Türk sahipli deniz ticaret filosunda erime durdu, büyüme başladı. İstanbul Navlun Endeksi (ISTFIX) Türk sahipli deniz ticaret filosuna yönelik yaptığı araştırmanın sonuç raporunu ilk kez DÜNYA ile paylaştı. Rapora göre; son iki yıldır hızlı düşüşe geçen Türk sahipli deniz ticaret filosunun, 2016'da gelen yeni gemilerle yeniden yükselişe geçtiği görülüyor. 2014 ve 2015 yıllarında 30 milyon DWT'lerden 27 milyon DWT'nin altına kadar gerileyen filo, 2016 Eylül ayı itibariyle 28 milyon DWT'yi aştı. Filodaki gemi sayısı eylül ayı itibariyle 1.505 adede yükseldi. Bu sayı geçen yılın aynı döneminde ise 1.448 adetti. Sektör uzmanları Türk sahipli deniz ticaret filosunun 2014 ve 2015 yıllarında yaşadığı kayıpları bu yıl telafi etmeye başlayabileceğini öngörüyor.
ISTFIX uzmanı Engin Koçak, filoya yönelik araştırmanın Türk sahipli deniz ticaret filosunun toplam tonajı ve kompozisyonunu incelemek amacıyla gerçekleştirildiğini belirtti. Ayrıca bu çalışmada “Türk sahipli deniz ticaret filosu” nun Türkiye’de mukim armatörlerin kontrolü altında bulunan; gerek Türk bayrağı altında gerekse yabancı bayraklarda çalıştırılan 1.000 groston ve üstünde bulunan; ticari gemilerden oluştuğunun öngörüldüğünü söyledi. Faaliyeti herhangi bir sebepten kesintiye uğramış veya zayi olmuş fakat halen sicilden terkin edilmemiş gemiler elemeye tabi tutulmadı. Ancak bunun için de ayrıca bir çalışma yapılacak. 1.000 GT altında kalan koster, römorkör gibi deniz araçlarının incelemesi ise çalışma içinde ayrı bir bölüm olarak yapıldı.
Siparişler yeniden devrede
Rapora göre; Türk sahipli deniz ticaret filosu Eylül 2016 itibariyle, bin 505 gemi sayısına ulaştı. Toplam deadweight tonajı (DWT) ise 28,11 milyon civarında ve ortalama yaşı da 18.6 yıldır. Koçak, "Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü verilerinin 150 GT ve üstünü aldığı için gemi sayısı ve tonajı bir miktar daha yüksek çıktığını buna göre hesap yapıldığında yaş ortalamasının 21.8 çıktığına dikkat çekti. Bir önceki yıl yani Eylül 2015 itibari ile ise Türk sahipli deniz ticaret filosunda bin 448 gemi mevcuttu ve toplam 26.94 milyon DWT gemi bulunuyordu. Engin Koçak, bu yıl filoda artış olmasınının üç ana nedeni olduğunu belirterek, "Hurda fiyatları bu yıl düştü. Bu nedenle hurdaya gidişler azaldı. Gemi fiyatları da düştü. Ayrıca ertelenen siparişler bu yıl devreye girdi" dedi.
Tankerde Avrupa'da güçlüyüz
Türk sahipli filonun tür dağılımına da raporda yer veriliyor. Buna göre Türk filosunun genel tonaj olarak “dökmeci”, adet nüfusu olarak ise “genel kargocu/kosterci” olduğu görülüyor.
Ham petrol ve ürün tankerleri adet olarak az olsa da tonaj olarak ikinci sırada bulunuyor. Adet olarak lider olan genel yük gemileri tonaj olarak 3.5 milyon DWT ile üçüncü sırada yer alıyor. Kimyasal tanker konusunda Türk armatörünün Avrupa’da güçlü bir konumda olduğu görülüyor. Dökmeci filonun ve kimyasal tanker filosunun deniz ticaret filomuzun en genç unsurları olduğu dikkat çekiyor. 2003-2010 yılları arasında Türk armatörünün gerek yurtdışından sipariş ettiği ve teslim aldığı gerekse Türk tersanelerinde inşa ettirip filosuna kattığı gemilerin etkisi bu iki segmentte göze çarpıyor.
Türk bayrağına talep azalıyor
Türk filosunun adet olarak yüzde 36.5’i, tonaj olarak yüzde 29’u Türk bayraklı. Bu durum 2014’te adet olarak yüzde 37.6 civarında, tonaj olarak ise yüzde 30 civarındaydı. Bu durumda Türk bayrağındaki erimenin yavaş da olsa devam ettiğini gösteriyor. Adet olarak olarak Türk Bayrağı halen zirvede olsa da filonun büyük bir kısmı Malta bayrağı altında.
Erol Yücel: Umutluyuz
Aynı zamanda TOBB Denizcilik Meclis Başkanı olan Armatörler Birliği Başkan Vekili Erol Yücel, Türk armatörünün uluslararası bir oyuncu olarak kabul edildiğini, Türkiye'nin armatörlükte ve tersanecilikte bilinen önemli bir oyuncu olduğunu söyledi. Yücel, "Devlet desteği almamamıza rağmen filoda çok büyük düşüşler yaşamıyoruz. Armatörümüz gemisini alıyor, satıyor yani belirli bir dengede gidiyoruz. Sektörün geleceğinden umutluyum" dedi.
Aysel YÜCEL- DÜNYA
LOJİPORT