Tax lease ile ilgili uygulamalar globalde büyük tartışmalara neden olmuş ve sektörde faaliyet gösteren birçok oyuncu haksız rekabetten dolayı geri planda kalmıştı. Sektör temsilcilerinden edindiğimiz bilgilere göre yeni tax lease Almanya, Norveç ve Hollanda'da faaliyet gösteren önemli tersanelerin dava açma hazırlığında olduğu. Oluşturulan yeni tax lease sisteminde bankalar ve yatırım şirketlerinin yer alması sektördeki haksız rekabeti farklı bir boyuta taşıdı. Eski tax lease sisteminde mevcut şirketlerin sisteme katılması ile ilgili tereddütleri vardı. Yeni tax leas sisteminde İspanya'da önde gelen büyük firmalarla leasing şirketleri arasında bir anlaşma yapılıyor. Proje nedeni ile firmanın zarar etmesi durumunda ise firma, zararının vergi matrahından düşürülmesini sağlayabiliyor. Sonuçta firma hiçbir şekilde zarar kaygısı gütmeden yeni ihalelere girerek rekabeti farklı bir boyuta taşıyor.
Alıcı fiyatı yüksek bulursa leasinge yönlendiriliyor
Tersan Tersanesi Yönetim Kurulu Başkanı Osman Nurettin Paksu, yeni tax lease sisteminin Türk gemi inşa sanayisinde karlılıkları minimum seviyeye çektiğini ifade ederek, "Yaşanan bu durum bazı yeni projeleri kaybetmemize bazılarında da çok iddialı teklifler sunmamıza neden oldu" dedi. İhalelerde İspanyol tersanelerinin verdiği teklifi armatörün yüksek bulması halinde tersanenin alıcıyı leasing şirketine yönlendiğini anlatan Paksu, "Leasing şirketi 100 birimlik gemiyi alıp 3 yıllık leasing sonunda 83-85 birime fatura kesiyor. Leasing şirketi tersaneden 100 birime aldığı geminin bedelinin tamamını gelir vergisi matrahından düşüyor, bu da ona ödemesi gereken vergiden indirim sağladığı için bunun bir kısmını alıcıya indirim olarak veriyor. Böylece tersane 100 birimlik gemisini mevcut fiyatı ile leasing şirketine devrederken, alıcı leasing şirketi vasıtası ile gemisini 83-85 birime almış oluyor" şeklinde konuştu.
Yeni tax lease ile 2 proje İspanya'ya gitti
Tax lease sisteminden dolayı İspanyol tersanelerine 2 yeni inşa projesi kaptırdıklarını kaydeden Paksu şöyle devam etti, "Ortalama olarak her bir proje için bizim satış rakamımız 35 milyon euro civarında idi. Bu projelerde normal koşullarda İspanyol tersanelerine karşı yüzde 8 ile 10 arası fiyat avantajımız vardı. Fakat tax lease kullanınca bizden ortalama yüzde 4-5 düşük fiyat verebildiler (tax lease'in oluşturduğu hukuksal masrafları da düşmüş hali ile). Firma, Avrupa birliğinde bir tersane olması sebebi ile İspanyol tersanesini tercih etti. Konu projelerin her ikisi de fabrika tesisleri ile donatılmış soğutmalı ambarlı balık avlama gemileriydi"
Düşük işçilik maliyetine rağmen İspanyollar daha düşük fiyat verdi
İspanyol bir firmanın kendilerinden LNG-MGO-HFO bunkering gemisi için fiyat çalışması istediğini anlatan Selah Tersanesi Dizayn Müdürü Yücel Erdem, "Bu çalışmayı yaparken firmanın isteği üzerine projede, makine ve LNG kargo sistemi Wartsila firmasından temin edilecek şekilde bir çalışma planlandı" dedi. Armatör firmanın da Wartsila firması ile iletişim halinde olduğunu kaydeden Erdem, proje maliyetinin önemli bir bölümünün makine ve kargo sisteminden oluştuğunu söyledi. Makine ve kargo sistemine ilişkin teklif veren firmalar için fiyatların sabit olduğunu belirten Erdem şöyle devam etti, "Geriye kalan ekipmanlar için de Makers List'ten (ürün bazında tedarikçi listesi) dolayı Avrupalı üreticiler tercih edildi. Dolayısı ile bu kapsamda da bir fiyat farklılığı olmaması gerekiyordu. İşçiliğimizin Avrupa tersanelerine oranla düşük olması, dolayısı ile teklifimizin makul seviyede olduğunu düşünmemize rağmen armatör firmadan bize, İspanyol tersaneleri sizden yüzde 15 daha düşük fiyat veriyor diye mesaj gönderdi."
İspanyol armatör firmadan Selah tersanesine gönderilen mesaj
"Cotenaval comfirms that the range of prices of the offers received from Spanish shipyards are approx. a 15% lower than Selah´s. Then they see no purpose in discussing with Selah, no one expects prices to change that much."
"Damen tersanesinin dava açacağına dair girişimlerinin olduğunu biliyoruz"
Tax lease meselesinin uzun süredir gündeme de olan bir konu olduğunu ifade eden Altınova Tersane Girişimcileri Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Fazıl Uzun, mevcut uygulamadan İspanya dışında Avrupa'da önde gelen birçok gemi üreticisinin olumsuz yönde etkilendiğini ifade etti. Dünyanın farklı bölgelerinde 35'ten fazla tersanesi ile hizmet veren Hollanda menşeili Damen Tersanesinin tax lease ile ilgili konuyu Avrupa Komisyonuna taşıyacağını öne süren Uzun, "Hollandalı Damen tersanesinin konu ile ilgili Avrupa Komisyonuna dava açacağına dair girişimlerinin olduğunu biliyoruz" dedi. Yeni sistemde eskiye göre İspanya devletinin doğrudan bir desteği olmadığını bunu dolaylı olarak vergi indirimi üzerinden yaptığını kaydeden Uzun, "Tax lease ile ilgili miktar anlamında verilen destekler yüzde 15-20 civarında bu sistemin uygulanış biçimi AB rekabet kurallarını ihlal eden bir durum" dedi. İspanyol devletinin haksız rekabet uygulamalarına rağmen Türk tersaneleri olarak Avrupa'da önemli işler çıkardıklarını kaydeden Uzun," Bu uygulamalara rağmen biz İspanyol tersaneleri ile mücadele edebildik. Ancak bunu minimum kar marjları ile gerçekleştirdik. Globalde maliyetlerin artması ve İspanyol tersanelerine verilen destekler gemi inşa sanayimizi zorlamaya başladı" diye konuştu.
Yüzde 37'lik ihracat artışını devam ettirmek istiyor
Gemi ihracatında 2017'de kaydede değer bir ivme yakalandığını ifade eden Uzun, "Sektör bazında yüzde 37'lik bir artış gerçekleştirdik. 2018 sonunda da yakaladığımız ivmeyi sürdürmek istiyoruz" dedi. Son dönemde Kuzey Avrupa ve İskandinavya bölgesine yoğun ihracat yaptıklarının anlatan Uzun, "Kaliteli işler yapılması ihracatında gelir anlamında kalitesini yükseltiyor. Norveç, Finlandiya ve Danimarka gibi ülkelere ihracat yapılması sektörün gemi inşada kalite olarak geldiği yeri gösteriyor" şeklinde konuştu. Mevcut ülkelere yapılan ihracatın sektör bazında kilogram başına ihracat değerini artırdığına dikkat çeken Uzun, "Sektör olarak kg bazında ihracat değerimiz ortalamanın üzerinde" dedi.
Dünya