Cumhuriyet tarihinin en agresif özelleştirme adımlarına imza atan hükümet, özel sektörün elindeki A tipi genel antrepoların görevini yeniden TASİŞ, TCDD gibi devlet kuruluşlarına devredecek.
Gümrük Yönetmeliği?nin 83. maddesinin 4. fıkrası 1 Temmuz 2009 günü kaldırılıyor. Yapılan bu değişiklikle antrepolara ?geçici depolama statüsünde? eşya konulması uygulamasına da son verilecek. Devlet, bu kararla artık özel antrepolara ?geçici depolama hizmeti veremeyeceksiniz? diyor. Kaçakçılığı daha sıkı denetlemek adına yapıldığı söylenen bu uygulamanın, öncelikle gereksiz beklemelere yol açacağı vurgulanıyor.
Türkiye?de 450 A tipi genel antrepo var. Bir A tipi genel antreponun açılış maliyeti 300 bin dolar civarında. Her antrepoda da minimum 15-20 kişi çalışıyor. Yani yönetmelik değişikliğinin sektöre çıkardığı faturanın altında ?135 milyon dolar ve 9 bin yeni işsiz? yazıyor.
Karar varsa yol haritası da olmalı
Gümrüklü Antrepocular Derneği (GAD) Başkanı A. Murat Özkabaş, yönetmelik değişikliği kararına oldukça tepkili. Avrupa Birliği?nin tavsiye kararlarına da uyumlu bir sistemin kaldırılarak, yerine 10 yıl önceki uygulamanın konulduğunu ifade eden Özkabaş, ?Devlet, geçici depolama hizmeti veremeyeceğimizi açıklamak üzere. Böyle bir tasarruf varsa, bir de yol haritası olmalı. Bu insanlar ne yapacak? Kaldırdım ama bundan sonra işleyiş şöyle olacak demeliydi. Özelleştirme özelleştirme diye yırtınırken, biz kalkıyoruz 2000 yılı öncesinde yayınlanan 1615 sayılı kanuna geri dönüyoruz. Devlet desin ki, ?bugüne kadar geçici depolama ile antrepo statüsü de verdik.Bundan sonra yine iki defter tutun ama, her sene ödediğiniz işletme harcının yanında, geçici depolama hizmeti için de size lisans verelim, bu kadar da işletme harcı verin!? Buna sözümüz olmaz; çünkü Avrupa?da da böyledir. 450 antrepo var. 8-10 bin TL ile çarparsanız Maliye?ye de çok ciddi bir kaynak kalır? diye konuştu.
TIR?ların beklemesi kaçınılmaz
?Yeni uygulama, öncelikle gereksiz beklemelere yol açacak? diyen GAD Başkanı Özkabaş, şöyle devam etti: ?TIR?lar gümrüklü antrepoya geldiğinde, boşaltımı gümrük memuru nezaretinde yapılır. Eşya, 20 gün boyunca geçici depolama statüsünde tutulur. 20 günün sonunda müşteri, eğer malı çekmeyip, uzun bir sürede ithal edecekse, antrepo beyannamesi verir; biz de antrepo defterine kaydedip, bulunduğu yerden kıpırdatmadan işlemi devam ettiririz. Antrepolara izin verildiği tarihten bu yana işler böyle yürümüş. Siz bunu kaldırdığınızda gelen TIR?ların beklemesi kaçınılmaz olur. Çünkü, bunlar antrepo beyannamesi verilinceye kadar beklemek zorundalar. TIR?larımız malı boşalttıktan 3-5 saat sonra ihracat yüküne gidebiliyor. Beklemeler başlayınca, otomatikman bu TIR?ları da bloke altına almış olacaksınız. Çünkü, antrepo beyannameleri verilecek, daha sonra antrepolara boşaltabileceğiz. Veya daha henüz devlet tarafından açıklanmayan bir geçici depolama yerine boşaltılacak. TIR ile gelen mallarda geçici depolama statüsüne sahip olarak TCDD?nin Halkalı?daki yeri var. Orası da, birtakım depolarını başka firmalara kiralamış durumda, elinde bulunan depolarının da durumu son derece vahim. Çatısı, duvarı çökmüş tam bir mezbelelik.Bu gereksiz beklemeler Türkiye ekonomisine çok büyük zarar verir. Yurtdışına giden TIRlarımızın rotası ve süresini negatif etkiler.?
Parsiyel taşımalarda sıkıntı büyük
83. maddenin 4. paragrafının kaldırılmasıyla, antrepolara sadece antrepo beyannamesi verilmiş mallar kabul edilebilecek. Bunun sonucunda, ithalat ve ihracatçımızın en yaygın olarak kullandığı parsiyel yüklerin taşınmasında da büyük sıkıntılar yaşanabileceğine dikkat çeken, Özkabaş, ?Bir TIR ya da konteynerin içinde 10 farklı kişiye ait mal olduğunu varsayalım. Devlet, ?firmanın dolaylı temsilcisi olan gümrükçü tarafından antrepo beyannamesi verilmeden malzemeyi aşağı indiremezsiniz? diyor. Her kişinin ayrı ayrı antrepo beyannamesi vermesi gerekir. 9?unu buldunuz birini bulamadınız. O TIR ya da konteyner belli bir süreye kadar bekleyecek, devletin belirleyeceği süre sonunda o bir kişi yüzünden bütün mallar geçici depolama yerine gidecek. Yani, bir kişi yüzünden 9 kişi malını alamayacak.
Devlet, ?tepki? kararı mı aldı?
Değişikliğin antrepolarla ilgili kaçakçılık iddialarını önlemek adına mı yapıldığını sorduğumuz Özkabaş?ın yanıtı oldukça sertti: ?Gümrük Müsteşarlığı, bunu zafiyetleri ortadan kaldırmak amacıyla yaptığını söylüyor. Ama, sağlıklı yöntem, yanlış yapan antrepolar varsa bunları düzeltmek ve herkesi cezalandırmamaktır. Aklı başında bir insan, bizim antrepolarımızı açarken imzaladığımız taahhütnamenin altına imza atmaz. Çok büyük bir risk altında çalıştığımız halde, kalkıp ?Biz geçici depolama statüsündeki eşyaya hakim olamıyoruz? deniyor. Yok böyle bir şey. O mala bir zarar gelsin bakalım. Benim canıma okursun. Gümrük Kanunu?nun 234?üncü maddesine göre, benden o parayı 3 katı cezasıyla alır. Ayrıca, hapis cezasıyla yargılar. Bu çok adaletli bir söylem değil.?
UND Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Dinçşahin:
TIR kuyruğunda yeni rekorlar kırarız
Yeterli olmayan TCDD ve TASİŞ?in kontrolündeki antrepolarda araçların bekleme sürelerinin uzayacağı kaçınılmaz. 1 Temmuz?dan itibaren karayolu taşımacılığında da birçok zorluklarla karşılaşacaklarını ifade eden UND Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Dinçşahin, ?Araçlar, tek bir noktaya, örneğin Halkalı Gümrüğü?ne gidecekler. Trafik ve çevre zarar göreceği gibi verimlilik ve maliyet açısından negatif sonuçlar doğacak. Araçlarımız, 1-2 saatte yüklerini boşaltabilecekken, burada 2-3 günlük kuyruklara girmek zorunda kalacaklar. Yalnızca Çarşamba, Cuma günleri ve sadece ihracat rakamları 2 bin ? 2 bin 500 TIR arasında değişir. 2 bin TIR?ın Halkalı?ya sıralandığını bir düşünün!? dedi.
Taşımaya ek maliyetler gelecek
Bir diğer yaşanacak sıkıntıyı da, belirli yerlerde konuşlanmış bulunan antrepoların yeni dönemde daha geniş satıhlara yayılması olarak açıklayan Dinçşahin, ?Örneğin, Hadımköy Sanayi?de bir mal varsa, o malın en yakın yer olan Hadımköy?deki antrepoya boşaltılması uygundur. Diğer türlüsü, bizler için de ek maliyet anlamına gelir. Çünkü, araçlarımız daha fazla yol kat etmek ve beklemek zorunda kalacaklar. Ve geçmişte olduğu gibi üstümüze artı bir çalışan yükü daha gelecek. Çünkü, özel antrepolarda bu işlemleri antrepoların kendi elemanları yapıyordu. Şimdi, evrak takibi için eleman istihdam etmek zorunda kalacağız.
Türkiye, bir lojistik aktarma merkezi olacak diyoruz. Örneğin, Kore?den gelen bir mal özel antrepoda depolanıp, konsolide ediliyor ve diğer ülkelere dağıtılıyordu. Şimdi bunların hiçbiri yapılamayacak? açıklamasını dile getirdi.
Selçuk ONUR - DÜNYA