İkinci el gemi ve navlun piyasalarının düzeleceğinden umudunu kesen finans kuruluşları, kredilendirdikleri gemilerin icra yoluyla satışına başladı. Kredilendirdikleri gemilerin firmalarından geri ödemeleri almakta zorlanan bankalar, ikinci el gemi fiyatlarının daha da düşmesi için armatörlerin üstüne çok gitmedi. Fakat icra yoluyla satılan gemiler bankaların artık sabrının kalmadığını gösteriyor. Türk armatörlerine ait 10'un üstünde gemi haciz yoluyla satıldı yenileri de satış listesinde. Türk armatörlerine kredi veren birçok yabancı bankanın hukuk işlemlerini yapan Avukat Rona Kaspi, basel kurallarının bankaları kanuni mecburiyetlere zorladığını belirterek Türk armatörleri daha şeffaf olmaları konusunda uyardı.
Bankaların bekleme süresi bittiğini söyleyen AKT Hukuk Bürosu Direktörü Rona Kaspi, "Tanker piyasaları çok düşünce, bankalar gemilerin çalışarak borçlarını ödeyemeyeceklerini düşündüğü için haciz yoluyla satılmasına başladı. Türk gemiler dahil dünya armatörlerine ait çok sayıda gemi çeşitli limanlarda haciz yoluyla satıldı. Kimyasal tanker piyasasında özellikle ciddi örnekler var. Benim bildiğim Türk armatörüne ait altı kimyasal tanker satıldı ve altı gemi de satışta" dedi. Haciz yoluyla ilk satışların konteyner marketinde başladığını hatırlatan Kaspi, büyük armatörlük firmaların çok fazla etkilenmediğini fakat Almanya'da bir çok KG şirketinin kapandığını söyledi. Türk armatörlerin hem satan hem de alan tarafta olduğunun altını çizen Kaspi, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Dünya genelinde icradan satılık çok gemi var. Bültenlerde bunu görebiliyoruz. Bu krizi bekleyen bir sürü yatırımcı varmış. Hurda fiyatına aldıkları bu gemileri işletiyorlar. Bir Türk armatörün gemisi yurtdışında icra yoluyla satıldı. 16 milyon dolara inşa edilen gemi, 9.2 milyon dolara satıldı. Bu firmalar işletme maliyelerini düşürerek zor piyasada para kazanıyorlar. Bizim bir yabancı müvekkilimiz kriz döneminde 12 kimyasal tanker aldı ve aldıkları geminin üçü de Türk armatörlerine ait. Piyasa da bir kriz var fakat bu alım satım piyasanın devam ettiğini gösteriyor. Fakat Türk armatörler sadece satan taraf değil. 4-5 gemilik filoya sahip bazı Türk armatörler, piyasalar iyi olduğu dönemde çok yatırım yapmamışlardı. Belli oranda nakit paraları olduğu için piyasada kendilerine uygun gemileri düşük fiyatlara alıyorlar. Müvekkillerimiz adına yurtdışındaki birkaç gemi alım ihalesine gittik. Türkiye'de de bu fırsatları bekleyen yatırımcılar olduğunu söyleyebilirim."
DENİZCİ AİLELER BATTI
Borcu olmayan firmaların kazandığı zor bir piyasanın olduğunu söyleyen Rona Kaspi, "Sadece denizcilikten geliri olan bazı denizci ailelerin maalesef battığını gördük. 2006-2007 senesinde armatör olma hevesiyle bir iki gemi yatırımı yapan firmalar da battı. Farklı sektörlerden gelirleri olan yatırımcılar ise denizcilik kısmını bu gelirleriyle destekliyor. Artık sermayesi güçlü olan şirketler denizciliğe devam edecekler" ifadelerini kullandı.
'ARMATÖRLER ŞEFFAF OLMALI'
Basel 2 ve 3 kuralarının bankalara bazı mecburiyetler getirdiğini söyleyen Kaspi, "Müşteri gerekli oditleri yapabiliyor mu, istenilen raporları gönderiyorlar mı diye bankaların bir check listeleri var. Bizim armatörler bazen bu bilgileri göndermede titiz davranmıyorlar. Fakat bu Türkiye'nin risk oranını yükseltiyor. Bankaların artık kanuni mecburiyetleri var ve risk gördüklerinde uyguluyorlar. Bu nedenle Türk armatörlerin bilgi paylaşımında titiz olması gerekiyor" uyarısında bulundu.
YABANCILAR DA TEMİNAT ALMAYA BAŞLADI
Türk bankaların piyasaların iyi olduğu dönemde yabancılara nazaran daha güvenlihareket ettiğine dikkat çeken Rona Kaspi, "Türk bankalar sadece gemiyi ipotek etmediler ve verdikleri kredilerin iki katı teminat aldılar. Armatörlerin teminatları daha bağlayıcı olduğu için geri ödeme yapmaya çalışıyorlar" dedi. Kaspi, abancı bankaların gemi finansmanını proje finansmanı gördüğü için teminat almadığını ancak yabancıların da artık teminat istemeye başladığını vurguladı.
GEMİLER BAKIMSIZ KALDI KAZA DAVALARI ARTTI
Finansman işlemlerinin azalmasına karşın dava ve icra işlemlerinde artış olduğunu söyleyen AKT Hukuk Bürosu Direktörü Rona Kaspi, davaların artmasından dolayı iki üç tane daha dava avukatını ekibe katacaklarını belirtti. Kaspi, "Armatörler, yeni finansman bulamayınca gemilerin bakımından kısıyorlar, bu da gemilerde kaza oranlarını artmasına neden oluyor. Artık bir doların bile önemi olduğu için, firmalara birkaç bin doları tazmin etmek için bile dava yoluna gidiyorlar” diye konuştu.