Türkiye’nin 23 ülkeyle imzaladığı serbest ticaret anlaşması (STA) var. 21 tanesi de yürürlükte… Güney Amerika’dan Güneydoğu Asya’ya kadar geniş bir coğrafyada bu ülkeler.1997’de İsrail’le imzalamış bu anlaşmayı, 2007’de Suriye ile. Morityus, Faroe Adaları gibi haritada bulmakta zorlanacağımız yerler de var. Ancak nedense 2007’den bu yana Karadeniz’in karşı yakasındaki Ukrayna ile görüşmeler netlik kazanmış değil. 10 yıldır resmi kanallarda pek değişen bir durum da yok.
Rusya krizinde turizme Ukraynalılar doping oldu
Oysa Rusya ile yaşadığımız Buğday-Domates krizinde Ukrayna alternatif pazar olarak ortaya çıktı. Uçak Krizi’nde Rus turistlerin yerini de büyük oranda Ukraynalılar doldurmasına rağmen hala beklenen adımlar atılmadı. Oysa Türk şirketlerin Ukrayna’daki varlığı sürekli arttı. İşte bu süreci mutlu sonla bitirmek için büyük emek sarf eden birileri var Ukrayna’da. Türk Ukrayna İşadamları Derneği’nden (TUİD) bahsediyorum. Mesleğimizin gereği yılın belirli kısmını yurtdışında geçiriyoruz. Dünyanın farklı coğrafyalarında şirketlerin olduğu kadar ticari örgütlerin başarılarını, çabalarını yakından görüyoruz. Kimi yeni pazarlar için çabalarken kimi de gönüllü olarak diyaspora gibi çalışıyorlar. Türkiye’nin imajını, bulundukları ülkedeki ağırlığını artırmak için büyük emek veriyorlar.
En fazla şubeye sahip Türk iş örgütü
İşte bu gidip gördüğüm, tanık olduğum, duyduğum ve okuduğum hatta tanıştığım ender örgütlerden biri TUİD. Kısa bir geçmişi olsa da Ukrayna kadar genç bir yapılanma TUİD. Ukrayna 26 yaşında bir devlet, TUİD ise 13’ünde. Eczacıbaşı, Arkas Holding, THY, Credit Europe, Lifecell (Turkcell), Onur İnşaat, Dalgakıran, Nobel İlaç, Colin’s, Evyap gibi Türkiye’nin önde gelen şirketleri üyeleri arasında. Son yıllarda düzenledikleri organizasyon, proje ve toplantıları artınca yabancıların da ilgisini çekti. EBRD, Panasonic, BASF, Hilton, Intercontinental, Reckitt Benkiser gibi uluslararası grupların Türk yöneticileri de TUİD bünyesine katıldı. Ukrayna’daki en geniş iş örgütü ama onu asıl güçlü kılan dünyada en fazla şubeye sahip Türk iş derneği olması. İşte bu başarının mimarları arasında sayılan TUİD üyeleri ile bir araya gelme imkanım oldu geçen hafta.
365 günde 132 etkinlik
Ülkenin 5 büyük şehrinden biri olan Dnipro’da düzenlenen bir etkinlikte buluştuk TUİD yönetimiyle. Dnipro Yatırım Ajansı Yönetimi işbirliği ile düzenlenen iş geliştirme toplantısı sonrasında konuştuğumuz TUİD Başkanı Burak Pehlivan, “Geçtiğimiz yıl Ukrayna’nın genelinde 132 farklı etkinlik, panel, toplantı, konferans gibi organizasyon düzenledik. Bunların 30'dan fazlasına Ukrayna Büyükelçimiz Yönet Can Tezel teşrif ederken, birçok etkinliğimizde bizi başta Kiev Ticaret Müşavirimiz Haydar Koçak olmak üzere ülkemizi Ukrayna'da temsil eden isimler yalnız bırakmadı. Böyle güzel bir destek alınca biz de daha da çalışkan olma ihtiyacı duyuyoruz” diye başlıyor sohbetimize… Sohbetimizde Ticaret Müşaviri Haydar Koçak da var… Gülerek, “Buraya gelmeden önce Avrupa’da bazı ülkelerde görev aldık. Bizi bu kadar yoran başka bir Türk derneği ile karşılaşmamıştım” diyor o da… “Çok çalışıyorlar çok çabalıyorlar. Düşünsenize; en büyük şehirlerde yapılanma içindeler. 7 farklı şehirde şube açtılar. Geçen ay en büyük sanayi şehirlerinden biri olan Zaporajiya’yı faaliyete aldılar” diye ekliyor Koçak. Burak Pehlivan, son dönemde gündeme gelen Serbest Ticaret Anlaşması’nı açıyor: “10 yıldır bu konuda büyük emek veriyoruz. Üyelerimiz, burada yer alan şirketlerin temsilcileri. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz ay Kiev’deydi. İki ülke arasında ticari birliktelik ve siyasi işbirliği çok iyi durumda. Artık bu enerjiyi yazıya dökmemiz gerekiyor” diye anlatıyor.
Koç, Otokoç’la ülkeye girdi
Merak edip Ukrayna’daki Türk şirketlerinin kim olduğunu soruyorum: “Turkcell, THY, Arkas’ın yanı sıra Limak, Gizia, Credit Europebank (Fibabank), Atlas Global gibi marka ve firmalar dahil 600 şirket var. Yeni eklenenler de oluyor. Örneğin Güriş ve Koç Grubu mevcut işlerini daha da artırmak için burayı yakından takip ediyor” diye yanıtlıyor. Vehbi Koç’un ilk şirketi Otokoç haziran ayında Ukrayna’ya Budget markasıyla adım attı. Ancak çok hızlı ilerliyor. Ukrayna’da şu anda Borispol, Julyani, Lviv ve Odessa havaalanlarında ofisleri var. Kiev ve Lviv şehirlerinde de şubeleri bulunuyor.
“Serbest ticaret anlaşması için yarın çok geç olabilir”
Konu Ukrayna’nın geleceğine geliyor. Burak Pehlivan, “Burası ayakta kalmaya çalışan bir ülke ancak çok büyük zenginlikleri var. Toprağı çok değerli. Tarımda oldukça büyük potansiyele sahip. IT ve yenilenebilir enerji keza öyle. Büyüyorlar. Gelişiyorlar. Dönüşüyorlar” diyor. Türk şirketlerinin sayısı giderek artsa da Ukrayna’da ticaretin en büyük ortağı Avrupa Birliği. Hatta bu oran giderek yükseliyor. AB-Ukrayna arasında ticaret hacminin yüzde 29 arttığına dikkat çeken Pehlivan, “Şu anda Avrupa Birliği’nin payı yüzde 43’e yükselmiş durumda” diyor. Ülkedeki ekonomik canlılığın giderek arttığına vurgu yapan Pehlivan, “Örneğin otomobil satışları yılın 11 ayında yüzde 26 artarak 73 bini aştı. Avrupalı şirketler Ukrayna’yı yakından takip ediyor. Ukrayna için geç kalmamak gerekiyor” diye konuşuyor. “Pehlivan’ın mesajı kısa ve net: Bizim şimdi elimizi çabuk tutmamız gerekiyor. Özelleştirme süreci içinde bir ülke burası. Yarın çok geç kalabiliriz.” Şunu da eklemek isterim. TUİD’in başarısı ve girişkenliği ödüller de topluyor. Sadece Ukrayna’da değil tabii. 2012 Romanya’da, Doğu Avrupa’da yılın işadamı derneği ödülünü Kiev’den yönetilen TUİD almış. (Dünya)
LOJİPORT