Görece “Küçük Balık” Büyük Balığı Kapma Peşinde

İkisi de hemen hemen birbirine benzer iş alanlarında senelerdir başarıyla faaliyet gösteriyorlar. İkisi de işinin tam ustası şirketler (Özellikle hem pazarlama ve satış hem de lojistik ve tedarik zinciri bakımından). İkisinden görece küçük olanı ülkemizde hiç bilinmezken, büyük (daha doğrusu dev) olanı epeydir [Kasım 1993’ten bu yana] Türkiye’de iyi biliniyor ve hayli popüler. Küçük olan şirket, Kanadalı “Couche-Tard [Alimentation Couche-Tard]” ve 41 yaşında. Büyük olan şirket ise Fransız “Carrefour” ve 62 yaşında [“Couche-Tard”ın Türkçe karşılığı “gece geç yatan kimse”, “Carrefour”un Türkçe karşılığı ise “kavşak/dörtyol ağzı” anlamına geliyor]. Son birkaç gündür balıkçılık camiasındaki “Büyük balık küçük balığı daima yutar” deyişinin her zaman için doğru olmadığını bir defa daha kanıtlamak istercesine, küçük ama müthiş hırslı Kanadalı balık [Couche-Tard], büyük ama hep daha da büyümeyi hedefleyen Fransız balığı [Carrefour] kapma peşinde akılcı ve kararlı hamleler yapmakta.

Geride bıraktığımız salı gününden beri küresel iş dünyasını deyim yerindeyse sallayan söz konusu habere göre, genel merkezi Kanada’nın Québec eyaletinin Laval kentinde bulunan “Couche-Tard” dağıtım grubu, genel merkezi Fransa’nın Paris şehri banliyölerinden Massy’de yer alan marketler grubu “Carrefour” yönetimine dostça bir yaklaşımda bulunarak, olası bir birleşme için anlaşmaya varılması konusunda ön görüşmeler başlattı. “Carrefour”un teklifi incelemek için zaman istemesi nedeniyle ilgili görüşmelerin bir anlaşma ile sonuçlanacağı konusunda tabii ki bir kesinlik yoktu. Ancak “Couche-Tard”ın büyük balığı yakalamadaki iştahının derecesi bir gün sonra net biçimde anlaşılacaktı. Kanadalı dağıtım grubu, Fransız marketler grubu yönetiminin karşısına 13 Aralık Çarşamba günü 16.2 milyar “euro"luk bir teklifin sunumuyla tekrardan çıkarak, âdeta bir tür ayartma operasyonuna devam etti. Şu anda top artık “Carrefour” yönetiminin sahasında.

Elbette bu teklife “Carrefour”un nasıl bir yanıt vereceğini doğru kestirmek hayli zor! “Couche-Tard” yönetimi ise özenle hazırladıkları tekliflerinde tamamen ciddi olduklarını ve konuya ilişkin pozitif gelişmelerin meydana gelebileceğine ait umutlarının devam ettiğini belirtmekle yetiniyorlar şimdilik. Ödemenin büyük ölçüde nakit olması beklenen cazip teklif sonrası süreç bir yandan işlerken, “Carrefour”un hisseleri geçen çarşamba Paris Borsası’nda %13 değer kazandı. Aynı sıralarda “Couche-Tard”ın hisseleri ise Toronto Borsası’nda %10’luk bir düşüşü gördü. “Carrefour” yönetimi teklifi titizlikle irdeleyip herhangi bir yorum yapmaktan şimdilik kaçınırken, ekonomi uzmanları potansiyel bir Atlantik ötesi perakende devinin “Yaşlı Kıta”da yaratılmasının, “Carrefour”a bünyesinde çok ihtiyaç duyulan bir yeniden yapılanma için sağlam bir ortak kazandırmakla beraber, böyle bir birleşmenin beklenilen ölçüde maliyet tasarrufu sağlamayabileceğini vurguluyorlar. Aynı uzmanlar, pandemi dönemini gerek Fransa gerekse de dünyanın geri kalanındaki mağaza zincirleri toplamında gayet iyi atlatmayı ve kâra geçmeyi sürdüren “Carrefour”un “Couche-Tard” ile muhtemel birleşmesinin dev Fransız kuruluşunda ciddi sayıda işten çıkarmalar problemini gündeme getirebileceğine ve bunun da hâlihazırdaki Fransız Hükümeti tarafından asla kabul edilemeyeceğine dikkati çekiyorlar. Nitekim görevdeki hükümetin ekonomi ve maliye bakanı (Bay Bruno Le Maire) ülke gündemine aniden oturan birleşme teklifine “hiç sıcak bakmadıklarını” 14 Ocak Perşembe günü bitmeden açıklamakta gecikmedi [“Carrefour”, dünyadaki en geniş faaliyet bölgesi olan Fransa'da 105 000 kişi çalıştırıyor ve bu da onu ülkenin en büyük özel sektör işvereni yapıyor].

Yabancı alıcıların çokluk başarısız kaldıkları dünya pazarlarına girmekte cüretkâr ve istediği sonuca ulaşmakta maharetli, fırsat kollayıcı bir tutum sergileyen süpermarket ve akaryakıt istasyonu işletmecisi “Couche-Tard”, 1980 yılında Kanada’nın Fransızca dilinin İngilizce’den daha sık konuşulduğu tek eyaleti konumundaki “nevi şahsına münhasır” Québec'in Laval kentinde (ülkenin 13’üncü büyük şehri) Bay Alain Bouchard tarafından tek bir küçük mağaza olarak kuruldu ve kırk senede küresel bir mini market devine dönüştü. Genellikle benzin istasyonlarına bağlı halde aktivitelerini gerçekleştiren bu marketler gece geç saatlere kadar müşterilere tuzlu ve tatlı çeşitli yiyecekler, su ve alkolsüz içecekler,  gazete-dergi, çay-kahve, şekerleme, sakız ve tütün ürünleri satmaktalar ve aslında 24 saat boyunca “açık”lar. Ancak Kanada’yı da doğallıkla yoğun biçimde negatif etkisi altına alan COVID-19 sağlık krizi nedeniyle akaryakıt istasyonu bünyesinde olmayan “Couchard-Tard” marketleri şu an için haftanın 7 günü 05:00 ila 19:30 saatleri arasında hizmet vermekteler [Benzin istasyonu kompleksine dahil olanlar ise şimdilik 24 saat açık olma özelliklerini koruyorlar].

Bugün 72 yaşında, gayet sağlıklı bir tür “ihtiyar delikanlı” görünümündeki Bay Bouchard oluşturduğu mağazalar imparatorluğunun yönetim kurulu başkanlığı görevini aksatmadan yürütmekte. 2001 yılında Kanada’dan sonra Birleşik Amerika pazarına giren “Couche-Tard”, 2012 senesinde ise ilk defa Avrupalı tüketicilerle buluştu. Şirketin halen Avrupa’da (Fransa hariç) 2700 satış noktası var. Kanada ve Birleşik Amerika’daki marketlerinin sayısı ise 9000’i geçmiş durumda. Kendisinden daha küçük rakiplerini metodik şekilde satın alarak koca bir imparatorluk kimliğine kavuşan Bay Bouchard’ın firması, “Couche-Tard” markasını artık sadece Québec eyaletinde kullanırken, Kanada’nın ve dünyanın geri kalanındaki diğer tüm mağazalarında “Circle K” markasıyla faaliyet gösteriyor. Devasa “Carrefour”un gezegen genelindeki 320 000 çalışanına karşın görece dev “Couche-Tard” 130 000 kişilik bir işgücüne sahip.

Logosu “Jandrice” adlı sevimli bir baykuş olan çevik “Couche-Tard”ın, zıt yönde 2 adet oktan oluşan soyut fakat sembolik logolu ve hafifçe hantallaşmış “Carrefour”u bu yıl içerisinde Kanada vatandaşı yapıp yapamayacağını sanırım önümüzdeki haftalar ya da aylar gösterecek! Eğer “Carrefour” bir mucizenin de desteğiyle Kanadalı olursa,  “Couche-Tard”ın Avrupa anakarasında 2800'i aşkın süpermarket ile 703 hipermarketlik bir perakende gıda dağıtım ziniciri ağına kavuşması söz konusu. Diğer yandan, “Carrefour” eğer “Couche-Tard”ın teklifine olumlu yanıt verse bile böylesi bir birleşmenin önce Fransa Ekonomi ve Maliye Bakanlığı’nın sonra da “Avrupa Komisyonu”nun rekabetten sorumlu biriminin onayı olmaksızın gerçekleşebilmesi imkânsız!

Verimli günler ve gelecek yazımda yine bu sütunda görüşmek üzere.