Akaryakıt kaçakçılığını önlemek amacıyla Petrol Piyasası Kanunu'nda yapılacak değişiklik akaryakıt şirketlerini tedirgin etti. Devlet Bakanı Abdüllatif Şener'e mektup gönderen şirketler, TBMM gündemine gelen yasanın ağır hükümler içerdiğini belirterek, "Yasaya göre EPDK'nin belirlediği yüzde 100 ulusal markera sahip olmayan akaryakıtçılar kaçakçılıkla suçlanacak. Burada eksiklik mi var, marker hiç yok mu iyi ayrıştırılmalı. Soruşturmadan sonra ceza verilmeli" dedi.
Meclis?te akaryakıt kaçakçılığını araştırmak üzere kurulan komisyonun 2006 yılında açıkladığı verilere göre ise tüketicilere akaryakıtın yüzde 20'si kaçak. Bu pazarın rakamsal boyutu ise 6-8 milyar dolar civarında. Bu kaçak giriş 3 milyar dolar civarında Özel Tüketim Vergisi kaybına sebebiyet veriyor. Yıllık kaçak akaryakıtın 2.5 milyon ton olduğu hesaplanıyor. Akaryakıt kaçakçılığını önlemeye kararlı olan hükümet önce kaçak akaryakıtı ayırt edebilmek amacıyla ulusal marker uygulaması başlattı. Şimdi ise TBMM'de Devlet Bakanı Abdüllatif Şener tarafından açıklanan Petrol Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı gündemde.
Tasarıya göre EPDK tarafından belirlenen seviyede yani yüzde 100 ulusal marker içermeyen akaryakıt kaçak sayılacak. Değişiklikle dağıtım şirketlerine, bayilerini denetleme zorunluluğu getirilirken, kaçakçılık yapanlara 2-5 yıl hapis cezası, kaçak petrolün satış tutarının 3 katı değerinde ilgililere para cezası öngörülüyor. Kaçakçıların lisansı süresiz iptal edilecek. Kanun, ihbarcılara ve kaçakçıları yakalayan kamu görevlerine ikramiye verilmesini de öngörüyor. Tasarıda akaryakıt haricinde kalan solvent, madeni ve baz yağ, asfalt gibi benzeri ürünlerin standartları ve ölçüleri üretim yöntemleri yeniden tanımlanıyor ve yeni düzenleme yapılıyor.
Kaçakçılığı sona erdirmeyi hedefleyen tasarı akaryakıt şirketlerinde ise yeni bir tedirginlik yarattı. Tasarıyı "Akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele kanunu? olarak niteleyen Şener'e bir mektup gönderen Petrolcüler Derneği (PET-DER) uygulamada çıkabilecek sorunlara dikkat çekti. "Kurumca belirlenen seviyede ulusal marker içermeyen" tanımının sorun yaratacağını belirten şirketler, denetimin ardından ulusal marker'ın neden eksik olduğunun iyi araştırılması gerektiğini öneriyor. Şirketler "Marker seviyesi mi eksik, hiç marker yok mu iyi ayrıştırılmalı. Ulusal marker uygulaması çok yeni. Nasıl gelişeceğini bilmek zor. Bu nedenle iyi bir araştırma ile ceza getirilmeli" yorumunu yapıyor. PET-DER, Şener'in bu önerilere sıcak yaklaştığını ve bir yumuşatma beklediklerini söylüyor.
EPDK ile cuma günü buluşma
Bu arada geçen hafta yaptıkları toplantıda EPDK ve TÜBİTAK'ı sorunları konusunda ikna edemeyen şirketler cuma günü kurumla yeniden bir araya gelecek. Akaryakıt şirketleri uygulama sürecinde yaşadıkları sorunları tespit ediyor. Sektörün önemli şirketlerinden biri olan Total marker uygulamasına geçen hafta başladı. Total'in yüzde 100 oranına ulaşmak için noter çağırarak fazla marker kullandığı belirtiliyor. Shell ise ilk uygulamasını dün yaptı. Shell'in uygulamada herhangi bir sorunla karşılaşmadığı öğrenildi.
Şirketlerin en büyük korkusu damlası 100 dolara gelen ulusal markerın depolanma ya da uygulama sırasında ortaya çıkacak kayıplardan kaynaklanıyor. Zırhlı araçlarla marker taşıyan ve bunu sigortalatacak bir şirket bulamayan akaryakıt şirketleri, EPDK kesinlikle "olmaz" dese de sorumluluğu paylaşmak konusunda ısrarlı.