Çuvalla trafik cezası geldi

Maliye Bakanlığı araç kiralama şirketlerini ceza yağmuruna tuttu. Postacılar araç kiralama şirketlerine çuvalla ceza taşıyor. Çuvalların içi yıllar önce araç kiralayan müşterilerin plakaya yediği cezalarla dolu. Toplu gönderimlerin ocak ayından itibaren başladığı belirtiliyor. Cezalar karşısında ne yapacağını şaşıran araç kiralama şirketleri ise ceza yiyen müşterilerinin peşine düştü. Şirketler bunun için özel ekipler bile kurdu. 16 bin araç filosu ile Türkiye'nin en büyük araç kiralama şirketlerinden biri olan Intercity Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, "Postacı öyle bir iki ceza getirmiyor. Çuvalla kapımıza dayanıyor. Şu ana kadar açtığımız çuvallar içinde 2002 yılına ait cezalarla bile karşılaştık. Araç kiralama şirketleri en az 12-15 milyon dolarlık bir ceza yükü ile karşı karşıya" açıklamasını yapıyor.

Araç kiralama şirketleri bugüne kadar ilk defa bu kadar büyük çaplı bir toplu gönderim ile karşılaştı. Kimine göre bunun nedeni Maliye Bakanlığı'nın uzun zamandır pul bulamadığı için gönderim yapamaması. Ancak sektörün en güçlü iddiası geçmiş döneme ait trafik borçlarına af getirmesi beklenen yasa teklifi.  Araç kiralama şirketlerinin büyük çoğunluğu, Maliye Bakanlığı'nın af yasası öncesi harekete geçtiğini düşünüyor.

Sektörün canı yandı

Araç kiralama sektörü son yıllarda gösterdiği hızlı büyüme performansı ile dikkat çekiyor. Araç sayısının 100 bine ulaştığı sektörde faaliyet gösteren 560'ın üzerinde firma bulunuyor. Firmaların, Tüm Oto kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) ismi ile bir derneği de var. 107 üyesi bulunan TOKKDER sektörün yüzde 90'ını elinde tutuyor. Sektörün büyüklüğü ise 400 milyon euroya ulaşıyor. TOKKDER Başkanı İlhan Yılmaz, sektördeki araç sayısı arttığı için cezaların daha da can acıtıcı hale geldiğini belirtiyor. Müşterilerin yediği cezalardan araç kiralama şirketlerinin sorumlu tutulmaması gerektiğini belirten Yılmaz, bu konuda yeni bir düzenleme yapılması için Maliye Bakanlığı'na ve İçişleri Bakanlığı'na yazılı başvuruda bulunmaya hazırlandıklarını kaydediyor. "Bireylerin yaşadığı trafik cezası sıkıntısını şu anda biz toplu olarak yaşıyoruz" diyen Yılmaz, şöyle devam ediyor: "Cezalar firmaları sıkıntılı bir sürece soktu. Zamanında gönderilmeyen cezaları müşterilere anlatmakta zorluk çekiyoruz. Tepkilerle karşı karşıya kalıyoruz. Birçok kişiyi de adresi değiştiği için artık bulamıyoruz. Şirketlere yaptığımız kiralamalarda da sıkıntı söz konusu. Şirket ceza yiyen elemanını işten çıkarmış oluyor. Bu durumda da şirket cezayı sorgulayacağı biri olmadığı için kabul etmiyor."

Araç başı 100-200 YTL

Intercity Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, ellerine ulaşan geçmiş döneme ait yüklü miktardaki cezaların takibi için 12 kişilik bir ekip bile oluşturduklarını dile getiriyor. Ak, ekibin tamanen arşiv taraması ve müşteriyi bulmaya odaklı olarak çalıştığını söylüyor. Daha önce bu kadar büyük bir gönderim ile karşılaşmadıklarını dile getiren Ak, şöyle devam ediyor: "16 bin araçlık bir filomuz ve binlerce müşterimiz var. Cezaların çuvalla kapımıza yığıldığını görünce neye uğradığımızı şaşırdık. Ocak ayından beri gelen çuvalların büyük bir kısmını daha açamadık bile. Cezaların kesildiği dönemde araçları kimlerin kullandığını bulmak için geniş bir arşiv taramasına ihtiyaç var. Bunun için ayrı bir ekip kurmaktan başka çaremiz kalmadı. Üstelik, aradığımız müşterilerin büyük bir kısmı cezaları kabul etmiyor. Sektörde tam bir kaos ortamı var. Geçmiş dönemli cezalara yönelik bir yasa teklifi söz konusu. Maliye Bakanlığı'nın bunun öncesinde harekete geçtiğini düşünüyoruz." Ak, cezaların araç başına 100 ile 200 YTL civarında olduğunu söylüyor.

Yurtdışında ceza tebligatlarının çok hızlı yapıldığına dikkat çeken Ak, geçtiğimiz günlerde İspanya'da başına gelen bir olayı ise şöyle anlatıyor: "İspanya'da 100 kilometrelik hız sınırının olduğu bir yerden 108 kilometre hızla geçtiğim için radara yakalandım. Ceza kesilmiş. Ceza tebligatı Türkiye'deki adresime 8 günde geldi."

Ceza kesilen araçlar satılmış

SİXT Rent A Car Filo Sorumlusu Yılmaz Aydın ise araç kiralama şirketlerinin filolarının sürekli yenilediğini, ceza kesile araçların bile şu anda kendilerine ait olmadığına dikkat çekiyor. "2004 yılında elden çıkardığımız araçlara kesilen cezalar geliyor şu anda" diyen Aydın, geçmişe dönük takipte zorlandıklarını belirtiyor. Aydın, "İlk defa böyle bir durumla karşılaşıyoruz. Maliye Bakanlığı taslak hazırlandığı bir dönemde ne kurtarırsam kardır diyerek harekete geçti. Postacı bir kerede 100 ceza mektubu bırakıp gidiyor. Kimi nereden bulacağız. Tatile gelip araç kiralayanlar, yabancı müşteriler var. Sadece bu işle ilgilenmesi ve cezalı müşterileri bulması için iki kişiyi görevlendirdik" diyor. Araç kiralama şirketlerinin artan cezalar yüzünden bir kara liste oluşturduğunu, cezaları ödemeyen ve kaza yapan müşterileri bu listeye aldıklarını söyleyen Aydın, "Bu kişilere araç vermemeye çalışıyoruz" diyen Aydın, kaçak otoyol ve köprü geçişleri de dahil olmak üzere artan trafik cezaları yüzünden birçok firmanın kepenk indirmek zorunda kalacağını söylüyor.

İsmini vermek istemeyen bir araç kiralama şirketi yetkilisi ise oluşturulan kara listenin firmalar arasında ortak olarak da kullanılmaya başlandığını ve yakında araç kiralayamayan bir çok insan olacağını söylüyor. Yetkili kara listedeki isim sayısının son dönemde yüzde 60 oranında arttığını belirtiyor.

Avrupa'daki sistem kullanılmalı

Hertz Türkiye Genel Müdürü Nur Hidayetoğlu da cezaların gönderimindeki gecikmeden şikayetçi. Yasaya göre cezalardan plaka sahibinin sorumlu olduğunu belirten Hidayetoğlu, "Bir araca gelen ceza aracın değeri kadar bile olabiliyor. İlginç bir durumlarla da karşılaşıyoruz. Ceza kesilen araçla bizim aracımızın modeli bile birbirinden farklı olabiliyor. Samsun'da ceza kesiliyor ama aracın o tarihlerde İstanbul'da olduğunu görüyoruz. Son iki üç aydır cezalardan başımızı kaldıramıyoruz" diyor. Türkiye'de de Avrupa'dakine benzer bir sistemin uygulanması gerektiğini belirten Hidayetoğlu, şöyle devam ediyor: "Avrupa'da eğer ceza ödenmediyse araç kiralama şirketine tebliğ ediliyor. Araç kiralama şirketi de o tarihlerde aracın kimde olduğunu belge ile kanıtladığında ceza ödemekten kurtuluyor. Türkiye'de cezadan ruhsat sahibinin sorumlu olması büyük bir sıkıntı. Cezadan kişiler sorumlu olmalı." Bu konuda yeni bir düzenleme yapılması için dernek olarak çalıştıklarını söyledi.

Kiralama sözleşmeleri kıymetli evrak olsun

Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İlhan Yılmaz, müşterilerle yaptıkları araç kiralama sözleşmelerinin kıymetli kağıt olarak kabul edilmesi ile bu tür sıkıntıların önüne geçebileceğini söylüyor. Yılmaz, "Kiralık araçları rastgele vermiyoruz. Müşterilerle sözleşme yapıyoruz. Maliye Bakanlığı'nın bu sözleşmeleri de kıymetli evrak ilan etmesi gerekiyor. Resmi bir belge olarak kullanıldığında sorun da aşılmış olacak. Diğer taraftan vergi kayıplarının da önüne geçilebilir. Belli bir süre her iki tarafa da saklama zorunluluğu getirirsiniz. Müşteri de inkar etmemiş olur cezayı."

Geçmiş tarihli cezalara af alt komisyonda görüşüldü

AKP İstanbul Milletvekili Ünal Kaçır, çeşitli nedenlerle tebligatın geç yapılmasından kaynaklanan "birikmiş trafik cezalarına" yönelik af için bir yasa teklifi hazırladı. Yasa teklifine göre, "31 Aralık 2006 tarihinden önce 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre yazılmış ancak 1 Ocak 2007'den sonra tebligatı yapılmış cezaların affı, eline tebligat ulaşıp cezalarını ödeyenlere ise ödedikleri miktarın 30 gün içerisinde iadesi" öngörülüyor.

Kaçır, "Karayolları Trafik Kanunu'na göre sürücüsü tespit edilemeyen ya da durdurulamayan araçların tescil plakalarına ceza veya suç tutanağı düzenleniyor. Tescil plakasına göre düzenlenen cezalar çeşitli nedenlerle ilgililerine tebliğ edilememekte ve birikiyor. 3 sene önce işledikleri trafik suçları gönderiliyor. Şoför çalıştıran işyeri sahipleri dolmuş ve taksici esnafı artık kendileri ile çalışmayan şoförlerinin suçlarını üstlenmek zorunda kalıyorlar" açıklamasını yapıyor. Yasa teklifinin Alt Komisyon'da görüşüldüğünü belirten araç kiralama şirketleri şimdi üst komisyon'daki görüşmeyi bekliyor. Kaçır, yasanın çıkana kadar teklifin değişikliğe de uğrayabileceğine dikkat çekiyor. 

REFERANS