20'den fazla antrepo işletmesi, 2 Aralık'ta yürürlüğe giren ve sektöre ağır yaptırımlar ile yüklü miktarda ek maliyet getiren yeni yönetmeliğe karşı toplu dava açıyor. Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığına gönderilen mektupta Schenker Arkas, DHL gibi dünya devlerinin de imzası var.
Antrepoculara göre Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2 Aralık tarihli yönetmeliği ile “pire için yorgan yakıldı.” Antrepolarda ortalama 300 bin lira olan teminat miktarları bir kalemde 10 milyon liraya çıkarıldı. 17 Aralık’a kadar da süre verildi. Binden fazla antrepocu 17 Aralık itibariyle bu parayı bulamadı, yatıramadı ve hukuken problemli hale düştü. Sorun, ara formüllerle aşılmaya çalışılıyor. Bir diğer sıkıntı ise yönetmeliğin kazanılmış hakları dikkate almadan metrekare zorunluluğunu 3 bin m2'den 5 bin m2’ye çıkarması oldu. Eski mevzuata göre başlamış yatırımlar bir anda ziyan noktasına geldi. Sektörden 20 firma toplu dava açma kararı aldı. 100 firma ortak imzalı mektupla konuyu bakanlık, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı’nın gündemine taşıdı.
Geçtiğimiz haftalarda Türkiye’nin gündemine oturan kaçak et ithalatı ve zehirli madde içeren ayakkabı skandalının ardından harekete Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2 Aralık’ta yeni bir yönetmelik yayınladı. Yönetmelikle maliyeti 200 bin dolara kadar ulaştığı için tepki çeken kamera sistemleri konusundaki itirazları DÜNYA gazetesi manşetten duyurmuştu. Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri’nin (YGM) antrepolarda işlem yetkisi de kaldıran bu yönetmeliğe karşı açılan davada Danıştay, yürütmeyi durdurdu. YGM’ler yetkilerini geri aldılar. Ancak antrepo işletmeleriyle ilgili sorunlar hala gündemde. Şimdi bu konu da mahkemeye taşınıyor.
Antrepo işletmecilerinin yönetmeliğe birçok noktada itirazı var. 1 Ocak’a kadar verilmesi gereken ruhsat bedeli niteliğindeki 100 bin euroluk teminatta süre bir ay uzatıldı. Ancak antrepo sahipleri, sektörde birçok firmanın işlerini durdurma noktasına getiren asıl sıkıntıların giderilmediğini belirtiyor. Yönetmeliğin 519. maddesinde büyük şehirlerde 3 bin m2 olan zorunluluk 5 bin m2’ye çıkarıldı. Buna göre 2 Aralık 2014’ten önce yatırımlarını ve anlaşmalarını yapan antrepo işletmecileri, yeni antrepo açmak için yatırıma başlamış olanlar, antrepo müsaadesi alamayacak. Antrepocular, “Boşa giden bu harcamalar, sadece firmaların zararı değil, aynı zamanda milli servetinde ziyanıdır” diyerek tepki gösteriyor.
Teminatlar 33 kat artırıldı
En önemli itirazlarından biri de teminatlar konusunda. Yönetmelikle eskiden ortalama 300 bin lira düzeyinde olan teminat miktarı 10 milyona çıkarıldı. 17 Aralık 2014'e kadar süre verildi. 15 gün içinde firmalardan 33 kat artırılarak 10 milyon liraya çıkarılmış teminatları yatırmaları istendi. Birkaç büyük firma hariç hiçbir firma yatıramadı. Firmaların hukuken ruhsat kaybına uğradığı belirten sektör temsilcileri, durumun bakanlığa iletildiğini ve bu konuda geri dönüş sinyali geldiğini açıkladı. Yeni bir yönetmelik çıkarılmadı ancak 14 Aralık'ta Gümrük Bakanlığı'nın oluru ve 15 Aralık'taki Daire Başkanı Önder Göçmen’in yazısıyla, "antrepo işleticileri veya ithalatçı firmaların, antrepolara gelen eşyaların KDV ve fonlarının tamamı" kadar değil; ama, "riskli ürün gruplarında bu tutarın yüzde 25’i, diğer tüm ürün gruplarında bu tutarın yüzde 10’u kadar teminat vermeleri" zorunlu hale getirildi. Yani 10 milyona çıkarılan tutarlar 2 milyona kadar düştü ancak bu rakam da sektör için yüksek bulunuyor. Gat Lojistik Genel Müdürü Özgür Yarmalı, 24 Lojistik Genel Müdürü Salih Duru ve Hedef Antrepo Ortaklarından Kemal Binerbay firmaların bu kadar kısa sürede bu miktarları karşılamasının birçok firma için neredeyse imkansız olduğunu söyledi. Sektör, risk değerlendirmeleri yapılarak oluşturulan sicil kaydına göre münferit teminat sistemi uygulaması gerektiği görüşünde.
Kayıtlara 3 yıl şartı geliyor
Yönetmelikle yeni antrepolara ‘akıllı kameralar’ sistemi zorunluluğu getirildi. Birkaç yıl önce zaten bu sistemleri yenilediklerine vurgu yapan sektör temsilcileri, fiyatı antrepo büyüklüğüne göre 200 bin dolara kadar çıkabilen bu kameraların büyük maliyet olduğu ve zaten bu derece ileri teknolojiye ihtiyaç da olmadığı görüşünde. Yeni yönetmelikte kayıtların bir yıl saklanması isteniyor. Gat Lojistik Genel Müdürü Özgür Yarmalı’nın verdiği bilgiye göre bu sürenin 3 yıla çıkarılması planlanıyor. Bu konudaki itirazlar noktalarından biri de istenilen özellikteki kameraların sadece bir iki firma tarafından ithal ediliyor olması. Şirketler bunun rekabet ortamını kaldırdığını, ithalatçı firmaların fiyat dayattığını söylüyor. Gat Lojistik Genel Müdürü Özgür Yarmalı, “Kaçak et ve zehirli ayakkabı olaylarının faturası sektöre kesiliyor, pire için yorgan yakılıyor” diye konuştu.
Sektör kendi derneğini kuruyor
Geçtiğimiz hafta ilk davayı açtığını açıklayan 24 Lojistik Genel Müdürü Salih Duru, pazartesi günü de 20'den fazla firmanın yeni yönetmeliğin iptali için toplu dava açacağını belirtti. Özgür Yarmalı, “Hukuki süreç başlatan arkadaşlarımızı destekliyoruz” dedi. Salih Duru ve Özgür Yarmalı ayrıca, antrepo sahiplerinin dernek kurma kararı aldığını söyledi. Yarmalı, “Son gelişmelerde güç birliğiyle sesimizi duyurabildiğimizi gördük. Dernek çalışmalarına başladık” dedi.
100 antrepocu bakanlığa mektup yazdı, dünya devleri de imza attı
Antrepocular 12 Aralık’ta bakanlık, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı’na 100’ün üzerinde antrepo işletmecisinin imza ve kaşesini taşıyan bir mektup gönderildi. DHL ve Schenker Arkas gibi dünya devlerinin de imzası bulunuyor. 2 sayfalık mektupta özetle şöyle deniliyor: “Bakanlığınız nezdinde gayri ahlaki ticaretin ortaya çıkarılması hususundaki gayret ve çabaları sonuna kadar destekliyoruz. Ancak ticareti ahlakıyla yapanların da zarar görmesini istemiyoruz. Yönetmeliğin 526.maddesinde yapılan değişiklikle yeni bir teminat sistemi yürürlüğe konulmuş ve 15 gün gibi çok kısa bir sürede buna uyulması istenmiştir. Şu anda antrepo işletmeciliği yapan bir firmanın devlete vermiş olduğu teminat miktarı ortalama 300 bin TL iken, 17 aralık 2014 tarihi itibariyle bu tutar asgari 10 milyon TL olacaktır. 15 gün gibi kısa bir süre içerisinde teminat tutarının değiştirilmesi uygulamada pek mümkün olamayacağı gibi, tutarın bu denli yüksek boyutlarda olması ise, söz konusu teminat mektubunun neredeyse hiçbir antrepo işletmecisi tarafından karşılanamayacağı gerçeğini doğurmaktadır. Gümrük Yönetmeliği’nin 519.maddesinin 3. fıkrası, 'Genel antrepo olarak açılıp işletilmesi istenen yerlerin açık ve/veya kapalı alanları toplamı büyükşehir belediye sınırları içerisinde 5 bin m2’den, diğer yerlerde ise 3 bin m2’den küçük olamaz” şeklindedir. Halihazırda antreposu olup bu antreposunu taşımak için 2 Aralık 2014’ten önce yatırım ve anlaşmalarını yapan işletmecilerle yeni antrepo açmak için yatırım ve anlaşmaları yapan firmalar, bu durumda antrepo müsaadesi alamayacak, yatırımların olumsuz maddi getirisi altından ezileceklerdir. Boşa giden bu harcamalar milli servetin ziyanıdır. Kazanılmış hakkın geri alınması bağlamında hukuka aykırıdır. Söz konusu uygulamanın, en az 18 ay süreyle ertelenerek diğer sektör temsilcilerinin de görüşü alınmak suretiyle, erteleme sonunda yeni haliyle hayata geçirilmesi hususunu aşağıda imzası bulunan antrepo işletmecileri olarak bilgilerinize arz ederiz.”
“Bakanlığın istediği sistemi sadece iki marka karşılayabiliyor”
Bakanlığın 2 Aralık tarihli yönetmeliğinde antrepolar için kurulması şartı getirilen kamera sistemlerini ithal eden birkaç firma var. Bunlardan biri İzmir merkezli Hires. Karınca Bilişim, MGN Güvenlik, EG Teknik, HTH Teknoloji gibi firmalar da bu kameraların satışını yapıyor. Antrepocular, bu pahalı sistemleri sadece birkaç şirketin ithal ettiği ve ithalatçıların yönetmeliğin şart koştuğu sistemleri şubat sonuna kadar kurmak zorunda olan antrepoculara yüksek fiyat verdiği görüşünde.Bu iddiaları Hires’in İstanbul’daki büyük bayilerinden Karınca Bilişim’in yetkilisi Mustafa Karaboyun ile görüştük. Mustafa Karaboyun şu bilgileri verdi: “Antrepolarda teknik şartnameye uyan kamera Mobotix marka. Almanya’da üretiliyor. Tek başına bir kamera değil. Sadece görüntü almıyor. Ses, ışık alıyor, kişi algılıyor. Birçok özelliği aynı anda barındırıyor. Çok dayanıklı, Bu IP kameraları getiren 7-8 marka var. Fakat bakanlığın tercih ettiği niteliklerin hepsini bir barındıran iki marka var. Biri bizim temsil ettiğimiz Mobotix, diğeri de ya Panasonic ya da Sony. Antrepolarda bir önceki sistem 3 sene önce değişmiş. Onlarda istenilen nitelikler yok. Eski kameralarda istenilen niteliklerde görüntü almak mümkün değil. Çamur gibi görüntü var.” Antrepocular DÜNYA’ya yaptıkları açıklamada, “Bu istenen yeni sistem çok pahalı, 75 bin dolardan başlıyor, 200 bin dolara kadar çıkıyor” demişlerdi. Karaboyun bu değerlendirme ile ilgili olarak şunları söyledi: “75 bin dolardan başlıyor diye bir şey yok. Her bir kameranın birim maliyeti var. Metrekareye göre değişir. Kör alan kalmaması koşulu var. Maliyeti yükselten kameradan çok depolama alanı. Bir yıl geriye dönüş yapılacak miktarda kayıt alanı isteniyor. Bu kamera maliyetini geçiyor. Sistemin uyumlu olması için depolama alanını da biz tedarik ediyoruz.” Karaboyun, şirketlerin kendilerine başvurarak maliyet bilgisi aldıklarını, bu konuda bazı proje çalışmalarına başladıklarını belirtti ve “Şubat sonuna doğru talep artar” dedi.
Aysel YÜCEL – DÜNYA
LOJİPORT