COVID-19 pandemisinin tartışmasız şekilde en sert vurduğu sektör uluslararası seyahatti. Can kaybında 3 milyon eşiğinin de aşıldığı son günlerde uluslararası seyahat çok kısıtlı şekilde devam etse de sektörün performansı 2019 yılı düzeylerinin hala çok uzağında. 2020’nin toplamında yüzde 64,6 düşen küresel havayolu yolcu sayısının bu yıl da pandemi öncesine göre yüzde 50’ye yakın düşük seyretmesi öngörülüyor. Birçok ülke muhtelif aşılama ve test bilgilerinin yer aldığı dijital pasaportlar üzerinde çalışsa da, sektörle iyileşme öngörülerinde bile pandemi öncesi kapasitelere ulaşılmasının yıllar alacağı görülüyor.
Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI) üç hafta önce yayınladığı yeni raporunda pandeminin sektöre ilişkisini 6. kez analiz etti ve sektörün mevcut durumu ve iyileşme patikasına ilişkin öngörülerini şöyle sıraladı:
Pandemi 2021 yılında da pandemi öncesine göre uluslararası yolcu trafiğini 4,7 milyar azaltacak ve trafik analizlerde baz olarak alınan COVID öncesi tahminlere göre yüzde 47,5’lik bir düşüşe neden olacak. 2019 yılına göre ise yüzde 43,6’lık bir düşüş yaşanması bekleniyor.
2020’ye benzer şekilde Avrupa ve Ortadoğu, uluslararası seyahatin en fazla darbe aldığı bölgeler olacak. İki bölgede yolcu trafiğinde düşüşün sırasıyla yüzde 58,1 ve yüzde 58,9 olması bekleniyor. Uluslararası Sivil Havacılık Otoritesi IATA da Ortadoğu’da yolcu trafiğinin ocakta yüzde 82,3 düştüğüne dikkat çekerek, krizin bölgede 1,7 milyar dolar istihdamı ve 105 milyar dolarlık GSYH’yi tehlikeye attığını belirtiyor.
Asya Pasifik bölgesinin tüm bölgelerden daha iyi gitmesi öngörüldüğü halde, yolcu trafiğinin 2021 sonu itibariyle bu bölgede bile tahminlere göre yüzde 40,3, 2019 seviyelerine göre yüzde 35,1 ekside kalması bekleniyor.
Kuzey Amerika’da sektörün kaydedeğer bir iyileşme görmesi, ancak buna rağmen 2021’i yıl sonu itibariyle COVID-19 öncesi tahminlere göre yüzde 43,5 ve 2019 düzeylerine göre yüzde 39,9 daha düşük yolcu trafiğiyle tamamlaması tahmin ediliyor.
Aşılama programlarının yaygınlaşmasıyla birlikte 2021’in ikinci yarısında uçak seyahatlerine olan talebin kayda değer oranda artabileceğine ilişkin işaretler var.
Yurtiçi uçak seyahatleri ise uluslararası seyahatten çok daha güçlü bir iyileşme patikasında. Dünya genelinde yurtiçi uçuş yolcu trafiğinin bu yıl da artmaya devam ederek 2021 sonunda 5 milyar yolcu eşiğine ulaşması öngörülüyor. Bu da 2019 düzeylerine göre yüzde 65,9’luk bir artış anlamına geliyor.
Heatrow uyarıyor: Havalimanları kalabalıklaşıyor
Ancak uluslararası seyahatlere hazırlanan İngiltere’de dünyanın en büyük havalimanından çok kritik bir uyarı yapılıyor: Havalimanı çok kalabalıklaşmaya başladı, COVID-19 testi veya aşılarının kontrolleri ve kişilerin nerelerde bulunduğuna dair belgelerin incelenmesi zorunluluğu bekleme sürelerini şimdiden iki ila altı saate çıkarabiliyor. İngiltere parlamentosuna bir mektup gönderen Heatrow yöneticileri “Şu anda normal kapasitenin onda biriyle (günde 10 ila 15 bin yolcu) bile sıralar oluşan havalimanında seyahat izinleri başladığında işler kaotikleşebilir” uyarısı yaparak sorunun çözülmesi için kontrol sistemlerinin hızlandırılmasını talep ediyor. Kontrol mekanizmalarının dijitalleştirilmesi ise sorunun çözümü için üzerinde çalışılan bir konu, havayolu şirketleri ise bunun yeterli hızda olmayacağını, dolayısıyla kağıt üzerindeki kontrollerle seyahatin bir an önce başlamasını talep ediyor.
Yeni Zelanda - Avustralya “seyahat balonunu” deniyor
COVID-19 salgınında en temkinli kısıtlama politikalarını izleyen iki gelişmiş ekonomi Yeni Zelanda ve Avustralya, bir süredir ağır yara alan sektörün iyileşmesini de desteklemek amacıyla, iki ülke arasında bir seyahat balonu oluşturdu.
İki ülke arasındaki uçuşlar, bayrak taşıyıcı havayolları Air New Zealand ve Qantas’ın pandemi öncesi toplam uçuşlarının yüzde 5 ila 20’sini oluşturuyordu. Air New Zealand CEO’su bu sistemin dünyaya da örnek olabileceğini belirterek Financial Times’a verdiği demeçte Cook Adaları olacağını söyledi. Başkent Canberra, ülkenin sınırlarının ne zaman tekrar açılacağına ilişkin net bir açıklama yapmadı ancak geçen hafta yetkililer Singapur, Japonya, Güney Kore ve Vietnam’ın seyahat balonu oluşturulacak sıradaki ülkeler olduğunun sinyalini verdi.
EasyJet: Nisan-mayıs aylarında %20 kapasiteyle uçuyoruz
17 Mayıs’ta İngiltere aşı olan veya COVID-19 geçirip iyileşmiş olan birçok kişinin trafik ışığı sistemiyle bazı ülkelere gidebilmesine izin verecek. Ancak buna rağmen ülkenin en büyük düşük bütçeli havayolu şirketi EasyJet nisan-haziran arası planlanan uçuşların şirketin pandemi öncesi kapasitenin yüzde 20’sinde olacağını belirtiyor. CEO Johan Lundgren gelecek aylarda güçlü bir toparlama öngördüklerini ve mayısın ikinci yarısından itibaren kapasitelerin de artmasını beklediklerini söylüyor.
Hilal SARI – DÜNYA
LOJİPORT