Tır filolarından okul servislerine, su dağıtım araçlarından polis otolarına kadar geniş bir kullanım alanına sahip olan Araç Takip Sistemleri teknolojinin gelişmesiyle birlikte ucuzlamakta ve yaygınlaşmaktadır. Bu sistemler, araç takip işi dışında herhangi bir ortamdan alarm veya sıcaklık, basınç gibi bilgleri alma, uzaktan herhangi bir şeyi açma-kapma (örneğin sulamada), nem ölçme gibi işlerde de kullanılabilmektedir. Sistem topladığı verileri, belirlenen periyotlarda gönderebilir. Böylelikle, uzaktan kontrollü sistemler de yaratılabilir.
Araçlarda kullanılan ATS?lerin temel işlevi, üzerine takılan aracın konum bilgisini belirlemektir. Bunun yanı sıra, aracın çeşitli yerlerine takılan ve ATS?ye bağlanan özel algılayıcılar sayesinde ısı, nem, yakıt seviyesi ölçümü de yapılabilir. ATS ile aracın nerelerde hangi hızlarda seyrettiği, nerelerde ve ne kadar süre durduğu, belirlenen rotadan sapma durumu, ne miktarda yakıt harcadığı, çalınan yakıt miktarı gibi veriler anında izlenebilir. Hatta, istenirse araç kapılarının açık olup olmadığı bilgisi veya araç içeisinden ses ve görüntü dahi alınabilmektedir. Araç sürücüsü ile sistem üzerinden mesajlaşılabilir veya sesli görüşme yapılabilir. Araca takılan özel bir algılayıcı, kaza durumunda konum bilgisiyle birlikte sisteme tanımlanmış kişilere SMS ya da eposta mesajı iletebilir. Bu sayede, kaza yerine gereken yardımın çok daha çabuk ulaştırılması sağlanabilir. Çalınan araçlar, ATS ile an be an izlenebilir. Uzaktan ATS?ye gönderilen komutlarla aracın hızı sınırlanabilir ya da motoru kilitlenebilir.
Araç Takip Sistemlerini Oluşturan Bileşenler
Araç Takip Sistemlerinde kullanılan en temel birim, Mobil Veri Terminalleridir. Araçlara monte edilen veri terminalleri çok değişik tipte olmakla birlikte içerisinde GPS alıcı, modem (GPRS veya uydu) ile bellek bulunur. Çeşitli algılayıcıların terminale bağlanabilmesi veya bazı tetikleme ve röle işlemlerinin yapılabilmesi için gereksinim duyulduğu kadar giriş/çıkış (I/O) birimleri vardır.
Sistemin yönetimi ve denetimini yürütmek üzere Merkezi Veritabanı ve bu veritabanı üzerinde çalışan Kontrol Yazılımı bulunur. Bu yazılım, araçlardaki veri terminallerinden modemler yardımıyla gönderilen verilerin değerlendirilerek raporlanmasını sağlar. Gelen konum bilgilerine göre araçların sayısal haritalar üzerinde canlı takibi de yapılır. Merkez yazılımı, cihazların uzaktan ayarlanması işlevini de görürler.
ATS Nasıl Çalışır?
ATS?ler aracın konum bilgisini elde etmek için GPS (Global Positioning System, Küresel Konumlama Sistemi) adı verilen uydu sisteminden yararlanır. ABD?nin kontrolündeki Navstar olarak da bilinen GPS uyduları toplam 24 adettir. Dünyadan 20.200 kilometre yükseklikteki yörüngelerinde sürekli dönmektedirler. ATS içerisindeki GPS alıcısının konum belirleyebilmesi için en az 3 uydudan sinyal alması gereklidir. Bazen daha fazla uydudan sinyal alınması gerekebilir. GPS sinyalleri iyonosfer tabakasındaki değişimlerden ve troposfer tabakasındaki su buharından etkilenmekle birlikte sağladığı konum bilgisinin hassasiyeti genellikle 5 metreden daha iyidir.
Araç konum bilgisi ve algılayıcılardan elde edilen öteki veriler ATS üzerindeki belleğe kaydedilir. Pasif ATS?lerde veriler bellekte tutulur ve ancak araç merkeze döndüğünde kabloyla bilgisayara aktarılır. Aktif ATS?lerde ise toplanan veriler, kablosuz iletişimle anında merkeze aktılırlar. İletişim için uydu veya GSM şebekesindeki GPRS hizmetinden yararlanılır. Uydu üzerinden veri aktarımı GSM?e göre oldukça pahalı bir yöntemdir. Ancak, GSM kapsama alanının dışına çıkılan uluslararası taşımacılık gibi durumlarda uydu iletişimli sistemleri kullanmak zorunlu olmaktadır.
GSM şebekeleri üzerinden GPRS ile iletişim sağlayan ATS?ler hem ilk yatırım maliyeti, hem de iletişim maliyetleri açısından uydu sistemlerine göre çok daha ucuzdurlar. GPRS teknolojisinde, kullanıcıya sistemin açık olduğu süre kadar değil, aktardığı veri miktarı kadar fatura çıkmaktadır. Bazı ATS sistemleri veriyi göndermeden önce sıkıştırarak boyutunu azaltmakta, böylece iletişim maliyetini de düşürmektedirler.
Araçlarda bulunan ATS terminallerinde toplanan tüm veriler (konum, tarih, saat, hız, yakıt seviyesi, kapı açık-kapalı bilgisi gibi) merkezdeki bilgisayara aktarılır ve merkezi bir veritabanında toplanırlar. Toplanan bu verilerden araçların anlık pozisyonu takip edilebildiği gibi çok ayrıntılı raporlar da üretilebilir, aracın sayısal haritalar üzerinde anlık konumu gösterilir.
Merkez Yazılımları, isteğe bağlı olarak özel bir sunucu bilgisayara kurulup kullanılabilir. Şirkete özel yazılım kurulumu pahalı olmasına karşın veri güvenliği ve performans açısından tercih edilebilir.
Merkez yazılımı kullanımına alternatif yöntem ise, hiçbir kuruluma gerek kalmadan sistemi satan şirketin internet üzerinden sunduğu hizmetten yararlanmaktır. İnternet üzerinden hizmet almanın en önemli avantajı yazılım yatırım maliyetinin olmaması ve yalnızca aylık kullanım bedeli ödeyerek hemen kullanıma başlanılabilmesidir. Dünyanın her yerinden internete bağlı herhangi bir bilgisayar ile kullanılabilmesi de önemli bir üstünlüktür. Ancak, düşük performans veya internetteki kesintiler bazen ciddi sorunlar yaratabilmektedir.
ATS?lerde Aranacak Özellikler
Araç filosu için ATS sistemi araştırırken aşağıda belirtilen konulara dikkat edilmelidir;
· Sistemin ilk kurulum maliyeti
· Sistemin işletme maliyetleri (aylık sabit ödemeler, iletişim bedelleri, yazılım bakımı vs.)
· Cihazların araçlar üzerine montaj kolaylığı
· Merkez yazılımın kurulumunun kolaylığı ve devreye alma hızı
· Merkez yazılım ve veri terminalleri için bakım destek koşulları
· Merkez yazılımın kullanıcı yetkilendirme özellikleri
· Verilerin yedeklenmesi ve güvenliği
· Cihazların parametrik ve esnek yapıda olması
· Cihazların arızalanması durumunda verilecek hizmetler
· ATS cihaz yazılımının merkezden bir seferde bütün araçlara yüklenebilmesi
· Satıcı firmanın destek hızı ve kalitesi (satıcının referanslarına başvurulmalıdır)
· Kullanım kılavuzları, kolay eğitim kitleri
· Uluslararası onay sertifikaları (CE, FCC gibi)
Araç Takip Sistemi Satan Firmalar
ATC Elektronik
Güneşli Matbaacılar Sitesi No:4/33 Güneşli-İstanbul
Tel: +90 212 6392288 Faks: +90 212 6394684
Elcobil Bilişim Danışmanlık Ltd. Şti.
Şalcıkır Caddesi Kaydırak Sokak No:5 D:2 Tarabya / İstanbul
Tel: 0212 223 24 41 - 43 Fax: 0212 223 24 19
e-mail: info@elcobil.com
Infotech Bilişim ve İletişim Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş.
Ayazmadere Cad. Akşit Plaza No:12 Kat:3 Fulya Beşiktaş 34349 İstanbul, Türkiye
Tel: 212-259 21 99
Fax: 212-259 30 32
E-mail: info@infotech.com.tr
KoçSistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri A.Ş.
Ünalan Mah. Ayazma Cad. Çamlıca İş Merkezi - B3 Blok Üsküdar 34700 İstanbul
Telefon : (216) 556 1100
Faks : (216) 556 1188
E-Posta : info@kocsistem.com.tr
Satko Teknoloji Sistemleri San. ve Tic. A.Ş.
Büyükdere Caddesi No.121 Ercan Han 1. Blok K.4-5 80300 Gayrettepe-İstanbul
Tel: (212) 355 17 70 Pbx
Faks: (212) 216 39 39
E-posta: info@satko.com.tr
Solit Bilişim Hizmetleri
Sadıkoğlu İş Merkezi 1 No:37 Hasanpaşa Kadıköy 34722 İstanbul
Tel: +90 216 337 0825
Tagem
Ankara Caddesi No:97 Kat:5 Baysoy Apt. Özkanlar Bornova 35030 İZMİR
Tel: +90 (232) 347 1015
+90 (232) 347 7828
+90 (232) 347 5268
Fax: +90 (232) 347 8067
Teknobil
Bulgurlu, Sarıgazi Caddesi, No:31 Küçük Çamlıca 81180 Istanbul
Telefon: +90 216 461 6000=Fax: +90 216 461 6003
e-mail: info@teknobil.com.tr
Tekser Elektronik Ltd.
Turgutlu Sokak No:6/1 06700 Gaziosmanpaşa/ANKARA
Tel: +90 312 447 07 68 (pbx)
Fax: +90 312 447 07 71
E-posta: tekser@tekserelektronik.com.tr
Darülaceze Caddesi Famas İşhanı A Blok No:43/1 80270 Okmeydanı/İSTANBUL
Tel: +90 212 3203330 (pbx)
Fax: +90 212 3203329
UND Teknoloji Hizmetleri A.Ş.
Nispetiye Cad. Seher Yıldızı Sk. No:10 Etiler/İSTANBUL
Telefon: 0212 359 20 00
Faks: 0212 359 20 26
E-Posta: info@undteknoloji.com
Özer Mustafa Onar
onar@kurumsalsistem.net