Otogazda büyük hile

Sıcak şehirlerde hacmi genişleyen LPG (otogaz), haksız kazanç kapısı oldu. Bazı istasyonların otogazın hacmini hava sıcaklığına göre ayarlayan ATC cihazını devre dışı bırakarak satış yaptığı tespit edildi.

Sektörde ‘meteorolojik vurgun’ olarak isimlendirilen yöntemle, araç sahipleri normal ücret ödemesine rağmen yüzde 6’ya varan oranda daha az otogaz alıyor. Bu oran akaryakıt ürünlerinde ise yüzde 2. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) mevzuatına göre rafineriden 15 oC derecede çıkan LPG’nin, istasyonlarda da bu sıcaklığa göre düzeltilmiş litre üzerinden satışa sunulması gerekiyor. Soğuk bölgelerde bu cihazın çalıştırılmaması halinde ise bayinin aleyhine bir durum ortaya çıkıyor. Bu sebeple yapılan denetimlerde soğuk bölgelerde cihazın devrede olduğu belirlendi. Uzmanlar, tüketicilerin gece akaryakıt almasını tavsiye ediyor.

Sıcak bölgelerde bazı otogaz istasyonlarının hacim dengeleyici ATC cihazını çalıştırmayarak haksız kazanç elde ettiği ortaya çıktı. Otogazdaki hacim vurgunu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın geçtiğimiz Kurban Bayramı’ndan önce Antalya’da gerçekleştirdiği Akaryakıt ve LPG (Otogaz) Zirvesi’nde gündeme geldi. Akaryakıtta ‘meteorolojik vurgun’ olarak değerlendirilen olay Sanayi Bakanlığı’nın yaptığı bilgilendirmede katılımcılara detaylı şekilde anlatıldı.

Bakanlık ve sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre sıcak bölgelerde bazı LPG bayileri, otogazın hacmini sıcaklığa göre ayarlayan ATC cihazını kapatıyor. Araç sahipleri ATC’nin devre dışı olduğu istasyonlardan otogaz aldığında normal ücret ödemesine rağmen yüzde 6’ya varan oranda daha otogaz almış oluyor. Aradaki fark bayinin kasasında kalıyor.

Bakanlık ve EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) haksız kazancın önüne geçmek için yoğun bir denetim başlatıyor. EPDK mevzuatına göre rafineriden 15 santigrat derecede çıkan LPG’nin, istasyonlarda da 15 °C sıcaklığa göre düzeltilmiş litre üzerinden satışa sunulması gerekiyor. ATC cihazının çalıştırılmayışı sıcak bölgelerde genleşme nedeniyle bayinin lehine oluyor. Soğuk bölgelerde bu cihazın çalıştırılmaması halinde ise bayinin aleyhine bir durum ortaya çıkıyor. Yapılan denetimlerde soğuk bölgelerde cihazın devrede olduğu, sıcak bölgelerde ise bazı bayilerin cihazı devre dışı bıraktığı tespit edildi.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, geçtiğimiz Kurban Bayramı öncesi Antalya’da akaryakıt sektörüyle ilgili bir toplantı yaptı. Toplantıya bakanlık birimlerinin yanı sıra TSE, EPDK, Gelir İdaresi Başkanlığı ile ekipman üreticilerinin üye olduğu bazı sivil toplum kuruluşları katıldı. Toplantıda Sanayi Bakanlığı katılımcıları, akaryakıt sektöründe gerçekleştirilen denetimlerde elde edilen verileri içeren bir sunum yaptı. Sunumda, Türkiye genelinde başta LPG olmak üzere akaryakıt bayilerine yönelik pompa ve diğer cihazların ‘ölçü ve ayar’ yönünden incelendiğine vurgu yapıldı. Denetim sonuçlarında dikkat çekici unsur bazı istasyonların LPG satışlarında hacim dengeleyici olarak bilinen ATC sistemini devre dışı bırakması oldu. ATC’nin çalışmaması sıcak bölgelerde hacim genişlemesi nedeniyle yüzde 6’ya varan oranda haksız kazanca sebep oluyor. Bu oran akaryakıt ürünlerinde ise yüzde 2’yi buluyor.

Mevzuat ‘15 santigrat derece’ diyor

LPG istasyonlarında satışa sunulan otogazın 15 derece (15 °C) sıcaklığa göre düzeltilmiş litre üzerinden satışa sunulması gerekiyor. Yönetmeliğin ilgili maddesi şöyle (madde 4): LPG teslimatı, a) Dökme olarak kullanıcılara ve otogaz olarak otogaz bayilerine doğrudan ağırlık ölçüsü üzerinden veya tanker sayaçları ile teslimatta 15 °C sıcaklığa göre düzeltilmiş yoğunluk değeri ve düzeltilmiş hacim ile hesaplanan ağırlık değeri üzerinden, b) Otogaz olarak nihai kullanıcılara LPG satışlarında 15 °C sıcaklığa göre düzeltilmiş litre üzerinden, c) Tüplü LPG satışlarında tüp adedi ve kilogram ya da tüp cinsleri üzerinden yapılır. Mevzuata göre Sanayi Bakanlığı ve EPDK, akaryakıt ve LPG sektörüne yönelik ölçü cihazları-ayarları ve teknik-standart düzenlemelerine yönelik denetim yapıyor. Mevzuata aykırılıklarda cezai işlem uygulanıyor.

Yakıtı gece almak daha mantıklı

Antalya’daki toplantıda bakanlık yetkililerinin yaptığı sunumda hacim farkı sebebiyle otogaz alan araç sahiplerinin ödediği paradan daha az yakıt aldığına vurgu yapıldı. Buna göre otogaz, sıcaklık nedeniyle genleşiyor, hacmi artıyor. Bu durumda hacim düzeltmesi yapılması gerekiyor. Aksi halde yüzde 6’ya kadar eksik ürün satışı söz konusu. Sektör kaynaklarına göre hacim dengeleyici ATC cihazı ısı kaynaklı dengeyi sağlıyor. Aksi halde sıcağa paralel genleşme sonucu pompa, daha az yakıt geçmesine rağmen fazla ölçüm yapıyor. Bir diğer ifadeyle, 1 birim yakıt yerine 1,2 birim yakıt ölçümü yapıyor. Müşteri, pompa fiyatı üzerinden ödeme yapıyor, ama daha az yakıt almış oluyor. Aynı kaynaklara göre benzinde sapma daha düşük: LPG yapısı gereği genleşme miktarı daha yüksek, akaryakıtta daha düşük. Benzinde de yüzde 2 civarı sapma söz konusu. Bu nedenle benzini de gece almak daha mantıklı. Toplantıda, haksız kazancın önüne geçilebilmesi için denetimlerin yoğunlaştırılması ortak görüşü öne çıktı.

Çözüm anlık takipte

LPG istasyonlarından tüketicilerin mağduriyetine neden olan ATC cihazları, yakın takibe alınıyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve EPDK, faaliyette bulunan otogaz istasyonlarının online (bilgisayar üzerinden) takibi için için çalışma yapıyor. Sektör kaynakları, çalışmanın tamamlanması halinde istasyonların anlık izleneceğini ve ATC sistemini çalıştırmayan istasyonların anında tespit edileceği bilgisini verdi. Böylece, tüketicilerin de mağduriyeti önlenmiş olacak.

ATC çalışıyor mu?

İstasyonlarda satışa sunulan LPG, hacim ölçümü yapılarak satışa sunuluyor. Araç sahiplerinin istasyonlarda otogaz alırken hacim farkından kaynaklanan eksikliği tespit etmeleri çok zor. Sektör kaynakları, konuya açıklık getiriyor: Sürücüler, istasyon sahibine ATC’nin çalışıp çalışmadığını sorabilir. Fakat pompada yer alan ATC cihazının doğru ölçüm yapıp yapmadığını anlaması çok zor. Şüpheli durumlarda ilgili makamlara başvuru yapabilir. Çünkü satışa sunulan otogazın hacim olarak dengelenmiş (15 derece) olması gerekiyor. Hacim dengelemesi yapılmaz ise müşteri daha az otogaz almış olur ama, ödediği para fazladır.

www.lojiport.com