Navlunda yılın ikinci çeyreğinde başlayan yükseliş eğilimi yılın sonuna yaklaştığımız şu günlerde ciddi oranda hızlanarak metal, petrokimya ve tarım da dahil olmak üzere emtia piyasalarında lojistik zorluklar yaratıyor. Özellikle Asya’da akut hale gelen konteyner sıkışıklığı navlun maliyetlerinin yükselmesine neden oluyor. Mevcut lojistik sorunlarının çözülmesinin aylar alacağı belirtiyor. Bu durumda da piyasaların 2021'in ilk çeyreğinde yüksek konteyner navlun oranlarıyla boğuşmaya devam etmesi bekleniyor.
S&P Global Platts tarafından hazırlanan ve Tüm Platts konteyner değerlendirmelerinin ağırlıklı ortalamasına dayanan Platts Konteyner Endeksi, yılbaşından bu yana yüzde 143 yükseldi ve 1 Aralık'ta 2.756,35 dolar/FEU ile Temmuz 2017'de endeksin oluşmasından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Kuzey Asya'dan Kuzey Amerika’ya navlun 5.000 dolar/FEU, Kuzey Asya'dan İngiltere'ye ise 5.600 dolar/FEU’ya kadar yükseldi. Önce Kuzey Asya-ABD gibi kilit ticaret rotaları üzerinde başlayan artışlar, son zamanlarda Asya-Avrupa gibi diğer ticari yollarda fiyatların yükselmesiyle desteklendi.
Asya’da akut konteyner sıkışıklığı yaşanıyor
Kuzey Asya’dan Kuzey Amerika'nın doğu ve batı kıyılarına giden rotada fiyatlar pandemi döneminde kişisel koruyucu ekipman ve home-ofis ekipmanı gibi ürünlere talebin artması ile mayıs ayında güçlenmeye başladıktan sonra, ekim ayı başlarında Çin'in Altın Hafta tatilleri öncesinde iyice yükseldi. Brexit öncesi artan taleple Kuzey Asya-Avrupa konteynerlerinde navlun yeni zirvelere ulaşınca diğer ticaret yolları üzerinde zincirleme bir etki yarattı.
Hindistan merkezli bir nakliye firması, "Asya'da akut bir konteyner kıtlığı var. Konteynerlerde yer bulmak için rezervasyonlarının en az 21-25 gün önceden yapılması gerekiyor" derken, Tayland'daki bir nakliye firması da, "Boşluk olmadığı için birçok rezervasyonu reddetmek zorundayız” diye konuşuyor.
Japonya’da alüminyum primleri 115 dolar/tona çıktı
Emtia piyasaları yüksek navluna tepki veriyor ve nakliye seçenekleri azaldıkça emtia fiyatlarına yükseliş olarak yansıyor. Platts verilerine göre Japonya'nın ithal birincil alüminyum için ödediği prim, bir başka deyişle bölgedeki gösterge fiyat MJP, 15 Nisan-1 Aralık döneminde LME nakit fiyata ek olarak yüzde 57 artışla 105-115 dolar/ton seviyesine çıktı. Japon alüminyum alıcıları her çeyrek dönemde LME nakit fiyatı üzerine ödenecek prim miktarı için küresel üreticiler ile pazarlık yapıyorlar. Ancak navlundaki artış alüminyum fiyatlarındaki ralliyi derinleştiriyor. Asya’daki lojistik uzmanları bazı yerlerde navlunun ikiye, hatta üçe katlandı bilgisini veriyor. Alüminyum alaşımı ADC12 CIF Japonya spot piyasası, yükselen navlun fiyatları nedeniyle 1 Aralık'a kadar olan haftada yaklaşık yüzde 8 artışla 2.115-2.135 dolar /ton ile 2014’ten beri görülmemiş seviyelere ulaştı.
Çin’de PVC fiyatı 11 yılın en yüksek seviyesinde
Konteyner sıkışıklığı ticaret akışlarını etkiliyor ve Asya'nın polimer pazarlarında da gecikmelere neden oluyor. Asya'da polimer fiyatları, üretim kesintilerinin neden olduğu arz sıkıntısının da etkisiyle son iki ayda keskin bir artış gösterdi. Bu fiyat artışı navlundaki artışla desteklendi. Pazar kaynakları, Asya'daki tedarikçilerin, konteyner bulmakta zorlandıklarından Eylül ve Ekim aylarında rezerve edilen polimer kargolarını hala sevk etmekte zorlandığını kaydediyor. Asya’da navlun yer sıkışıklığı nedeniyle çoğu rotada iki katından fazla arttı. Bir üretici, Aralık ayında Asya içi birçok destinasyonda navlunun 20-25 dolar/ton seviyesinden 65-70 dolara yükseldiğini belirtiyor. Navlun maliyetlerinin artmasıyla birlikte polivinil klorür fiyatları 1.290 dolar/ton CFR Hindistan seviyesine gelirken, CFR Çin fiyatı 11 yılın en yüksek seviyesi 1.160 dolar/tona çıktı. Tüccarlar, navlun sorunlarının en azından şubat ayına kadar devam edeceği görüşünde.
Tayland pazarında kasım ortasından bu yana çok kez konteyner bulamamakla ilgili sıkıntılar bildirilirken, yüksek navlunun ithalatçıları alım yapmaktan caydırdığı belirtiliyor. Taylandlı pirinç ihracatçıları, konteynerlere erişim zorluğunun küresel tedarik akışını olumsuz etkileyerek ülkenin rekabet gücüne zarar verdiğinden yakınıyor. Tayland ve Myanmar'dan alım yapan Avrupalı tüccarlar, konteyner ile alımların giderek zorlaştığı uyarısı yapıyor. Hindistan'daki tüccarlar, Güney Afrika'ya navlun maliyetinin son aylarda yaklaşık 1.400 doyar/TEU'dan 2.000 dolar/TEU'ya yükseldiğini, Batı Afrika'ya konteyner taşımacılığının maliyetinin ise üç ayda ikiye katlandığını bildiriyor.
Hindistan’da hurda fiyatı 8 hafta boyunca yükseldi
Güçlü artış gösteren navlun, konteyner ile taşınan ithal Hindistan hurda fiyatlarına da yukarı yönlü baskı uyguluyor. Hindistan’da ithal hurda fiyatı geçtiğimiz hafta itibariyle art arda sekizinci haftada yükseldi. Hindistan ithal hurda fiyatı 23 Mart 2018'den bu yana en yüksek seviye olan 390 dolar/ ton düzeyine çıktı. Ticari kaynaklara göre İngiltereHindistan / Pakistan rotası için 20 fitlik konteyner fiyatları kasım sonundan bu yana 1.100 dolar/TEU seviyesinden 1.675 dolar/TEU seviyesine geldi.
Evrim KÜÇÜK - DÜNYA
LOJİPORT