Operatörler gemileri açığa çekti

 Yaşanan finansman krizi önce ham madde taşımacılığını ardından da nihai ürünleri vurdu ve konteyner gemileri de dökme kuru yük gemileriyle aynı kaderi yaşamaya başladı. İşletme maliyetleri navlunların altına düşünce, operatörler gemileri açığa çektiler. 

Daha güvenli olması ve operasyonel kolaylığından dolayı tercih edilmesi ve daha önceleri kuru yük gemileriyle taşınan yüklerin de konteynere girmesiyle büyük ivme kazanan konteyner taşımacılığı, son bir aydır ciddi düşüş yaşıyor. Önceleri liman sıkışıklığından dolayı günlerce demirde bekleyen gemiler, bu kez yük bulmak için haftalarca demirde beklemek zorunda kalıyor. Bazı hatları durduran veya rotalarda değişiklik yapan küresel operatörler, büyük kapasiteli gemilerini boşta bekletmeye başladılar. Geçtiğimiz haftalarda gazetemizde toplam taşıma kapasitesi 150 bin TEU?yu bulan 50?nin üstünde geminin boşta beklediğini yazmıştık. Bu boşta bekleyen gemiler arasına konteyner marketinin lideri Maersk Line?ın gemileri de katıldı. 

Maersk Line, 6.500 TEU kapasiteli 8 gemisini laid up (boşta bekletme) yaptığını açıkladı. Maersk bu kararı, Asya - Avrupa, Asya - Orta America, ve Transpasifik hatlarında değişiklik yaptıktan sonra verdi. Bunun nedeni ise Maersk?in elindeki tonaj fazlasını servise koyarak düzenlemek yerine, laid up?ın daha ekonomik olması. Çünkü bazı hatlarda navlunlar işletme maliyetlerinin altında kalıyor. Maersk Line?dan Michel Deleuran, bu kararın kapasiteyi azaltıp fiyatları koruyacağını ve aynı zamanda ana hatları geliştirmeye yönelik çalışma şansı yaratacağını söyledi. Deleuran, ayrıca finansal olarak güçlü bir şirket olduklarını, müşterilerinin ihtiyaçlarına güvenli servis vermeye devam edeceklerini belirtti.

Maersk?in laid up yaptığı 6500 TEU kapasiteli 8 geminin Mayıs veya Haziran 2009?a kadar boşta bekleyeceği beliriliyor.

Doğu batı trafiği azaldı

Resesyonun yarattığı yük trafiğindeki düşüş en fazla üretim ve tüketim merkezleri haline gelen Asya ? Avrupa rotasındaki yük hareketlerinde görüldü. Doğu batı rotasındaki üç ana hat?ın konteyner trafiğinde yüzde 6,7 oranında düşüş oldu. 01 Ağustos ile 01 Aralık aralığında haftalık konteyner taşıma miktarı 916 bin TEU,  855 bin TEU?ya geriledi.

   Haftalık konteyner hareketi        (1 Ağustos-1 Aralık 2008)

Konteyner operatörlerini vuran sadece mal hareketindeki düşüş olmadı. Operatörler, konteyner başına düşen navlunları da aşağı çekmek zorunda kaldılar. Asya ? Avrupa rotasındaki konteyner navlun değerlerinde üçte iki oranında düşüş oldu. Konteyner başına 200 dolardan fazla indirim olduğu belirtiliyor. Reuters, Maersk?in Batı kıyılarında 40?lık konteyner navlunlarını 1700 dolardan 1300 dolara çektiğini yazdı.

Hong Kong Taşıyıcılar Komisyonu direktörü Sunny Ho, konteyner marketinde yaşanan krizi şöyle özetliyor; ?Bazı firmalarımız, kiracıların yakıt ve liman masraflarını ödemeleri halinde sıfır navlunla malları taşımaya istekli durumdalar.?

Sipariş defteri düştü

Yüzyılın taşımacılık modeli olarak gösterilen konteyner gemisi sipariş defteri de son bir yılın en düşük seviyesine geriledi. 6,5 milyon TEU?nun üstünde kapasiteye sahip olan sipariş defteri krizle birlikte geriledi. 2 aydır yeni siparişlerin bıçak gibi kesilmesi ve mevcut siparişlerin de iptaliyle birlikte konteyner gemisi sipariş defteri 6,5 milyon TEU?nun altına düştü. Yük miktarındaki düşüşle birlikte boşta bekleyen gemilerin yanına yeni gemi girişleri ise devam ediyor. Alphaliner verilerine göre ayda ortalama 130 bin TEU kapasitesine sahip konteyner gemiler piyasaya giriyor.

Aralık itibariyle konteyner gemisi sipariş defterinde toplam taşıma kapasitesi 6,44 milyon TEU olan 1.236 parça gemi bulunuyor. Bu tonaj mevcut konteyner filosunun % 52,5?lik kısmına eşit. Bir yıl önce sipariş defterinin filoya oranı % 64 civarındaydı.

Markette servis veren kontyner filosu ise 12,3 milyon TEU kapasitesine sahip 4651 gemiden oluşuyor.  

Gemi fiyatları da düştü

Yeni siparişler bıçak gibi kesilince yeni gemi fiyatları da düşüşe geçti. Brokerler son yapılan anlaşmalara bakarak 1700 TEU kapasiteli gemi fiyatlarının yaklaşık % 50 düştüğünü söylüyor.

35 milyon doların üstünde sipariş edilen 1700 TEU kapasiteli bir handysize geminin fiyatı 20 milyon dolara kadar düştü. STX Pan Ocean?a ait olan ve Guangzhou Wenchong tersanesinde inşası devam eden iki handysize geminin birinin 21 milyon dolara satıldığı açıklandı. Gelecek yıl nisan ve eylülde teslim edlimesi planlan bu gemileri STX geçen yıl Alman armatör Thien & Heyenga?dan her biri 38,5 milyon dolara satın almıştı. Asyalı armatör Cido Shipping?in de aynı tonajdaki gemiler için 18 ? 21 milyon dolar aralığında bir fiyat ödediği tahmin ediliyor. Bu gemilerin iki yıl önce her biri 36 milyon dolardan sipariş edilmişti.

Aynı düşüş ikinci el gemi fiyatları için de geçerli. Geçen yıl kasımda 45 milyon dolara satılan 6 yaşındaki handysize temmuz ayında 31,5 milyon dolardan el değiştirmişti.

Hurdaya gidişler hızlandı

Konteyner gemilerine talep azalınca, yalı gemilerin hurdaya çıkması da hızlandı. Clarkson, bu yıl sonunda 88.900 TEU kapasiteye sahip onlarca geminin hurdaya gideceğini söylüyor. Ekim kasım aralığında 34.000 TEU?luk bir kapasitenin hurdaya çıktığını belirten Clarkson?a göre en büyük çıkış yaş ortalaması 22,3 olan 100 ? 499 TEU kapasiteli feeder gemilerde olacak.

Gemi kapasiteleri de büyüdü

Konteyner marketi son birkaç yılda sadece büyük sipariş defteriyle gündeme gelmedi. Özellikle son iki yılda sipariş edilen gemi kapasitelerinin büyüklüğüyle dikkatleri üzerine çekti. 10.000 - 14.000 TEU kapasiteli siparişlerin ardından, terminal operatörleri de, bu gemileri elleçleyebilecek yatırımlar için kolları sıvamıştı. Konteyner gemi dizaynında ipin ucunu kaçıran Samsung,  22.000 TEU kapasiteli bir gemi dizayn etmişti.

Murat ERDOĞAN ? PERŞEMBE ROTASI