Navlunlardaki artış gemi fiyatlarına yansıdı. Fiyatlarda önemli bir yükseliş oldu. Sektör yetkililerine göre daha da olacak. TOBB Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, gemi fiyatlarındaki artışın, dünya ticareti ile olumlu beklentilerden kaynaklandığını söyledi.
Yücel, bütün önemli navlun endekslerindeki artışa dikkat çekerek, “Navlunu etkilemesiyle iki şey oluyor. Birincisi. 2. el gemi piyasasında yaşlarına göre fiyatlarda artış oluyor. Bu artış yaşlı gemide daha az genç gemide daha fazla oluyor. Dipleri gören gemi fiyatları kafayı kaldırdı” dedi. Sektörün önde gelen brokerlerinden Pelikan Denizcilik ortağı Meltem Süloğlu, “Piyasalar yükselişe geçti, gemi fiyatları da artıyor. Artış, belli tonajlarda yüzde 20’lere yaklaştı. Uygun fiyata gemi almak için son fırsatlar” dedi.
Gemi piyasasında önemli bir hareketlenme, navlun artışlarına paralel olarak fiyatlarda da önemli bir yükseliş yaşanıyor. Sektör yetkililerinin 2014 beklentileri de bu yönde. TOBB Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, öncelikle navlun endekslerindeki yükselişe dikkat çekti. Yücel, “Önceki gün Baltık Kuru Yük Endeksi 57 puan artışla 1.922 puanlara çıktı. Capesize bir günde 122 puan artışla 3.316’ya çıktı. Panamax 46 puan artışla 1.741’e çıktı. Supramax 19 puan artışla 1.507’ye çıktı. Capesize senenin başlarında 1.500’ün altındaydı. Şimdi 3.316. Diğerlerinde artış yine öyle. Panamax yine 1.000’in altındaydı” dedi.
“Bütün bu işlerin başı ticaret ve dünyadaki büyüme oranı” diyen Erol Yücel, bu konuda beklentileri şöyle anlattı: “DTÖ, 2014’te 18 trilyon dolar olan dünya ticaret hacminin 1 trilyon büyümesini bekliyor. 2014’te dünya ticaretinde yüzde 2.8’lik artış olacak. Dünyada büyümenin 2014’te 1 puan artması bekleniyor. Bana geçtiğimiz sene bu zamanlarda soru sorulduğunda sektördeki arkadaşlar, tersaneciler vs. ben 2013’ün 3. çeyreğini bekleyin diyordum. Ticaret artmadığı müddetçe, dünyada büyüme artmadığı müddetçe bu navlun artışları olmaz. Dolayısıyla hem dünyadaki önümüzdeki sene büyüme beklentileri hem dünya ticaretindeki artış yaz tatilinden sonra 3. çeyrekte piyasayı hızlandırdı. Bu da navlunu etkiledi. Navlunu etkilemesiyle iki şey oluyor. Birincisi. 2. el gemi piyasasında yaşlarına göre fiyatlarda artış oluyor. Bu artış yaşlı gemide daha az genç gemide daha fazla oluyor. Bu navlun artışı yeni gemi siparişinde de hareketlilik getiriyor. Dipleri gören gemi fiyatları kafayı kaldırdı. Artık gemi fiyatları eski yerinde değil. Bu hem birinci el hem de ikinci el için geçerli.”
‘En fazla artış gaz tankerlerinde’
2013’ün ikinci yarısında yükselişe geçen gemi fiyatlarında en fazla artışın gaz tankerlerinde olduğunu, kuru yük gemilerinde ise fiyat artışının yüzde 15’i bulduğunu aktaran Süloğlu, piyasalardaki yükselişin şaşırtıcı olamadığını vurguladı. Süloğlu, şöyle konuştu: “Sene başından beri marketin yükseleceğini bekliyordum zaten. Göstergeler de bunu gösteriyordu. Şu anda olan sürpriz değil” dedi. Doğru zamanda gemi almak ve satmak konusunda Yunanlı armatörleri takip etmek gerektiğini belirten Süloğlu, şöyle konuştu. “Yunanlılar bu konuda gerçekten bir numara. Doğru zamanda alıp sattıkları için kazanıyorlar. Yunanlı armatörlerden öğrenecek çok şeyimiz var. Piyasada ne kadar handymax, supramax ve panamax gemi varsa hepsini topladılar. Şu anda herhangi bir alıcı 2000 üstü Japon ya da Kore yapımı iyi bir gemi almak istese yok denecek kadar az. Türk armatörler en fazla gemi yatırımını 2012’de yaptı. Hem Ciner Grubu gibi piyasadaki armatörler hem de Turgut Yılmaz gibi piyasaya yeni girenler bu dönemde önemli gemi yatırımları yaptılar. Türk armatörleri bu fırsatı iyi değerlendirdi. 2012 sonunda düşüşe geçen gemi fiyatları 2013 başında ise en dip seviyeye ulaştı. Armatörlerin gemi alımını artırmasının yanı sıra piyasaların yükselişe geçmesi ile navlunun artması, gemi fiyatlarını da artırdı” dedi.
Erol Yücel, navlun artışını izleyen gemi fiyat artışlarının Türk tersanelerine siparişleri artırıp artırmadığı konusunda ise şöyle konuştu: “Bu, Türk tersanelerini etkilemez. Türk armatörünün Türk tersanelerine inşa ettirdiği gemi tonajı çok az. Birincisi Türk armatörü Kore’de Çin’de Japonya’da gemi yaptırıyor. Çünkü bu tonajları orada yaptırabiliyor, büyük gemi olduğu için daha kısa sürede inşa ediliyor. Maliyeti az oluyor ve yurtdışından o proje için kredi sağlayabiliyor. Türk tersanesinde bu tür gemileri finanse edecek model yok. Dolayısıyla bu bizim tersanelerimizi etkilemez. Tersanelerimizi etkileyecek olan Türk tersanesini kullanan yabancıların ilgisi artarsa bu olur. Bakım onarımda Türkiye ilgi görüyor. Özel amaçlı gemilerde Türkiye ilgi görmeye başladı.”
Meltem Süloğlu da siparişlerin Güney Kore gibi büyük tonajlı üreticilere yaradığını söyledi. Süloğlu, “Bizim armatörler için daha çok kuru yük marketi önemli. Kore tersaneleri artık kuru yükten çekildi. Ya Çin tersanerine gitmek zorundasınız ya da Japonlar’ın eski müşteri iseniz yani ilişkiniz varsa o zaman Japonya’dan bir word kapabilirsiniz ama yeni gemiler için Japon tersanelerine gitmek zor artık. Kore artık daha çok tankerler konteymner gemileri, daha sofistike gemiler yapıyor. Geçen hafta Kore’deydik. İki yeni gemi inşa aldık. O kadar yoğunlar ki gemileri 8 gün geç almak için 150 bin dolar extra para ödedik. O kadar dolu. Tersane diyor ki lütfen gel ve al” diye konuştu.
‘2014 ve 2015 yılları iyi geçecek’
Piyasalardaki hareketliliğin 2014’te artarak devam etmesinin beklediklerini ifade eden Meltem Süloğlu, Bu yıl 2000 puanları gören Baltık Kuru Yük Endeksi bence artamaya devam edecek. Marketin 2014 ve hatta 2015’te iyi gideceğini düşünüyorum. Ancak siparişler arttığı için 2016’da tabi çok uzun vadeli konuşmak çok doğru
değil ne olacağını şimdiden bilmek zor. Ama hissiyatımı söylüyorum 2016’larda tekrar sıkıntılı bir döneme girebiliriz. Çünkü bu sene verilen gemi siparişleri hep 10 gemilik siparişler ve bu gemiler 2016’da piyasaya girmeye başlayacak” şeklinde konuştu.
Aysel YÜCEL- DÜNYA
LOJİPORT