Başbakanlık himayesinde kurulan ve 2008'de faaliyete geçen kalkınma ajansları, tanıtım ve duyuru çalışmalarını tüm hızıyla sürdürüyor. Bu amaçla 2 Mart Perşembe günü Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) ile bir araya gelen İstanbul Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Doç. Dr. Abdulmecit Karataş, bu yıl sadece İstanbul Kalkınma Ajansı?nın 70 milyon lira hibe dağıtacağını açıkladı.
İstanbul Kalkınma Ajansı (İKA) gibi 25 farklı kalkınma ajansı daha bulunduğu bilgisini veren Karataş, bunların toplam bütçesinin ise 600 milyon lirayı bulduğunu kaydetti. Bu kaynağın il ve ilçe belediyelerinin bütçe gelirlerinin yüzde 1?i ile merkezi yönetim bütçesinin binde 5?inden sağlandığını söyleyen Karataş, ?Ajansın mali portresi dahilinde hibe miktarına yönetim kurulu karar veriyor. Kalkınma ajanslarının kaynağı AB fonlarından değil, pay veren paydaşlar tarafından karşılanıyor. Bunlar İl Özel İdaresi, ticaret odaları, sanayi odaları, büyükşehir belediyesi ve 39 ilçe belediyesi olarak sıralanıyor. Bu kurumların bütçelerindeki tahsis maliyetleri düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden yüzde 1 oranında pay ayrılarak yıl içinde Kalkınma Ajansı hesabına yatırılıyor. 2010 yılında ayrılan bu kaynağın toplamı 70 milyon lira olarak gerçekleşti.Şu an 2011 için 450 milyon liranın merkezi yönetim bütçesinden ajanslara aktarılması için hükümet onay verdi. Yerel kurum ve kuruluşların katkısı ile rakam 600 milyon lirayı bulacak. Bu rakam 2012?de daha fazla olacak? dedi.
Bu tür bir yapılanmanın ülke için yeni olduğunun altını çizen İstanbul Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri, Türkiye?de sessiz sedasız paradigmaların değiştiğine dikkat çekerek, ?Artık yerel yönetimler, bölgeleri için karar sahibi olmaya başladı. Belediyelerden farklı olarak ajanslar bölgedeki yatırım olanaklarını yerli ve yabancı yatırımcılara anlatarak, onları teşvik edecekler. Devletin kaynağının kullanıldığı bu 26 farklı ekonomik bölgenin ajanslarında istihdam edilen uzman sayısı iki yılda 700?ü aştı. Ki bu uzmanların hiçbiri masasında oturmuyor. Bu kişiler tipik memur gibi çalışmıyor. Proje üretiyor, araştırma yapıyor. Kurumları, firmaları ziyaret ediyor, önemli toplantıları, konferansları takip ediyorlar? diye konuştu.
Hibeyi hak eden 3 taksitte alıyor
Ajanslar, kar amacı güden kurum ve kuruluşların ?sürdürülebilir? projelerine en fazla 400 bin, kar amacı gütmeyen valilik, kaymakamlık, odalar, dernek ve vakıflar ile ihracatçı birliklerinin projelerine 1 milyon liraya kadar hibe verebiliyor. Avrupa Birliği?nde ise bir işletme devletten en fazla 200 bin Euro finansal destek alabiliyor. Bu rakam işletmeye 3 yılda aktarılıyor. Türkiye?de ise kaynağın bir yıl içinde üç ayrı taksitle kaynağın aktarılacağı bilgisini veren Karataş, ?Projeyi sunan ve değerlendirmeden geçen şirket ödeneğin yüzde 40?ını avans olarak alır. İkinciyi ara ödeme de yüzde 40 olarak yapılır. Nihai ödeme ise yüzde 20 olarak gerçekleşir? dedi.
Hibe oranı yüzde 90?a kadar çıkabiliyor
Kurum ve kuruluşa aktarılacak bütçenin projenin toplam maliyetini kapsamadığını hatırlatan Karataş, ?Yüzde 25-50 Aralığında seyreden hibe oranı yönetim kurulu kararı ile yüzde 90?a kadar çıkarılabiliyor.? açıklamasında bulundu. Hibe kazanması muhtemel projeler ile ilgili soruya Karataş, ?Parklar ve bahçeler ile de ilgili olabilir ama sıradan olmaması, fonksiyonel olması ve cezbedici tasarımı bizim için önemli. Ayrıca İstanbul için raylı sistemler de önem taşıyor? yanıtını verdi.
Destek değerlendirmesini
bağımsız uzmanlar yapacak
Projelerin değerlendirilmesinde ?ön inceleme, idari kontrol, uygulama kontrolü, mali ve teknik değerlendirme? yolu izleniyor. Başvuru şartları yerine getirilmişse, oluşturulan bağımsız değerlendirici havuzundan seçilen birbirinden habersiz iki uzmana proje teslim ediliyor. İki hakem, izole bir ortamda projeleri değerlendirip, kriterlere not veriyorlar. İki hakem arasında 15 ya da daha fazla puan farkı varsa, 3. bir hakeme gidiliyor. Şu anda bu uzmanların seçimleri sürüyor. Değerlendirmede, yönetim kurulunun belirlediği 100 üzerinden 75 puan sınırı var. Bu 75 puan içindeki 5 başlıktan ikisinde asgari puan şartı aranıyor: Maliyet ve işletme kapasitesi 20 üzerinden 12 puan, diğeri de ilgililik, 25 üzerinden 18 puan zorunlu. 75 puanı geçen başarılı proje sayılıyor. Ajans, en yüksek notu alan projeden başlayarak hibe desteklerini veriyor.
Kar amacı güden kuruluşlar en fazla 3 proje sunabiliyor, bu 3 projeden ancak birine destek alabiliyorlar. Kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşlar ise, 2 destek alabiliyor. Hak eden kurum ve kuruluşlarla sözleşme imzalanıyor. Ortak bir proje hesabı açılıyor. Kurum ve kuruluşlar, ajans izni olmadan proje hesabından para kullanamıyorlar. Paylar yüzde 40 avans, yüzde yirmi ara ödeme, yüzde 20 nihai ödeme şeklinde dağıtılıyor. Kar amacı güden kuruluşlar için son başvuru tarihi 15 Mart.
Selçuk ONUR - LOJİPORT