Karayolu taşımacılığında her gün 1 milyar TL dönüyor

Türkiye’de lojistik taşımanın %90’ı karayollarıyla yapılıyor. 850 bin kamyonun yollarda olduğu Türkiye, Avrupa’nın en büyük kamyon pazarına sahiptir. Ülkemizde, günde yaklaşık 450 bin kamyon taşıma yapıyor ve aylık taşıma hacmi 13.5 milyon kamyonun üzerine çıkıyor. Sektörde 1,2 milyon SRC belgeli kamyon şoförü, ekmeğini doğrudan taşımacılıktan yiyor. Karayolu taşımacılığında, her gün yaklaşık 1 milyar TL dönüyor.

Günlük 450 bin taşımanın yapıldığı ülkemizde, lojistik firmaları tarafından kontratlı yapılan taşıma hacmi ise, gerçekleşen toplam taşıma hacminin sadece üçte biri seviyesinde ve günlük 150 bin kamyon civarındadır.

Kalan günlük 300 bin kamyon taşıma, doğrudan spot pazarda gerçekleşiyor ve Ambar-Simsar-Kapı önü üçgeninde kapalı bir ekosistemde yürütülüyor. Araç sahibi kamyoncu, nakliye sitelerindeki simsarlar ya da aracı nakliye brokerleri üzerinden yüke göre 100-500 TL arasında komisyonlarla hazır yüklere talip oluyor, yük veren ile basit kontratlarla taşımayı gerçekleştiriyor.

Birçok global aktörün de faaliyet gösterdiği Türkiye’de, sektörde ön plana çıkan lojistik firmaları arasında; Netlog, Ekol, Ceva, DSV, C.H Robinson, Alisan, Mars, Horoz, Borusan, Omsan, Arkas, Gökbora, Barsan, Sertrans, Solmaz, Fevzi Gandur, Reysaş, Orkun, Kıta, Eyüp, Taha’yı sayabiliriz. Türk lojistik pazarında en büyük hacme sahip ilk 5 lojistik firmasının günlük ortalama FTL (tam kamyon yükü) taşıması yaklaşık 2 bin 500 kamyondur. Bu hacim ile hiçbirisi pazarda %1 bile pazar payına sahip değildir.

Yollardaki kamyonların yüzde 95'i bireylere ait

Son yirmi yıl içinde, kontrat lojistiği yapan büyük lojistik firmalarında “özmal” olarak tanımlanan kendilerine ait kamyonlardan oluşan filolarının oranı iyice azaldı. Artan maliyetler ve kontratların ağır yükleri, firmaları özmaldan uzaklaştırdı. Birçok büyük lojistik firmasının, özmal oranı %5’lerin altına düştü. Öyle lojistik firmaları var ki, günlük 2 bin 500 kamyon taşıma yapıyor ve kendine ait tek bir özmal aracı dahi bulunmuyor. Herkes kendi kurduğu kamyon tedarik sistemleriyle; garajlardan, kooperatiflerden ve nakliye sitelerinden ilkel yöntemlerle kamyon topluyor. Lojistik firmaları, operasyonlarını sağlıklı bir şekilde yürütebilmek için 25-30 bin kamyonluk spot kamyoncu adayını her an ulaşabilmek için portföyünde hazır tutmaya çalışıyor.

En hızlı ve en geç dönüş yükü bulunan iller hangileridir?

Türkiye’de kamyon trafiğinin en yoğun olduğu, kilometrebaşı navlun fiyatının ise en düşük seyrettiği aks İstanbul-Adana hattı oldu. Kilometre başı en yüksek navlun fiyatları İstanbul-Hakkari, İstanbul-Diyarbakır hatlarında gerçekleşti ve zaman zaman 7 bin TL görüldü.

Kamyon trafiğinin en yoğun olduğu hatlar, İstanbul-Ankara ve Ankara-Adana/Mersin hatları oldu. Türkiye’de kamyoncuların dönüş yükü bulmak için en fazla bekledikleri ya da yük almadan dönmek zorunda kaldıkları illerin başında, Rize, Diyarbakır, Hakkari, Şırnak, Trabzon geliyor. Eğer kamyoncu beklemeyi tercih ederse, yük için bekleme süresi 3.5 günü bulabiliyor. En hızlı dönüş yükü bulunabilen illerin başında Mersin ve Adana geliyor.

Diğer ilginç bir veri de Bursa çıkışlı; Kocaeli, Sakarya, Gebze, Balıkesir ve İstanbul hatlarındadır. Bu hatlardaki navlun fiyatları, anlık arz ve talep durumlarına göre haftadan haftaya +/- %50’nin üzerinde değişiklik gösterebiliyor.

İlk 6 ayda 297 bin 657 kamyon taşıma yaptı

Lojistik sektöründe Türkiye’nin dijital platformu olan TIRPORT’ta, 2020 yılı ilk 6 ayı verilerine göre toplam 297 bin 657 kamyon taşıma yapıldı. TIRPORT’la taşıma yapan kamyonlar, yılın ilk 6 ayı içinde 83 milyon 939 bin 274 km yol yaptılar. 6 aylık verilere göre bir kamyonun seferi ortalama 282 km. olarak gerçekleşti. TIRPORT, 2020 ilk 6 ayı sonunda aktif 42 bin kamyoncuya ulaştı.

500’e yakın KOBİ ve nakliye şirketine operasyon yönetimi hizmeti veriyor. Günlük yönettiği FTL taşıma sayısı 2 bini aştı. 2020 sonunda günlük 4 bin taşımaya ulaşmayı, 2022 sonunda ise günlük 25 bin taşımayı geçmeyi hedefliyor.

Hedeflenen 25 bin taşımanın 20 bini lojistik firmalarına ve büyük üreticilerine verilen lojistik operasyon yönetim hizmeti, günlük 5 bin taşıma ise doğrudan spot pazarda TIRPORT üzerinden yerine getirilecek hizmet olarak gerçekleşecek.

LOJİPORT