Türkiye, ihracatının yüzde 55’ini Avrupa ülkelerine yapıyor. Bu noktada Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı Bulgaristan’ın rolü büyük. Türkiye’den her yıl 10 binlerce TIR, Bulgaristan’ın sınır kapıları olan Kapıkule, Hamzabeyli, Dereköy’den geçerek Avrupa ülkelerine ulaşıyor. Ancak TIR trafiğinde yaşanan sorunlar, zamanında teslimatın önem kazandığı ticarete sekte vuruyor. EKONOMİ gazetesine konuşan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Bulgaristan İş Konseyi Başkanı Zeki Sarıbekir, Avrupa pazarlarından daha fazla pay alabilmek için uluslararası taşımacılıkta demiryolunun payının artırılması gerektiğini söyledi.
“Bir TIR yirmi ton, bir tren bin ton yük taşıyabiliyor”
Alternatif lojistik olanakları geliştirmek gerektiğinin altını çizen Sarıbekir, şu öneriyi yaptı: “Bunlar tren ve Ro-Ro olabilir. Bugün Çin, Kuşak-Yol projesiyle ürününü Avrupa’ya kısa sürede gönderiyor. Ama biz ürünümüzü tüketiciye ulaştırmakta zorlanabiliyoruz. Demiryoluna önem vermemiz lazım. Bir TIR yirmi ton yük taşıyabiliyor. Bir tren bin ton yük taşıyabiliyor. Ürünlerimizi trenle Avrupa'nın içine taşıyıp oradan dağıtmalıyız. Örneğin, Almanya'da Münih yakınlarına bin dönümlük bir alana ürünlerimizi konteynerlerle ya da TIR dorseleriyle gönderebilsek, oradan da Türk şirketleri ya da yabancı firmalar bunları Avrupa'nın içine dağıtsalar lojistik olarak çok hızlı olurdu. Bunun üzerine düşünmeli, iyi bir strateji geliştirmeliyiz. Konum olarak lojistik avantajımız var. Zengin Avrupa pazarından daha fazla pay almamız lazım. Tabii ki dünya pazarlarına da gidelim ama önceliğimizihracatımızın yüzde 55’ini yaptığımız Avrupa'daki payımızı artırmak olmalı.”
Zeki Sarıbekir, Türkiye’den her yıl 2 milyona yakın TIR’ın ihracat seferi için sınır kapılarını geçtiğini belirterek, “Karayolu trafiği iki milyondan üç milyona da çıkabilir, ancak bunun için yeni yollar yapılacak ve bu da ayrı bir sorun yaratabilir” dedi. Bugün Avusturya'nın denize kıyısı olmamasına rağmen dünya deniz ticaretinden büyük pay aldığını söyleyen Sarıbekir, “Avusturya, Hırvatistan'da, Slovenya'da kiraladığı limanlarla ticaretini hem hızlı yapıyor hem de kazanç sağlıyor. Bugün just-in time diye bir kavram var. Zamanında teslimat çok önemli. Onun için trenlerle Avrupa’daki bir lojistik merkezine ürünlerimizi yollayabilirsek hızlı bir şekilde oradan dağıtımımızı yaparsak sorunu çözeriz. Kapılarımızı birazcık rahatlatmış oluruz” şeklinde konuştu.
Türk firmalar Bulgaristan’da 15 bin kişilik istihdam sağladı
Balkanlardaki en büyük Türk yatırımının Bulgaristan’a yapıldığını dile getiren Sarıbekir, şunları söyledi: “Yaklaşık 3 milyar dolarlık Türk yatırımı var. Otomotiv yan sanayi, tekstil gibi birçok sektörde yatırımlarımız bulunuyor. Türkiye sanayisine yön veren firmaların aynı zamanda Bulgaristan’da tesisleri mevcut. Aktif olarak 2 bin civarında Türk yatırımcı var. Türk firmaları yaklaşık 15 bin kişiye istihdam sağlıyor. Onun için Türkiye, Bulgaristan’da çok büyük bir yatırımcı olarak görülüyor. Bulgar şirketler özellikle IT alanında ilerleme kaydetti. Türkiye’ye bu konuda yatırımcılar geliyor. Türkiye’de yatırımı olan 400 Bulgar şirket var. Burada turizm ofisi açma konusunda girişimler bulunuyor. Biz de onlara dünyaya açılan başka bir kapı olduğumuzu söylüyoruz. 86 milyonluk bir pazarız. Bulgarlar da buraya gelmek istiyor.”
■ KARŞILIKLI DIŞ TİCARETTE HEDEF 10 MİLYAR DOLAR
Türkiye ile Bulgaristan arasındaki ticaret hacmi her geçen yıl ivme kazanıyor. 2019 yılında 5 milyar dolar seviyesinde olan hacim, 2020’de pandemi etkisiyle 4,8 milyar dolara gerilerken, 2021 yılında 6,5 milyar dolara, 2022’de ise 7,4 milyar dolara yükseldi. Türkiye son 4 yılda yapılan ticarette Bulgaristan’a ticaret fazlası verdi. 2019’da 284 milyon dolar, 2020’de 510 milyon dolar, 2021’de 1,4 milyar dolar, 2022’de ise 2 milyar doları aşan bir ticaret fazlası kaydedildi. İki ülke yetkililerinin yaptığı açıklamalarda karşılıklı ticarette hedefin 10 milyar dolara ulaşmak olduğuna dikkat çekiliyor. Türkiye, Bulgaristan’a en fazla petrol yağları ve mineral yağlar, bakır ve hurdalar, otomobiller ve diğer taşıtlar, tel ve kablolar, işlenmemiş alüminyum, otomotiv yedek parçaları, haddelenmiş demir-çelik mamulleri, montörler ve projektörler, plastik ve plastikten eşyalar, örme mensucat ihraç etti. Bunun yanında ağırlıklı olarak petrol yağları ve mineral yağlar, bakır izole kablolar, elektrik enerjisi, ayçiçek tohumu, yolcu taşımacılığında kullanılan motorlu araçlar, kolza tohumları, kabinler ve diğer mesnetler, kauçuktan borular/ hortumlar ve çinko ithal etti.
İmam GÜNEŞ – EKONOMİ.COM
LOJİPORT