Kuşak-Yol projesinde daha aktif yer alacağız

2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı yayınlandı. Programda, önümüzdeki yıl Kuşak Yol Girişimi'nde daha etkin olmak ve kıtasal anlamda bir aktarma merkezine dönüşebilmek amacıyla hayata geçirilmesi planlanan liman projelerine yer verildi. Böylece Kuşak Yol Girişimi'ne Orta Koridor'dan demiryolu ile bağlı olan Türkiye, yeni vizyonuyla birlikte Deniz İpek Yolu'na da katılmayı hedefliyor.

DOĞU AKDENİZ'DE YENİ LİMAN

Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda dikkat çeken en önemli liman adımı Doğu Akdeniz'de atılacak. Bu kapsamda Doğu Akdeniz bölgesinde, Orta Doğu ve Orta Asya coğrafyasına çıkış kapısı olacak transit yük odaklı bir ana konteyner limanı inşa edilecek. Programa göre, 2021 yılında yeni liman için yer tespiti yapılacak ve etüt-proje çalışmaları tamamlanacak.

ÇANDARLI LİMANI HAYATA GEÇİRİLECEK

Diğer yandan Yıllık Program'da Ege hinterlandına hizmet edecek Çandarlı Limanı'nın da hayata geçirileceği bildirildi. Bu kapsamda öncelikle Çandarlı Limanı'nın uygun yük türü ve ölçeğe göre projelendirilmesi için etüt çalışmalarının başlatılacağı kaydedildi. Boğazlardan önce son dönemeç olan Çandarlı Limanı, Doğu Asya’yı deniz ve karadan Batı Avrupa’ya bağlayacak büyük fırsatlarından biri olarak görülüyor. Uzmanlar, Çandarlı’yı ayrıca gemi bakım-onarım, akaryakıt ikmal, gemi tedarik ve serbest bölge konseptiyle üretim ve taşımanın birleştirildiği yeni işlevlerle zenginleştirmek gerektiğinin altını çiziyor.

HAZAR EYLEM PLANI HAZIRLANACAK

Ayrıca Yıllık Program'da, Orta Koridor’un Türkiye önderliğinde etkin ve cazip hale getirilmesi amacıyla güzergah ülkeleri ile de işbirliklerinin artırılacağı kaydedildi. Bu amaçla başta Hazar Geçişi olmak üzere darboğazların giderilmesine yönelik Türkiye’nin inisiyatif alması sağlanacak, lojistik alanında Türkiye’nin önderliğinde ticari bir girişim hayata geçirilecek. 2021 yılında atılacak adımlar ise şöyle:

1. Hazar Koridoru Çalışma Grubu tarafından Hazar Koridoru Eylem Planı hazırlanacak.

2. Hazırlanan Eylem Planı doğrultusunda çok taraflı anlaşmalar yapılarak özel sektör öncülüğünde ticari bir girişim hayata geçirilecek.

FİLYOS LİMANI TAMAMLANACAK

Deniz entegrasyonu bakımından hayata geçirilecek son proje ise Filyos Limanı'nın tamamlanması. Halihazırda altyapı çalışmaları süren Filyos Limanı, 2021 yılında tam kapasite ile çalışmaya başlayacak.

EKSİK KALAN PROJE TRABZON LİMANI

2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda eksik kalan proje ise Anaklia Limanı'nı bertaraf edecek olan Trabzon Derin Deniz Limanı inşası oldu. Orta Koridor'da demir-deniz entegrasyonunun en verimli olacağı bölge olarak öne çıkan Erzincan-Trabzon demiryolu hattına ilişkin henüz bir adım atılmadı. Gürcistan’da inşaatı devam eden ve toplam maliyeti 2.5 milyar doları bulan Anaklia Derin Deniz Limanı ise bu yıl tamamlanacak. Yılda 100 milyon tona kadar kargo işleme kapasitesine sahip olacak Anaklia'da, ABD’nin büyük yatırımları bulunuyor. Şimdiden DHL firması ile Anaklia’dan Romanya’nın Köstence Limanı’na mal taşımacılığı için anlaşma yapıldığı da belirtiliyor. Fakat Orta Koridor’un geçtiği Ahılkek’ten Anaklia’ya bağlanmak, mesafe olarak Erzincan’dan Trabzon’a bağlanmaktan daha uzun. Türkiye ise Trabzon’a Erzincan’dan mı yoksa Samsun-Hopa hattından mı bağlanılacağını tartışarak vakit kaybediyor. Uzmanlar, Anaklia ne kadar büyük olursa olsun Trabzon’un güvenli bir liman olduğunu ve rekabetçi fiyatlarıyla öne geçebileceğini belirtiyor.

PİRE LİMANI YÜZDE 312 BÜYÜDÜ

Türkiye her ne kadar Demir İpek Yolu yatırımlarına başlamış olsa da; hala kapsamlı bir Deniz İpek Yolu vizyonu geliştiremedi. Rakibimiz Pire Limanı ise Kuşak Yol Girişimi ile 2007-2019 arasında yüzde 312 gelişim kaydetti. Halbuki Atina-Belgrad hattı 800 kilometre mesafedeyken, Tekirdağ-Belgrad hattı 750 kilometre. Çandarlı'nın Tekirdağ'a olan uzaklığı ise 300 kilometre. Uzmanlar, kombine taşımacılığın dünyada giderek geliştiğini kaydederek, Çandarlı için çok yönlü yatırımların ele alınması gerektiğini kaydediyor.

DOĞU AKDENİZ'İN STRATEJİK ÖNEMİ

Deniz İpek Yolu bakımından Doğu Akdeniz'in stratejik bir rolü bulunuyor. Bugün dünyada yıllık 20 trilyon doların üzerinde olan ticaret hacminin yüzde 80'i denizyolu ile yapılıyor. 12 milyar tonun denizyolu ile aktarıldığı dünya ticaretinin en önemli kavşak noktası ise Doğu Akdeniz. Üç kıtaya bakan yüzüyle Doğu Akdeniz limanları, transit süreyi kısaltması bakımından da büyük avantaj sunuyor. Bugün Çin'den Batı Afrika kıyılarına Süveyş Kanalı yada Ümit Burnu güzergahından 35 gün gibi transit sürelerde ulaşılırken, İskenderun ya da Mersin aktarmalı demiryolu+denizyolu entegrasyonu ile bu süreyi yarıya indirmek mümkün. Fakat Türkiye'de toplam lokal konteynerin yüzde 22'si, transit konteynerlerin ise sadece yüzde 16'sı Doğu Akdeniz limanlarında elleçleniyor.

Diğer yandan konteyner bazlı lojistik sektörünün 2024 yılına kadar her yıl yüzde 3.5 büyümesi ve 951 milyon TEU/yıl miktarına ulaşılması bekleniyor. Fiyatlar bakımından ise bugün havayolunda kilogram başı yükün ithalat değeri 258 dolara kadar çıkabiliyorken, bu rakam karayolunda 4.06 dolar, demiryolunda 1.25 dolar ve denizyolunda 0.56 dolar olarak fiyatlanıyor.

Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki tüketimin de son 10 yılda yüzde 50 artış gösterdiği değerlendirildiğinde, hızla Orta Koridor'un Doğu Akdeniz'deki liman tesisleri ile entegrasyonunun sağlanması gerekiyor.

BAKAN ADİL KARAİSMAİLOĞLU: ÇİN-TÜRKİYE 10 GÜNE DÜŞECEK

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 2021 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki sunum yaptı. Asya ve Avrupa arasında köprü görevi gören Türkiye'nin coğrafi konumunun sağladığı fırsatların ekonomik ve ticari avantaja dönüşebilmesi için demiryollarında yeni atılım başlattıklarını ifade eden Karaismailoğlu, son 18 yılda 169,2 milyar lira yatırım yaptıklarını bildirdi.

Özellikle uluslararası taşımalardan Bakü-Tiflis-Kars hattında yapılan taşımalarda yüzde 116 artış, İran hattında yapılan taşımalarda yüzde 63 artış ve Avrupa hattındaki taşımalarda yüzde 15 artış beklediklerini dile getiren Karaismailoğlu, ilerleyen yıllarda, kuzey hat olarak belirtilen Çin-Rusya (Sibirya) üzerinden Avrupa'ya gerçekleşen yıllık 5 bin blok trenin yüzde 30'unun geçişini Türkiye'ye kaydırmak için çalıştıklarını belirtti. Karaismailoğlu, Orta Koridor ve BTK güzergahından yılda 1500 blok tren işletmeyi ve Çin-Türkiye arasındaki toplam 12 günlük seyir süresini 10 güne düşürmeyi hedeflediklerini söyledi.

KAYNAK: Tevfik KADAN – AYDINLIK

LOJİPORT