Türkiye'nin tek rafineri şirketi olan Tüpraş, Amerika ile Avrupa Birliği'nin (AB), İran'dan petrol ithalatı yapan devlet ve kuruluşlara yönelik yaptırım kararları sebebiyle bu ülkeden aldığı ham petrolün miktarını yüzde 20 düşürdü.
Türkiye'nin İran'a yaptırımlar konusunda halen BM kararlarını dikkate aldığını belirten Enerji Bakanı Taner Yıldız, "İran'dan gelen petrolün bir kısmını Libya ile değiştireceğiz" dedi. Suudi Arabistan'dan da spot alım ya da uzun dönemli kontratlarla petrol alınacağını ifade etti.
Amerika'nın 31 Aralık'ta yürürlüğe girecek şekilde İran'a yönelik yaptırım kararları almasının ardından bazı ülkeler ve şirketler muafiyet talebinde bulunurken, bazı ülkeler İran'dan aldığı petrolde değişik oranlarda azaltmaya gitmişti. Bu kapsamda Amerika, Japonya ve 10 AB ülkesine, İran'dan petrol alımlarını önemli ölçüde azalttıkları için finansal yaptırımlardan muafiyet vermiş ancak büyük petrol alıcıları Çin ve Hindistan gibi Türkiye'ye de aynı muafiyeti tanımamıştı.
Enerji Bakanı Taner Yıldız, dün TBMM'de gazetecilerin sorularını cevaplandırırken, Türkiye'nin İran'a yaptırımlar konusunda halen BM kararlarını dikkate aldığını ve bu bakışlarında herhangi bir değişiklik olmadığını söyledi. Ancak Yıldız, "İran'dan aldığımız petrolün bir kısmının Libya ile bu yıl değiştirilmesi kararı aldık. Libya'dan alacağımız petrol miktarı 1 milyon ton olacak." dedi. Suudi Arabistan'dan da spot alım ya da uzun dönemli kontratlarla petrol alınacağını kaydeden Yıldız, "Bunlarla İran'dan ham petrol alımı bir miktar düşmüş olacak. Libya'dan alacağımız petrol ile İran'dan aldığımız petrolden düşüş miktarı yüzde 10'lara karşılık geliyor. Suudi Arabistan'dan alacağımız petrol ile bu miktar biraz daha azalacak." şeklinde konuştu. Bakan, petrol alınan ülkelerin hem sayısını hem güzergâhını artırmak istediklerini kaydetti. Türkiye'nin İran'dan petrol ithalatını azaltmasının ardından ABD ile yeniden değerlendirme yapılmasının yolunun açılabileceğini belirten yetkililer, bu adımın ardından ABD'nin Türkiye'yi de İran ile petrol ticaretinde muafiyet listesine ekleyebileceğine dikkat çekiyor. Petrol ihtiyacını 11 ülkeden sağlayan Türkiye, Tüpraş kanalıyla İran'dan yıllık 9 milyon ton petrol ithal ediyor.
Yıldız'ın açıklamasının ardından Tüpraş tarafından KAP'a yapılan açıklamada, "Gelişen konjonktür çerçevesinde yapılan değerlendirmeler sonucunda İran'dan ham petrol alımlarının yüzde 20 oranında azaltılmasına karar verilmiş olup, azaltılan bu miktar diğer kaynaklardan karşılanacaktır." denildi. Ekspres Invest Analisti Selim Kunter, Tüpraş'ın daha önce açıkladığı hesaplamalara göre, İran'dan ithal edilen ham petrolün tamamının kesilmesi halinde, varil başına 27 sent ilave maliyet getireceğinin belirtildiğini kaydetti.
Kunter, şu değerlendirmeyi yaptı: "İthalatın temmuzda kesilmesi varsayımıyla altı aylık süre için yapılan tahmin yaklaşık 40 milyon dolardı. Bu durumda, Tüpraş'ın ithalatını yüzde 20 kesmesi 7-8 milyon dolarlık bir maliyet artışı anlamına geliyor ki, bu da önemli bir miktar değil." Enerji analisti Necdet Pamir de, Tüpraş'ın İran'dan 2010'da aldığı ham petrolün oranının yüzde 30 iken bunun 2011'de yüzde 51'e çıktığını belirterek, "Demek ki burada Tüpraş önemli bir avantaj elde etti ki yüzde 51'e yükseltti" dedi. Pamir, İran'ı ikame edecek ülkelerden benzer avantajlar alınsa bile burada tartışılması gereken başka konular olduğunu ifade etti.
Analistler, petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artışın Türkiye'nin enerji faturasına 4 milyar dolar eklediğini, cari açığı GSYH'nın yüzde 0,5'i oranında artırdığını, enflasyona ise yıllık bazda doğrudan etki olarak 0,4 baz puan yükseliş olarak yansıdığını hesaplıyor.
LOJİPORT