İntermodal taşımacılık denince aklına açık ara Ekol Lojistik’ten başka firma gelmediğini belirten Naci Çobanoğlu, “Biz ayak uydurmaya çalışıyoruz. 3 bin dorse ile intermodal taşımacılığa girdi. 3 bin dorse de normal taşıma yapsa, 1.500-2 bin çekici bulundurması gerekir. Şu anda 400 çekici ile bunu hallediyor. Önünüzde böyle bir rekabetçi örnek varsa, onun şartlarıyla oynamak zorundasınızdır. Biz de sadece ayak uydurmaya çalışıyoruz. Yani, Ekol’ü vahşi rekabet yapıyor diye eleştirmektense, onun yapmadığı sahalarda gelişmeye çalışıyoruz. Esas yatırım çekici ise, ardından da şoför gelir. Biz yürüyen dorseden ziyade swap body’e yatırım yaptık. Almanya’da yaşayan oğlum İskender Çobanoğlu, bu konuda bize ışık tuttu. 40 swap body elimizde vardı 50 tane daha aldık, kutu taşımacılığı sayısını belli zamanlarda daha da artıracağız. Bununla bir müşteriye hizmet etmeyi değil, yürüyen hattımızı swap body’e kaydırmayı hedefledik. Şu anda Münih hattında yoğunlukla faaliyet gösteriyoruz” ifadelerini kullandı.
Swap body’nin, diğerlerine göre 400 Euro daha avantajlı olduğunun altını çizen Çobanoğlu, şöyle devam etti: “Şu anda Pendik’ten Trieste’ye 1 dorse 850 Euro’ya mal oluyor. Swap body taşıyan Ro-Ro da kazanıyor. Swap body’yi zaten sattığı konteynerin üstüne koyuyor. Swap body kendi aralarında üst üste yüklenmiyor ama altlarına 45’lik konteyner gelebiliyor. Ro-Ro şirketi o mevcut yeri zaten satmıştır. Bizim kutumuzun konulduğu yer, fazladan bir alan işgal etmiyor.
Bundan 3 yıl önce U.N Ro-Ro’ya giderek swap body’i anlattım ve ‘Buraya yatırım yapacağız, sizin de kazanacağınız bu sistemi destekleyin’ dedim ama maalesef derdimi anlatamadım. ‘İlgilenin ve altyapıyı oluşturun’ dedik. ‘Biz, mevcut müşterimize rekabet getirecek bir sistemi desteklemeyiz’ anlamında sözler söylediler. Ama bir gerçeği unuttular, inovasyon ve gelişmenin önünde kimse duramaz. Avrupa’dan birileri geldi ve yatırımlarını yaptılar. Şu anda, kendileri müşteri kazanmak için uğraşıyor.”
SWAP BODY İÇİN AVRUPA’DA GENİŞ ALAN ARIYORLAR
Kendi çaplarında bu tip alternatif yolları deneyerek rekabetçi olma yolunda çaba gösterdiklerini ifade eden Naci Çobanoğlu, “Bu alternatif yollar müşteri tarafından bilinmediği için hızlı bir gelişme beklenemez. Müşteri, tanımadıkları bir ürün olduğu için çekingenlikle karşılıyor. Önümüzdeki dönemde swap body filosunu artırmayı hedefliyoruz. Avrupa’da bunun için daha geniş bir yer arayışındayız. Daha çok bu hatta büyümeyi planlıyoruz. Swap body işinde hem Türkiye’de, hem de Avrupa’da bir ayağınız olmalı. Çünkü bu kutular düzenli olarak bindiriliyor, indiriliyor. Yeriniz olması lazım. Biz de Avrupa tarafındaki yerimizi genişletmeyi planlıyoruz. Bir konteyner kiralıyorsunuz günlüğü 3 Euro, bir ay yüklemeseniz 90 Euro vereceksiniz demektir. Swap body’de 3 olmaz da biraz daha fazla olur. O nedenle yük olduğu anda yüklemeniz gerek. Çekiciniz beklemiyor, şoförünüz beklemiyor, sadece kutu yerinden alınıp diğer tarafa konuyor.
Hiç kimse piyasanın arz-talep dengesinin üzerine çıkamaz. Her şeyi regüle eden arz ve taleptir. Bir piyasa ve o piyasada malı olan var, kamyoncu var. Düne kadar 3.500 Euro’ya kadar yükselen Avrupa-İstanbul navlunu bir anda piyasa kanunundan dolayı 2.000’li seviyelere düşebiliyor. Niye? Ekol yükselttiği, Hasan artırdığı, Mehmet indirdiği için değil. Çünkü, piyasayı hiç kimse kontrol edemiyor. Yoğun bir rekabet var. Herkes birbirine bir şeyler diyor. Birbirimizi suçlayacağımıza bizi bu duruma getiren, fiyatlarımızı düşürmeye zorlayan etkenlere karşı ortak mücadele vermemiz lazım” diye konuştu.
3 BİN METREKARELİK YENİ BİR DEPO
Oldukça geniş bir arazi üzerine kurulu Çobantur-Boltas tesislerinin içinde hummalı da bir çalışma var. Bunu sorduğumuzda da Naci Çobanoğlu’nun yanıtı şöyle oluyor: “İnsanlar bir kanun çıktığı anda, hemen sinirleniyorlar. Bu işe talep var. Ben yapmazsam başkaları yapacak. Bütün sistem bunun üzerine kurulmuş. Bazı antrepo iş yapıyor, bazısı yapmıyor. Yine arz talep dengesi nedeniyle bazıları kapatacak, yenileri piyasaya çıkacak. Bizim depolarımız da tıka basa doluydu. Müşteriye artık yerimiz yok demek zorunda kalıyorduk. Yerimiz çok ufaktı, şimdi yapılan çalışma bir yer büyütme çalışmasıdır. Yaklaşık 3 bin metrekarelik bir yer daha oluşturmayı planlıyoruz. Araçlarımız oraya buraya gitmemesi için aslında bir gereklilikti. Benim antrepom yoksa, başka bir yere koymalıyım. Benim malımın başka antrepoya gitmesi bir maliyet. Biz Bayer’i, BASF’yi taşıyoruz. Ben buradan alıp kapıya getiriyorum benzeri bir şeyler söylemeniz lazım. Bu, kurum olabilmenin gereğidir. Türkiye’de planlama geciktiği için, birçok sistem özerk. Biz de, bir nevi sanayiyiz. Ülkenin ithal ettiği malları Gümrük Bakanlığı adına koruyoruz. Her yıl düzenli vergi ödeyen bu kuruluşlar, Gümrük Bakanlığı’nın elini kolaylaştırıyor ve onun bünyesinde bizi kabul ediyor. Belirli sınır ve ölçülerde kapatılmış bu alanlar zaten koruma altında ve sineği bile tespit edebilen son sistem kameralarla çok sıkı denetleniyor. Depolarım demontedir. Bu depolar, istediğimiz an sökülüp başka yere kurulabilir. Bize bakanlığın sahip çıkması gerek. Yaptığımız iş gereği imarı olmayan yerlere gitmek zorundayız. İmarlı yerlere fiyat olarak yaklaşmamız zaten imkansız. Organize sanayi bölgelerinde bir yapı yapmak istediğinizde, Organize sanayi müdürlüğüne başvuruyor ve Sanayi Bakanlığı’ndan izin alındıktan sonra faaliyete başlıyorsunuz. Ama, antrepolarda şurayı kapatmak için aylarca izin bekliyorsunuz. Bu tip yapılaşmalar da, Sanayi ya da Gümrük Bakanlığı’nın uhdesindedir dense olay bitecek.”
NAKLİYECİYE ÖLDÜRÜCÜ DARBEYİ ZAMAN KAYBI VURUYOR
Sektörde fiyat rekabeti yaşanmasının arz-talep dengeleriyle açıklanabileceğini ifade eden Çobantur-Boltas Yönetim Kurulu Başkan Vekili Naci Çobanoğlu, “Biz hala, karşılıklı suçlamalar yapıyoruz. Yok Ekol ucuza taşıyor, yok Çobantur fiyat kırar, Grupaj şöyle yapar. İşimiz gücümüz karşılıklı suçlamalarda bulunmak. Onu suçlayacağıma, ondan farklı ne yapabilirim demeliyiz. En iyi, en kaliteli malzemeyi en ucuz kim yapıyorsa piyasaya sahip olan da odur. Dengeleri belirleyenin de onun olması kadar normal bir şey yoktur. Piyasada, bir Romen arabası dahi, malı alırken, onun kilometre maliyetini bilir ve fiyatını öyle belirler. Romen nakliyecisi kim ki? Ama maalesef bu kadar büyük olduğumuz halde, biz henüz buralara gelemedik. Çünkü, Türk nakliyecisine öldürücü darbeyi zaman kaybı vuruyor. Avrupa’dan malı 4 günde getiriyorsunuz fakat 3 günde mal boşaltamıyorsunuz. Romanya’dan bir araba yükleyin 24 saatte burada olur. Ama 48 saatte boşaltabilirse dua ediyor. Bu durum, fiyat rekabetini ikinci sıraya düşürüyor. Haydi kamyonumuzu bir gün erken boşalttık diyelim, yüklemeye gidip yüklüyorsunuz, ertesi gün gümrük açılıyor. Orada da 48 saatlik bir zamanınız kayboluyor. Yüklüyorsunuz, bu kez Kapıkule’de bekliyorsunuz.Üçüncü ülke olamadığımız için tüm sınırlarda bekletiliyoruz. Gümrükteki bürokrasi kamburunu bir türlü aşamadık. Orada randevuyu alıp 15 dakikada yaptığın iş, burada iki günde yapılıyor. Prangalardan kurtulmalı, standartlar oluşturmalıyız. Şu anda gümrüklemeye 48 saatlik bir standart gelmiş durumda. Bize diyorlar ki, ‘bunu 72 saate, 96 saate çıkarın!’ Yani, ben 4 gün aracın üzerinde bekleyeceğim ve beklememin karşılığını alamayacağım. Ama onu isteyen alıcı da niye istiyor? Herhalde oraya müracaat et, buraya git bitiremiyorlar gümrüğü. O da kendine göre çareyi bizi bekletmekte görüyor.
SWAP BODY (KUTU) NEDİR?
Swap body de aslında konteyner görünümünde. En büyük farkı alt tarafta dingil bulunmaması. Konteyner sadece arkadan açılırken; swap body sağ ve sol taraftaki kayar çatılardan ve üst taraftan açılabiliyor. Tekerlekleri olmadığı için 45’lik konteynerin üzerine konulabiliyor. Yandan yükleme ve boşaltma için çok uygun. İtalyanlar, özellikle bu tip araçları çok seviyor. Çünkü, İtalya’da hiçbir depoda rampa bulamazsınız. Mevcut şasiler 17 santim kalınlığında. İmalatçı firma, bu 17 santimi 9 santime indirmeye çalışıyor. O zaman kilo 6.800’e çıkıyor ama iç yükseklik de 2.85’e ulaşıyor. Bu yüksekliğe çıkıldığında da 4.05 ile karayollarında hiç sorun yaşanmayacak. Armatörler bile yeni gemilerde taşınması için swapbody yerleri hazırlamaya başlamışlar.
Selçuk ONUR – LOJİPORT