Batı Vagon Deniz İşletmesi AŞ, Ukrferry şirketi ile ortak olarak Derince Limanı?ndan Ukrayna?nın İlyiçevsk Limanı?na taşımacılık yapmak üzere, 2004 yılında Derince Demiryolu Terminali?ni hizmete açtı. Bu tarihten iki yıl sonra, yani 2006?da düzenli olarak vagon taşımaya başlayan bir şirketi getireceğiz bu hafta sayfamıza: Sea World Denizcilik Limited Şirketi.
Sea World, adında denizcilik geçen bir firma, ancak farklı bir özelliğiyle denizde pek alışılmadık tabloyla karşılaşıyoruz. Çünkü, Sea World?te hiç erkek çalışmıyor. Evet, şirketin Kozyatağı?ndaki merkezini 12 bayan idare ediyor. Denizcilerin çok yakından tanıyacağı Kenan Türkantos?un kızı Ayça Arda ise firmanın genel müdürü. Ayça Hanım, yanına Pazarlama Müdürü Dilek Parmaksızoğlu?nu da alarak yanıtlıyor sorularımızı.
Sea World faaliyetlerine ne zaman başladı? Ne gibi hizmetler veriyorsunuz?
Ayça Arda: 2006?nın son çeyreğinden itibaren düzenli olarak vagon yüklüyoruz. 2007?de de aynı hizmeti yeni imal edilmiş Jumbo Cover vagonlarla yapmaya başladık. Bu hizmeti Batı Vagon?un desteğiyle yürütüyoruz. 15 gün önce, Jumbo Cover vagonlarla ilk yüklemeyi gerçekleştirdik. Jumbo Cover vagonların en önemli avantajı volümlerinin yüksek olması. Yüksek volumde yük gönderecek firmalar, 4 Cover vagon yerine, 3 Jumbo Cover vagonu tercih ediyorlar. Vagon modellerine baktığınızda böyle bir ara birim gerekiyordu. Cover vagondan daha pahalı olmakla birlikte, volüm avantajı nedeniyle ton/birim maliyetini düşürdüğü için ekonomik bir taşıma yöntemidir.
Vagonlar, Ukrayna?dan geliyor. Ray açıklığı sorununu nasıl aşıyorsunuz?
Dilek Parmaksızoğlu: Ray açıklığı Rus vagonları ile aynı, yani bizim demiryollarımızla uyum sağlamıyor. Fakat, Batı Vagon?un Derince?de yaptığı yatırımlar neticesinde, sıkıntı yaşamıyoruz. Normalde bu vagonların gemisi Derince?ye gelir bağlanırdı. Kamyon veya TIR gemiye girer, hangi vagonsa, asansörle çıkar, yüklemesini yapardı. Bu da büyük zaman kaybı anlamına gelirdi. Şimdi ise, 2 yıl önce Batı Grup?un yaptığı yatırımlarla, trenferinin kapağının açıldığı yerden başlayarak, Rus vagonlarıyla uyumlu 2 kilometrelik ray döşendi. Böylece vagonlar anayola kadar gelir, daha sonra 3-4 arayöne yönlendirilir. Kamyonlar da gece geç saatlere kadar posta alarak operasyonu tamamlar.
Bir geminin yükleme işlemi ne kadar sürer?
Dilek Parmaksızoğlu: Raylar döşenmeden önce çok daha uzun sürüyordu. Ancak, şimdi en fazla iki günde bir trenferiyi yükleyebiliyoruz. Vagonlar, Derince?den trenferiye yükleniyor. Buradan Ilyiçevsk?e ulaşıyor. Ilyiçevsk?de transit işlemleri yapıldıktan sonra katara aktarılıyor. Katarla gideceği son destinasyona doğru yola çıkıyor (Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan...)
Ne gibi prosedürler uyguluyorsunuz?
Ayça Arda: Bütün geçiş işlemleri Ilyiçevsk?te yapılıyor. Yükleme yapmadan önce, müşteriden İngilizce ve Rusça dokumanlar isteriz. Bunları yükleme yapmadan önce acentemize göndeririz. Burada gönderilecek meta, kalem kalem incelenir. Biz, Ukrayna?ya şu tip malları ARW, Cover ya da Jumbo vagonlara yükleyeceğiz deriz. Onlar da gideceği kilometre ve o kilometreye göre giden malın cinsine göre fiyatlandırır. Eğer, beyan ettiğimizin dışında bir mal konulmuşsa derhal tespit ediliyor. Biz de müşteriye bu durumun ekstra bir maliyet getirdiğini bildiriyoruz. Yani malların gideceği yere göre fiyatlandırıldığı bir sistem oluşturmuşlar.
Özellikle Cover vagonlarda uzun süreli kullanımdan dolayı delikler oluşmuştu. Ama, Jumbo vagonlar yeni imalat olduğu için çiçek gibi. Burada müşterilerle anlaşıp, yüklemeyi aldıktan sonra Ukrayna?dan vagonları boş olarak getirtiriz. Yükleme yapılır ve yola çıkar.
Peki ne gibi sıkıntılarla karşılaşıyorsunuz?
Ayça Arda: Vagon temininde Batı Vagon sayesinde çok zorluk çekmiyoruz. Ancak, bazen elimizde 4-5 vagonluk talep olup, 20 vagonla o haftayı geçirdikten sonra, bir sonraki gemide temin edilebilen sıkışıklarımız da oluyor. Keşke, her talebimizde boş vagon bulabilsek. Gemi, 2 gün burada. Bu 2 gün boyunca kamyonlarınızı, beyannamenizi, gümrüğünüzü yapacaksınız. Terminale çıkan vagonunuzu yükleyeceksiniz, aynı gemiyle göndereceksiniz. Bu birinci alternatif. İkincisi ise, bir aksilik oldu müşteriniz yükünü yetiştiremedi. Gelen vagonunuzu bir hafta terminalde bekletme şansınız var.
Problemli yükler oluyor mu?
Dilek Parmaksızoğlu: Problemli yükler için de bu yöntemi tercih ediyoruz. Çünkü, sınırlı sayıda forklift var. Paletli yüklerde, hem vagonun içinde, hem de vagonun dışında forklift kullanmak durumundayız. Çünkü, bir forklift vagona taşıyor, daha küçük diğer forklift ise, yer kaybını önlemek için vagonun içinde istiflemek amacıyla kullanılıyor. Terminale çekilen vagonda, gemi kalktıktan sonra daha rahat bir ortam oluştuğu için ekipmanları istediğiniz gibi kullanabiliyorsunuz. Böylece yüklemeyi gelen gemiyle de problemli yükü gönderiyoruz. O yükü bir hafta daha bekletme şansınız yok. Çünkü, o zaman hem liman, hem de firma ceza ödemek durumunda kalır. Bu durumu yaşamamak için genelde yükleme notası almadan ya da anlaşma imzalamadan vagon isteğinde bulunmayız.
Vagonlar çok mu pahalı? Niye kiralama yerine satın almayı tercih etmiyorsunuz?
Ayça Arda: Bu TCDD?nin vagonunu satın almanız gibi bir şey. Siz vagonu kiralıyorsunuz, örneğin Bişkek?te boşaltma yapıyor. Sonrası sizi ilgilendirmiyor. Eğer vagonların mülkiyeti sizde olursa, onu bir şekilde geri de getirmek durumundasınız. Yani önce maliyetler düşmüş gibi görünse de, bu gibi durumlar ve amortismanına yaptığınız katkılar, maliyetinizi çok daha artıracaktır. Ortalama gidiş süresi 300 gün: Gitti 30 gün, geldi 30 gün. Birçok vagonunuz olmalı ki, seyrüseferde aksama olmasın. Ve mutlaka dönüş yükü bulmanız lazım. Maliyeti ne kadar aşağı çekerseniz, müşteri temininde o kadar kolaylık yaşarsınız.
Yüklemede ne gibi sorunlarla karşılaşıyorsunuz? Konteyner mi, vagon mu daha güvenli?
Dilek Parmaksızoğlu: Biz yüklediğimiz her vagonun başına gideriz. Çünkü, yüklenecek malın başına gelebilecek bir kaza, metrekare üzerinde verilen siparişte ciddi bir eksiklik yaratacaktır. Bu ve benzeri aksilikleri ortadan kaldırmak için çok geç saatlere kadar da olsa, vagonların yüklenmesine nezaret ediyoruz. Diğer sorunuzla bağlantılı olarak da, vagonlar Ilyiçevsk?e vardıktan sonra açılmadan devam eder. Hiç açılmadığı için hırsızlık riski yok. Konteynerlerde bu yaşanabiliyor. Konteynerin belli yerlerini zedeleyerek ya da menteşelerini açarak mal çalınması olabiliyor. Ama vagonda bu sıkıntımız yok.
Siz forwarder?lik yapıyorsunuz, forwarder piyasasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ayça Arda: Forwarder piyasasındaki büyüme çok kaliteli bir büyüme değil. Her önüne gelen bir masa, bir kasa ile forwarder firması kuruyor. Adresi yok. Evinden idare ediyor. Forwarderler de kayıt altına alınmalı. Biz forwarderiz, diğer forwarderler bizi de günde 3-4 kez fiyat almak için arıyor. Hatları düşünemiyorum bile. Büyük yüklerde anlaşmalı çalıştığımız forwarderlerin dışında x,y, z?lerden gelen telefonları dikkate almıyoruz. Çünkü, biri hat yerine beni arıyorsa, ya işi bilmiyordur, ya da güven sorunu vardır. Çünkü, sorumluluğunu aldığım konteynerin ödemesini alabilecek miyim? Evrakları tamamlayabilecek mi sorularının yanıtının alınması gerekir.
Forwarderlik bir güven erozyonu yaşıyor. Herkesin aynı kefeye konulmaması lazım. Mesleğin de kayıt altına alınması gerekir. Biz forwarder olarak müşterinin peşinde koşuyor, her telefonuna yanıt vermeye çalışıyoruz. Hatlar ise, müşteri hattı arasın diye bekler. Hatların düzgün servisini, kendi kaliteli ve düzgün çalışma prensipleriyle bağdaştırabilen forwarder firmaları ayakta kalacak gibi gözüküyor.
JUMBO COVER VAGONUN ÖZELLİKLERİ
- Yükleme kapasitesi yüksek (66 ton)
- Çift geniş kapılı 3.97 m. genişlik ve 2.70 m. yüksekliği var.
- Vagonlar Ocak 2007 tarihinde hizmete girdi.
- Cover vagona göre daha ekonomik. 38 m3 fazla yük taşınıyor. 5 cover vagon ile taşınan miktar, 4 adet jumbo vagon ile taşınabiliyor.
Selçuk ONUR