Özellikle son yıllarda ismini daha sık duymaya başladığımız hibrid gemilerin, geleceğin anahtarını elinde bulundurduğu konusunda ortak bir kanı var denizcilerde… Yenilenebilir enerji, daha düşük karbon salınımı ve belki de en önemlisi; düşük yakıt giderleri… Tüm bunlar bir araya geldiğinde, hibrid gemilerin dünya denizlerindeki yerini alması yalnızca an meselesi gibi görünüyor…
Peki, neden hibrid gemiler? Aslında bunun birden fazla cevabı var. Öncelikle karbon salınımını düşürmek, üzerinde yaşadığımız gezegene en büyük borcumuz. Çünkü NASA’nın yayınladığı son verilere göre 84 yıl sonra, şu anda 400 parçacık olan CO2 seviyesi 900 parçacığa yükselecek. Ve bunun yansıması olarak dünyadaki ortalama sıcaklık, 45 derece olacak. Ortalama sıcaklık! Birçok türün devamlılığı, doğaya saldığımız CO2 ile doğrudan orantılı.
HİBRİD GEMİLER BİRÇOK FARKLI ALANDA TASARRUF SAĞLAYACAK
Şimdi gelelim işin ticari boyutuna… Kapasitesi artırılmış büyük pillerle çalışan elektrikli ve hibrid gemiler, öncelikle armatörlerin yakıt giderlerini hatırı sayılır oranda düşürecek. Bunun yanı sıra, daha güvenli ve düzenli bir yakıt sisteminin de önü açılmış olacak. Pil sisteminin, güneş hücreleriyle forse edilmesi de mümkün. Güneş enerjisinin dışında, LNG ya da CNG gibi doğayla daha barışık yakıt türlerine dayalı tahrik sistemleri de geliştirilebilir. Ayrıca pillerin, atık ısıyı geri kazanarak ekstra bir enerji tasarrufu gerçekleştirme imkanı da bulunuyor. Tüm bunlara ilaveten, gemide enerji kullanımı için ayrılacak yer daha da azalacağından yük konusunda da kritik bir avantaj sağlanabiliyor. Bu hususlar, yatırım ve işletme giderlerini düşüren önemli etkenler olarak karşımıza çıkıyor…
ELEKTRİK DESTEKLİ GEMİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ…
Elektrik motorlu gemilerin ilk altın çağı, petrol bazlı çalışan motorların baskın olduğu 1890-1920 yılları arasına dayanıyor. 1894’te Bergen Elektriske Færgeselskap adlı yeni kurulan bir şirket, henüz icat edilen küçük elektrikli yolcu gemilerinden oluşan bir filo ile Bergen Limanı’nda hizmet vermeye başladı. Daha sonra petrol ürünleri baskın geldi ve elektrik tahrikli son motor, 1926 yılında yerini petrol ürünlerine bıraktı. Ancak günümüzde durum değişmek üzere çünkü geçtiğimiz son 5 yılda lityum-ion pillerde kaydedilen büyük gelişmeler, otomobil ve gemi gibi taşıtlarda hibrid motorların kullanımının önünü açtı…
VIKING LADY’NİN YÜKSELİŞİ
Denizcilik sektöründe petrol, doğalgaz, yenilenebilir enerji ve bunların işletim sistemlerinin sertifikasyonunu yapan bir klas kuruluşu olan DNV GL, Norveçli Eidesvik, Det Norske Veritas ve Wärtsilä adlı şirketlerin ortaklığıyla yürütülen The FellowSHIP (Türkçe’ye ‘Gemi Kardeşliği’ olarak çevrilebilir) adlı bir araştırma programı başlattı. Program kapsamında, denizcilik sektörüne yönelik pil üretimi yapan Kanadalı Corvus Energy adlı bir şirketten, Viking Lady isimli bir gemi için son teknoloji bir yakıt pili sipariş edildi. 500 kWh gücündeki pil, 2013 yılında Viking Lady ile buluştu. Toyota Prius gibi hibrid otomobillerle aynı çalışma sistemine sahip olan Viking Lady, yüzde 30 oranında yakıt tasarrufu sağlıyor. Üstelik doğaya çok daha az karbon salarak yapıyor bunu…
PRINSESSE BENEDICTE VE VIKING QUEEN GELİYOR
2013 sonbaharında suya indirilen ilk hibrid offshore ikmal gemisi Edda Ferd’in ardından, dünyanın ilk hibrid offshore gemisi Norveçli Eidesvik şirketine ait Viking Queen olacak. 650kWh/1.6MW’lik güç kaynağına sahip olacak Viking Queen, bu denli güçlü bataryaların kullanıldığı ilk ticari gemi olarak kayıtlara geçecek. Bu da dünya denizcilik tarihi bakımından son derece önemli bir adım olarak görülüyor. Feribot segmentinde de yeni inşa edilen ya da dönüştürülen projeler var. Şimdiye kadarki en büyük proje, 2.7MWh’lik pil sistemine sahip olan Scandlines’a ait Prinsesse Benedicte. Danimarka ve Almanya arasında sefer düzenleyen Prinsesse Benedicte’in, aynı pil sistemine sahip olan üç kız kardeşi daha var.
NORVEÇ HÜKÜMETİ HİBRİDİ TEŞVİK EDİYOR
Dünyanın ilk büyük boy tam elektrikli arabalı feribotu Norled’s Ampere, bu yılın başında faaliyete geçti. 120 araç, 350 yolcu kapasiteli gemi, 1 MWh kapasiteli bir pil sistemine sahip. Geceleri ve seferler arasındaki 10’ar dakikalık şarjlar ile hızlıca şarj olabilen gemi türünün en başarılı örneği olarak öne çıkıyor. Norveç hükümetinin, Norveç sularında faaliyet gösterecek yeni gemilerin hibrid olması yönünde bir daveti var. Bu teşvikle birlikte, önümüzdeki 5 yıl içinde Norveç’teki hibrid gemilerin sayısında önemli bir artış meydana gelmesi bekleniyor. Bu uygulamanın bir benzeri, neden bizde de olmasın?
Burak GÜNER – Marin&Port
LOJİPORT