Kapıkule hızlı olsa ne fayda, Bulgar yavaş

Fransa'dan Ömer Bedir gazetemize ulaşarak Türkiye'den sipariş ettiği malların Kapıkule'de beklediğini, TIR kuyruğuna bir anlam veremediklerini belirterek, “Nedir bu sıkıntının nedeni?” diye sordu. Konu esasen Türk lojistik sektörü ve ihracatçıları için yeni değil. İki yıl önce 24 Kasım 2018'de “İhracatçı denizleri aşıyor Kapıkule'yi aşamıyor” başlığı ile Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Zeki Sarıbekir'in yaşanan sıkıntılara ilişkin görüşlerini sizlere aktardık. O zamandan bu yana gerek TOBB gerekse Ticaret Bakanlığı sorunların aşılması TIR'ların gümrüklerden daha hızlı geçmesi için modernizasyon başta olmak üzere bir dizi tedbiri uygulamaya koydular. Ancak bu yılın mart ayında başlayan salgın ile birlikte sınır kapılarında kuyruklar yeniden uzamaya başladı. Haliyle ihracatçı da yurt dışında malını bekleyen alıcı da gecikmelerden şikayet eder hale geldi.

TİM VE UTİKAD HEYETİ KAPIDAN MESAJ VERDİ

Sorunlar aylardır sürüyor. Ekim ayının son haftası Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Heyeti Kapıkule, Hamzabeyli ve İpsala Gümrük Müdürlüklerini ziyaret ederek sorunları yerinde inceledi. Ziyaret sonrası açıklama yapan UTİKAD Başkanı Emre Eldener, Kapıkule'de randevu sisteminin devreye alındığını ancak dört gün sonraya verilen randevular nedeniyle TIR'ların Hamzebeyli'ye yöneldiğini burada da 14 kilometreyi bulan araç kuyruklarının oluştuğunu bildirdi. TİM'in sitesinde yer alan bilgi notunda ise “Bulgaristan tarafında geçişlerin hızlandırılmasını teminen Kapıkule Sınır Kapısı'nın karşısında yer alan Kapitan Andreevo Sınır Kapısı'nın girişinde frigorifik TIR'lar için ayrı bir hattın oluşturulması, Hamzabeyli Sınır Kapısı'nın karşısında yer alan Lesovo Sınır Kapısı'ndaki üç peronun aktif olarak kullanılması ve Dereköy Sınır Kapısı'nın karşısında yer alan Malko Tarnovo Sınır Kapısı'nın TIR trafiğine açılması için Bulgaristan makamlarıyla görüşmeler ve Bulgaristan gümrük sahasında fiziki iyileştirmelerin devam ettiği” ifade edildi.

TÜRKİYE HIZLI BULGARİSTAN YAVAŞ

Sektör uzmanları ile konuştuğumuzda kuyrukların uzamasının birkaç nedeni var. En önemli neden siparişler artınca Türkiye'den giden araç sayısında artış var ancak karşı taraf aynı hızla araç alımı yapmıyor. Yani Türkiye'den 10 kapıdan geçiş oluyorsa karşı taraf üç kapı ile alım yapıyor. Bu yüzden geçiş süreleri uzuyor. Bir diğer neden Avrupalı ülkelerin transit geçiş konusunu ağırdan almaları. En son Macaristan ile olan sorunun çözüme kavuşturulduğunu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı duyurdu. Bakanlık duyurusunda, 2021 ile sorunun çözüleceği, ayrıca üç bin adet olan ikili geçiş belgesinin toplam beş bin adede çıkarılacağını, bu şekilde Macaristan’dan temin edilecek toplam transit geçiş belgesi sayısının 110 bine yükseleceği kaydedildi. Bir başka sorun ise TIR'ların gümrüksüz yakıt alımları nedeniyle bu alanlarda yoğunluk oluşturmalarıydı fakat bu sorun yakın zamanda çözüme kavuşturulmuş. Bunun yanında hurda ithalat ve ihracatı konusunda TIR'lara uygulanan yönetmelikten kaynaklanan bir birikme olduğu da ifade edilse de lojistik sektörüne göre bu başat bir mesele değil. Yani son dönemdeki temel sorun Türkiye'den ziyade diğer ülkelerin işi ağırdan almasından kaynaklanıyor. Türkiye daha çok geçiş için yatırım yaptığı halde Bulgaristan tarafı buna karşılık verecek iyileştirmeleri yapmadı.

KAPIKULE'DEN GEÇİŞ 2 BİNE HAMZABEYLİ'DE BİNE ÇIKABİLİR

Nakliyecilere konuyu sorduğumuzda Bulgaristan'ın yatırım yaparak iyileştirme yapmasını beklediklerini ancak yapılamadığını bildirdiler. Türkiye'nin ihracatının son dönemde hızlı arttığına işaret eden nakliyeciler, geçen yıl günlük geçen araç sayısı 900 civarında iken sayının dün itibarıyla bin 260'a çıktığı bilgisini veren nakliyeciler, Kapıkule'de bekleyen araç sayısının 2 bin 340 olduğunu bildirdiler. Ticaret Bakanlığı'nın ihracatın artırılması ve gümrükler konusunda önemli atılımlar ve iyileştirmeler yaptığına işaret eden nakliyeciler, “Ancak Bulgar tarafında iyileşme yapılmadığı için performans yavaş. Bulgaristan kontrol tarafında sadece iki polis var. Bir darboğaz oluyor. Biz Dereköy Gümrük Kapısı'nın da TIR'lara açılmasını istiyoruz. Hamzabeyli tarafında ise Bulgaristan tarafında iki kantar olduğu halde biri çalışıyor. Kapasite ikiye çıkabilir. Bulgaristan tarafında peronlar boş, personel yok. Hamzabeyli'den geçen araç sayısı da 400. Bekleyen araç 940. Hamzabeyli'de kapasite bine, Kapıkule'de 2 bine çıkabilir. Birçok insan mal göndermiyor. Çünkü gecikme olursa ceza yer diye.”

MİKTAR BAZINDA ARTIŞ SÜRÜYOR

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Türkiye'nin ihracatı Ocak-Kasım 2020 döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8.31 oranında azaldı. TİM verilerine göre miktar bazında ihracat Ocak-Kasım 2020 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.5 artarak 139 milyon tona çıktı.

Salgın kısıtlamaları yüzünden ihracat 11 aylık dönemde miktar bazında çok artmıyor görünse de son aylara baktığımızda; kasımda yüzde 7.9, ekimde yüzde 9.1, eylülde 11.1 oranında arttı.

Recep ERÇİN - AYDINLIK

LOJİPORT