Türkiye’de kara yolları taşımacılığı yapan nakliyeciler sınırlarda bekleme süreleri uzayınca çıkmaza girdi. İhracatçı ürününü göndermek için boş araç ararken, nakliyeciler yurt dışından gelen boş araçlara pazar payını kaptırıyor. Yüzde 50 oranında seferi kaybolan nakliyeciler, problemlerine acil çözüm arıyor. UND Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ergün Bilen, “Ağırlığı İran’dan olmak üzere ülkemize giren boş araçlar, yıllık 600 milyon dolarlık dövizi ülkemizden götürüyor. Bizlerin bu problemine çözüm bulunmazsa mal ihraç etmek için, hizmet ithal etmek zorunda kalacağız” dedi.
Nakliyecilerin gümrükte bekleme sürelerinin uzamasının hem ihracatçıya hem nakliyeciye büyük zarar verdiğini belirten Bilen, “Avrupa'ya açılan gümrük kapıları başta olmak üzere bu alandaki sıkıntılarımız hat safh aya ulaştı. Sınır kapılarımız S.O.S. veriyor. Habur Gümrük Kapısı’nda, hafta sonu Kapıkule Sınır Kapısı’nda ve Gürbulak Gümrük Kapısı’nda bekleme süreleri 13-15 güne ulaştı. Araçlarımız sınırda yığıldı. Elimizde ihracatçının ürününü taşıyacak boş araç kalmadı. İhracatçı ürününü müşterisine ulaştırma sıkıntısı yaşarken, bizler de hizmet verememenin sıkıntısını yaşıyoruz. Tüm bunlar olurken bir yandan da yurt dışından gelen boş araçlarla rekabet ederek, pazarımızı korumaya çalışıyoruz.2014'te 151 bin boş araç ülkemize girdi. Sorunlarımıza çözüm bulunmazsa zaten rekabette zorlanan Türk ihracatçısının navlun masrafl arı artacak, bizlerse pazarımızı kaybetmiş olacağız. Yani mal ihraç etmek için, hizmet ithal etmek zorunda kalacağız” ifadesinde bulundu. Bilen, ‘Sevkiyatların Alıcıya Zamanında Ulaşması’ konulu endeks verilerinde 2012'de 27. sırada olan Türkiye'nin 2014'te 41. sıraya gerilediğini de sözlerine ekledi.
‘İranlı nakliyecilere, önlem alınmalı’
Özellikle İran’dan giren boş araç sayısının fazla olduğunu, onlarla da maliyet anlamında rekabet edemediklerini söyleyen Bilen, “Ülkemize bu yılın eylül ayına kadar Gürcistan’dan yaklaşık 18 bin adet, Bulgaristan’dan 13 bin adet ve İran’dan 7 bin adet boş araç giriş yaptı ve ürünleri taşıdı. Özellikle 2014 yılı boyunca 6 bin boş araç girişi yapan İran, 2015 Eylül”de bu rakamı geçti. Gürcistan ve Bulgaristan’dan giren araç sayısı geçen yıla göre azalırken İran’ın artıyor. Mazot fiyatı ülkelerinde ucuz olduğundan, İranlı bir nakliyeci ile Türk nakliyeci arasında yaklaşık 10 kat fazla oluyor. Dünyanın en ucuz yakıtını kullanan ve dünyanın en pahalı yakıtını kullanan iki ülke komşuluk yapıyor. Sonuç olarak bizim nakliyecilerimiz mağdur oluyor” diye konuştu.
'Avusturya ile transit geçiş belgesi sorunumuz var’
Avrupa’da yılardır transit belge problemi olduğunu vurgulayan Bilen; “Uluslararası lojistik alanında ciddi manada sıkıntılar var. Avrupa Bölgesi’nde yıllardır transit belge problemimiz var. AB ülkelerine Avusturya transit geçiş uyguluyor. Bize uygulamıyor. Biz dışarıdaki araçlarla nasıl rekabet edeceğiz. Ya da bizim ihracatçımız navlun masrafı yüksekken nasıl diğer ülkelerle rekabet edecek. Ülkemiz transit geçiş belgesi alırsa araç başı 400-500 euro gibi bir ek maliyetten kurtulmuş olacağız. Bu belgenin olmaması gidiş dönüş olarak bize bin euroya mal oluyor. Ayrıca 3 gün de zaman kaybı oluyor. Sınır kapılarında beklemeler artıyor. İhracatçı da, bizler de zor durumda kalıyoruz. AB kotaları ve vize geçişleri de büyük engelliyor. AB temmuz ayında bir rapor yayınladı. Türklere kota koymazsak ne olur? Sorusunu cevaplayan bir rapor. Bu raporun sonucunda 3.5 milyar euro daha fazla dış ticaret yapılabilir. AB engelleri kaldırırsa hem kendi hem de Türkiye kazanır. 25 bin kişi Türkiye’de, 14 bin kişi Avrupa’da iş bulur. Dolayısıyla bu konulara daha fazla eğilmemiz gerekiyor” dedi.
Sektörde yaşanan sorunlar
► Suriye krizi sebebiyle Ortadoğu’ya gidemeyen 40 bin sefer taşıma Mısır üzerinden yapılmaya çalışıldı. Yılda 8 bine düşen taşıma sayısı, bu sefer General Sisi’nin Türkiye’ye ceza verme niyeti ile Mısır’dan geçemezsiniz demesi üzerine Süveyş Kanalı’ndan yapılıyor.
► 2014 yılını krizlerle bitirip 2015’e krizle girdik İran taşıma krizi halen çözülmüş değil. Neredeyse bedava yakıt kullanan İran taşımacıları yüklerimizi götürüyor artan yakıtları da kaçak olarak Türkiye’de satıyor.
► En son Rusya ülkesi üzerinden geçit Kazakistan’a Moğolistan’a gidecek araçlara transit geçiş izni vermedi ve araçlar sırtındaki yükü müşteriye geri vermek zorunda kaldı.
► Orta Asya bir başka ulaşım yolu olan Gürcistan Azerbaycan yolunda da Hazar Denizi’nden geçiş sorunları var.
► Bu güzergaha çalışan taşımacıların neredeyse yüzde 100’ü Anadolu’daki şirketler yaşanan bütün bu problemler en çok Anadolu’daki nakliyecileri etkiliyor.Küçük ölçekli birçok şirket sorun yaşayacak.
► Yabancı ülke araçları Türkiye’ye boş olarak gelip ihracat yüklerimizi taşıyor. Mal ihraç edebilmek için hizmet ithal etmek zorunda kalıyoruz.
► Özbekistan’a 50 bin dolarlık mal ihraç edecek ihracatçı 9-10 bin dolarlık taşıma parasını İran arabasına veriyor. 50 bin dolarlık ihracatın karı olan 10 bin dolar ise o para da yabancı arabaya gidiyor.
► İhracatçısı, bürokratı,taşımacısıyla elbirliği içinde bu milli meseleye sahip çıkmamız lazım.
► Bizim araçlarımız İran’dan boş giriş yaptığında yük alamıyoruz. İran araçları ise bölgelerde bulunan transit gelen yükleri, antrepo ve gümrüklerden uygunsuz ve kanunsuz olarak alıp götürebiliyor.
Hatice ŞİMŞEK-Arzu BAĞCI/DÜNYA
LOJİPORT