İhracat taşımalarında Türk lojistikçilerin önüne çıkarılan engeller bitmek bilmiyor. Karayolunda neredeyse her sınır kapısında ayrı bir sorunla mücadele eden lojistikçilerimiz, Türkiye’nin en büyük lojistik projelerinden biri olan BALO’da da engellerle karşılaştı. Büyük Anadolu Lojistik Projesi’ndeki (BALO) hızlı büyümenin işbirliği yapılan yabancı şirketleri ürküttüğünü dile getiren sektör temsilcileri, bir takım ticari engellerle karşılaştıklarını, bu nedenle taşımalarda kayıplar yaşandığını belirtiyor. Bazı sektör uzmanlarına göre ise BALO’nun geriye gitmesinin nedeni yeterince iyi yönetilememiş olması...
Avrupa’ya 4 günde taşıma
Öncelikle BALO projesinin geçmişine bakmakta fayda var. BALO, 2011 yılında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde Türkiye’nin birçok yöresinden oda, borsa ve organize sanayi bölgelerinin iştirakiyle kuruldu. 94 ortakla başlayan, yapılan sermaye artırımı ile birlikte 100 ortağa yaklaşan BALO’nun kuruluş amacı ise Anadolu sanayicisinin yükünü en hızlı ve en düşük maliyetle Avrupa’ya ulaştırmak. Anadolu’nun yüklerini 4 gün gibi kısa bir sürede Avrupa’ya ulaştıran BALO, kısa sürede büyük bir başarıya imza atarak müşteri sayısını 1 yılda yüzde 150’nin üzerine çıkarmıştı. Haftada 2 olan sefer sayısı ise 3’e çıkarıldı. Yabancıların da büyük ilgi gösterdiği BALO ile ilk olarak Avusturyalı Rail Cargo (RCA) ile işbirliği yapıldı. İşbirliği ortaklığa doğru gidiyordu. Peki her şey bu kadar iyi giderken ne oldu? BALO’da işler neden düşmeye başladı?
Yeni rota arayışı var
BALO projesini ilk günden beri takip ediyorum. Önemli her gelişmeyi de haber olarak gazetemizde yazdık. Dolayısıyla BALO’nun özellikle son bir senedeki sessizliği dikkatimi çekti. BALO’daki son gelişmeleri öğrenmek için önce şirketi aradım. Görüştüğüm şirket yetkililerinden Avrupa taşımalarında düşüş yaşandığını, yeni rota arayışlarının gündemde olduğunu öğrendim. 2018’de Kars-Bakü hattı şirketin gündemine alınmış. Daha fazla bilgi almak için bu birkaç sektör temsilcisi ile daha görüştüm. Onlar da işlerin eskisi kadar iyi olmadığını dile getirdi. En ayrıntılı bilgileri ise BALO Yönetim Kurulu Üyesi Turgut Erkeskin’den öğrendim. Erkeskin aynı zamanda BALO’nun ortaklarından Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD) de eski başkanı.
‘Hızlı gelişme ürküttü’
Projede büyük emeği olan Turgut Erkeskin, Türkiye’de intermodalin gelişmesine ve büyük yatırımlar yapılmasına öncü olan BALO’nun son dönemde taşımalarda kayıp yaşamasının nedenini şu sözlerle dile getirdi: “BALO’nun öncülüğünde Türkiye intermodalde kısa sürede çok hızlı bir gelişim gösterdi. 10’dan fazla firma intermodal taşımacılığa başladı. Şirketler yüklü miktarda intermodalde konteynerlere yatırım yaptı. Ro-Ro’larda intermodal konteyner sayısı hızla artmaya başladı. İntermodaldeki bu başarımız işbirliği yaptığımız yabancı şirketleri rahatsız etmeye başladı. Bu yabancı şirketler BALO’ya yurtdışında bir takım engeller çıkarmaya başladılar. Avustralyalı şirket ile işbirliğimiz ortaklığa gidiyordu. Ancak BALO’nun bu hızlı gelişimi, bir anda ana aktör olması onları ürküttü ve ortaklıktan uzaklaştılar. Bu şirket oratklıktan uzaklaşınca bizim de planlarımız aksadı.” Erkeskin’e göre BALO’yu geriye taşıyan engellerden biri de demiryollarındaki serbestleşme sürecinin beklenenden çok daha uzun sürmesi. Erkeskin, “Bu süreçten dolayı da BALO biraz sıkıntı yaşadı” dedi.
‘Maalesef kaynak tüketti’
Bazı sektör temsilcilerine göre ise işlerin kötüye gitmesinde yanlış yönetim stratejilerinin uygulanmasının da payı var. Benzer görüşte olan isimlerden biri de Ekol Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Musul: “Amacı Batı Anadolulu ihracatlara çözüm üretmek olmasına rağmen, BALO maalesef basit bir forwarder şirketine dönüşüp kaynak tüketti.” Aynı zamanda gazetemiz köşe yazarı olan, ekonomi basınının duayen isimlerinden Rüştü Bozkurt’a da konuyla ilgili fikrini sordum. Her zaman olaylara farklı bir bakış açısıyla yaklaşan Rüştü hocamızın konuyla ilgili yorum ise şöyle: “Balo Projesi kamuoyuna açık bir şekilde bütün unsurlarıyla tartışılmalı. Proje, altyapısı, gelir-gider dengesi ve olası rakiplere tepki stratejileri ile birlikte geniş bir tartışma zemininde olgunlaşırsa tekrar canlanıp ülkeye yararlı sonuçlar üretebilir.” Umarım, Türkiye’nin ihracatı ve lojistik sektörünün gelişimi açısından son derece önemli olan ve büyük emekler harcanmış bu proje hedefl endiği gibi yeniden eski günlerine döner. Bu konuda hükümetin de desteğini esirgemeyeceğini umuyorum.
‘Konteyner başına 70 euro destek BALO'yu uçurur'
Turgut Erkeskin, tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen BALO’yu tekrar hareketlendirmek için çalışmaları hızlandırdıklarını söyledi. Bu noktada devlet desteğine ihtiyaç duyduklarını vurgulayan Erkeskin, “Konteyner başına 75 euroluk destek söz konusu olursa çok kısa zamanda BALO’yu Avrupalı devlerle rekabet edebilecek, çok önemli bir noktaya getirebiliriz. Bunu her fırsatta ilgili bakanlıklarımıza iletiyoruz” dedi.(Aysel Yücel-Dünya)
LOJİPORT