Türk gemi inşa sanayiinde “Norveç olayı” yaşanıyor. Son yıllarda kapasite kullanımı yüzde 15-20'lere kadar gerileyen tersanelerin yüzünü, Norveç’ten gelen yüklü siparişler güldürdü. Yalova’da 10 civarında tersanenin iki yıllık sipariş defterini Norveçliler doldurdu. Geçen yıl sözleşmeye bağlanan yeni projeler, şubat ayı teşvikli yatırımlar listesine de yansıdı ve 2 milyar 149 milyon lira ile yatırım teşviklerinde son 12 ayın rekoru kırıldı. Norveç’in piyasayı hareketlendirdiğini belirten GİSBİR Genel Sekreteri Süheyl Demirtaş, “Yılın ikinci yarısı için de iyimseriz. Tanker inşasında işler kötü, ancak römorkör, balıkçı gemisi, platform destek gemisi gibi niş işlerde hareket var” dedi.
Gemi sanayiinde ‘Norveç olayı’ yaşanıyor. Sektör, genel olarak yüzde 15 - 20 kapasiteyle çalışırken, özellikle Yalova bölgesi tersanelerinin iki yıllık sipariş defterlerini Norveç doldurdu. Bu siparişler, sektörün yatırım teşvik rakamlarına da yansıdı. Şubatta gemi inşa sanayii aylar itibariyle, son 12 ayın en yüksek tutarlı yatırım projelerine başladı. Proje sayısı ikiye katlandı. Aylık 531 milyon lira ile teşvike bağlanan yatırım tutarı önceki aylarla kıyaslanmayacak kadar yüksek düzeye çıktı. Sektör yetkililerinden edinilen bilgilere göre siparişlerde Norveç’in payı büyük. Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Genel Sekreteri Süheyl Demirtaş, “Norveçliler piyasayı hareketlendirmiş durumda” dedi.
İHRAÇ EDİLEN GEMİLER 40'I AŞTI
Türk tersaneleri, Norveç’e bugüne kadar 40’tan fazla gemi ihracatı yaptı. Bunlardan 35’ini Cemre Marin yaptı. Tersanesinde Türk bayrağının yanında Norveç bayrağı var. Şimdi İzlanda’ya da yapmaya başladı ve bu ülkenin bayrağını da dikti. Dördü balıkçı gemisi olmak üzere Norveç kaynaklı 6 siparişi var. Ada Tersanesi, Norveçlilerle 2 tane anahtar teslim proje imzaladı. Sektördeki en büyük yatırımı Tersan Tersanecilik yapıyor. Bu tersane, toplam 6 büyük projeye başladı. Bunların toplamı 507 milyon lira. Siparişlerin ağırlığı Norveç kaynaklı. Sektörde, Mart 2014 - Mart 2015 arası dönemdeki toplam 2 milyar 149 milyon liralık yatırımın yaklaşık yüzde 25’ini Tersan yapıyor. Tersan’ın en büyük projesi 210 milyonluk destek gemisi. Şirket, bu proje için Nisan 2014’te teşvik belgesi almıştı. Selah 158 milyonluk 2, Beşiktaş da 143 milyonluk 2 proje ile dikkat çekiyor.
'YENİ PROJELER DE GELECEK' UMUDU
Siparişleri geçen yıl alınan ve bu teşvike bağlanan gemi yatırımlarında 2015 için de umutlar var. Teşvik verilerine göre gemi inşa sanayii, Mart 2014 ile Mart 2015 arasındaki son 12 ayda toplam 63 projeye başladı. Bu projelerin yatırım değeri 2 milyar 149.5 milyon lira. Bu yıl ocakta 164 milyon lira tutarlı 3 proje başlamıştı. Şubatta rekor geldi; 531 milyonluk 13 proje başladı. Mart ayında 159.5 milyon liralık 5 yeni proje geldi. Son bir yıl ay ay incelendiğinde hem yatırım tutarı, hem de proje sayısında şubat ayında rekor kırıldı. Teşvik verilerine göre şubattaki 531 milyonluk gemi inşa yatırımları, son bir yıl içindeki toplam 2.1 milyarlık yatırımın yüzde 25’ine denk geliyor.
10 FİRMANIN İŞİ İYİ
İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği (GYİB) Başkanı Başaran Bayrak, sektörde kapasiteler genel olarak çok düşükken Norveç’e gemi yapan tersanelerde durumun iyi olduğunu söyledi. Bayrak, “Sektörde yaklaşık 10 firmanın işleri çok iyi gidiyor. Bunların birçoğu Yalova’da ama Tuzla’da olan da var. Tersan, Sanmar, Cemre, Ada bunlardan bazıları. Bunlar daha çok Norveç’e gemi yapan tersaneler. Bu tersanelerin çoğunun 2 yıllık sipariş defteri dolu. Niş işlerle büyüyor bu tersaneler. Ama bunu genele yayamayız. Genel olarak sektör hala yüzde 15-20 kapasite ile çalışıyor. İlk 4 ayın ihracat rakamlarına baktığımızda yüzde 15-20 arası düşüş var. Yine de geçen yıl 1.2 milyar dolar olan ihracatın bu yıl sonunda 1.5 milyar dolara çıkmasını bekliyoruz. Hedefimiz bu” dedi.
Sektörde bir Norveç olayı yaşandığını anlatan Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Genel Sekreteri Süheyl Demirtaş da bilgileri verdi: “Genel olarak yılın ikinci yarısı için iyimseriz. Zaten hem tamir-bakım çok iyi durumda. Gemi inşada da bu tür niş işler yapanlar birtakım siparişler alıyorlar. Ada Tersanesi de 2 tane anahtar teslim proje imzaladı Norveç’e. Norveçliler piyasayı hareketlendirmiş durumdalar. Ama tersanelrin çoğunlukla yaptığı tanker inşasında işler kötü. Niş pazarlar olan römorkör, balıkçı gemisi, platform destek gemileri bunlarda bir hareket var. Sektör de zaten askeri savunma sanayi ve bu niş markete yapılan gemilerle hayatını sürdürüyor. İhracat sene sonunda 1 milyar 281 milyon dolardı. Bu yıl 1.5 milyar dolara yakın hedefimiz var. Buna 600-700 milyon dolar da bakım onarımı katarsak toplamda 2 milyar doları geçmiş olacağız. Bakım-onarım ihracat sayılmıyor biliyorsunuz.”
'AYNI TEMPODA SÜRDÜRÜYORUZ'
Cemre Tersanesi Genel Müdürü Sinan Kavala, 2015 yılı Şubat ayı teşviklerine yansıyan siparişlerin geçen sene alınan projeleri yansıttığını söyledi. Kavala, “Bu sene piyasa çok durgun ve genel olarak çok az sipariş mevcut. Tersan ve biz aynı tempoda devam etmeye çalışan tersaneleriz ama projeler 2015’te artıyor demek doğru olmaz” dedi.
CEMRE, FERİBOT İNŞA EDECEK
2015 yılı Mart ayı verilerine göre de denizcilikte 5 yatırım için teşvik belgesi alındı. Beşiktaş Gemi, 60 milyon yatırımla asfalt tankeri, Kaptanpaşa Denizcilik 17 milyon lira yatırımla kimyasal tanker inşa edecek. Norveç kaynaklı siparişlerde öne çıkan Cemre Marin, mart ayında da 59 milyonluk feribot yatırımı için teşvik aldı. Ayrıca Çeksan ve Bilgin Yatçılık da sırayla 7 ve 16.5 milyonluk yatırımlarını teşvik belgesine bağladı.
(Aysel Yücel – Dünya)
LOJİPORT