkat çekerek, “AB’den 1 Şubat 2020’de resmi olarak ayrılan İngiltere, bugüne kadar 51 ülke ile STA imzaladı. Ancak Türkiye ve İngiltere arasında bir anlaşma imzalanmadığı için iki ülke arasındaki ticaret, geçiş sürecinin son bulacağı 31 Aralık 2020 tarihinden sonra Dünya Ticaret Örgütü’nün kurallarına göre belirlenecek. Yani sanayi ve gıda ürünlerinin serbest dolaşımının 1 Ocak 2021 tarihinde rafa kalkmasıyla birlikte, Birleşik Krallık, Türkiye’ye otomotiv sektöründe ortalama yüzde 10, hazır giyimde ise ortalama yüzde 12 oranında vergi uygulayacak. Yük taşıyan firmalar ise çok daha farklı sorunlarla yüz yüze gelebilirler, İngiltere’nin 51 ülke ile imzalamış olduğu STA’lar nedeniyle, dış ticaret ekseninde de en azında Türkiye ile STA imzalayana kadar bir eksen kayması olması muhtemel. Bu da hem genel olarak Türk sanayicisinin hem de bu bölgeye yük taşıyan lojistik firmaların pazarlarının büyük ölçüde daralması anlamına geliyor. 2019 yılı verilerine oranla yaklaşık olarak 2-2.5 milyar dolar civarında bir kayıptan söz edebiliyoruz" diye konuştu.

Aysel YÜCEL - DÜNYA

LOJİPORT