Onuncu Kalkınma Planı’na göre, kentiçi raylı sistem uzunluğu 2018 yılına kadar 455 kilometreden 787 kilometreye çıkarılacak.
Planda yer alan kentsel altyapı durum analizine göre, hızlı şehirleşme nedeniyle artan altyapı ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli ilerlemeler sağlanırken, hizmet kalitesinin yükseltilmesi, süreklilik ve sürdürülebilirliğinin sağlanması ihtiyacı devam ediyor.
Yerleşime yeni açılan alanlar ve mevcut şebekelerin yenileme ve bakım çalışmaları dışında içme suyu şebeke inşaatı ihtiyacı azalırken, içme suyunu arıtma ihtiyacı arttı. 2010′da içme ve kullanma suyunun yüzde 52′si arıtıldı.
Belediyelerin acil nitelikli fakat finansmanı yetersiz içme suyu ve kanalizasyon projelerine kaynak sağlanması amacıyla 2011′de SUKAP başlatıldı. Programa alınan 2 bin 392 içme suyu ve kanalizasyon projesi için 2011-2013 döneminde merkezi yönetim bütçesinden 1,4 milyar lira ödenek ayrıldı.
Katı atık alanında 2006′da yüzde 34 olan düzenli depolamadan yararlanan belediye nüfusunun toplam nüfusa oranı, 2012′de yüzde 60 düzeyinde gerçekleşti. 2012 itibarıyla işletmedeki düzenli depolama tesisi sayısı 69 olup, bunlarla 903 belediyede 44,5 milyon nüfusa hizmet veriliyor.
-Raylı sistemle yılda 700 milyon yolcu taşınıyor
Başta büyükşehirler olmak üzere birçok kentte karayolu araç mobilizasyonunu artırıcı alt-üst geçit, tünel ve köprü gibi altyapı yatırımları ile Trafik Elektronik Denetleme Sistemi gibi akıllı ulaşım ve trafik yönetim modelleri yoluyla ana arterlerde ortalama araç hızlarında artış sağlandı.
İstanbul’da 52 kilometrelik Metrobüs Projesiyle otobüsle yüksek hacimde ve hızlı taşımacılık sistemi oluşturuldu. Denizyolunun payını artırıcı ve bisiklet kullanımını yaygınlaştırıcı uygulamalara başlandı, bazı kent merkezlerinde ise yayalaştırma projeleri hayata geçirildi.
Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde, çoğunlukla dış finansman temin edilerek Adana, Antalya, Bursa, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Samsun’da planlanan raylı sistem projeleri önemli oranda tamamlanıp, işletmeye açıldı. Bu dönemde tamamlanan hatların uzunluğu 185 kilometreyken, inşası devam eden hatların uzunluğu ise 145 kilometreye ulaştı. Faaliyetteki raylı sistem hatlarıyla yılda 700 milyonun üzerinde yolcu taşınıyor.
Plan döneminde, Ankara’da Kızılay-Çayyolu, Batıkent-Sincan ve Tandoğan-Keçiören metro projeleri ile Esenboğa raylı sistem, İstanbul’da Üsküdar-Ümraniye, Otogar-Bağcılar, Aksaray-Yenikapı, Bakırköy-Beylikdüzü, Şişhane-Yenikapı, Kartal-Kaynarca, Kabataş-Mahmutbey, Bakırköy-Kirazlı metro, İzmir’de trafik yönetim sistemi, deniz ulaşımı geliştirme, Üçyol-F. Altay metroyla Konak ve Karşıyaka tramvay, Bursa’da 3. aşama, Kayseri’de 2. ve 3. aşama hafif raylı sistem, Gaziantep’te 3. aşama ve Konya’da 2. aşama tramvay projelerinin tamamlanması bekleniyor.
Kentsel altyapıya ilişkin 2018 hedeflerinden bazıları şöyle:
-Kanalizasyon şebekesiyle hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı 2018′de, yüzde 88′den yüzde 95 yükseltilecek.
-Atıksu arıtma tesisiyle hizmet edilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı yüzde 62′den yüzde 80′e ulaşacak.
-Ambalaj atıklarının geri dönüşüm oranı yüzde 50′den yüzde 56′ya, düzenli depolamadan yararlanan belediye nüfusu oranı yüzde 60′tan yüzde 85′e, kentiçi raylı sistem uzunluğunun da 455 kilometreden 787 kilometreye çıkarılması amaçlanıyor.
-”Yaya ve bisiklet gibi alternatif ulaşım türlerine yönelik yatırımlar özendirilecek”
Plana göre, 2014-2018 yılları arasında izlenecek politikaların bazıları da şöyle:
-”Yerleşim yerlerinin içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarının tamamı karşılanacak, su kayıp-kaçakları önlenecek, mevcut şebekeler iyileştirilerek sağlıklı ve çevre dostu malzeme kullanımı yaygınlaştırılacak.
-İçme ve kullanma suyunun tüm yerleşimlerde gerekli kalite ve standartlara uygun şekilde şebekeye verilmesi sağlanacak.
-Şehirlerde kanalizasyon ve atık su arıtma altyapısı geliştirilecek, arıtılan atık suların yeniden kullanımı özendirilecek.
-Yaya ve bisiklet gibi alternatif ulaşım türlerine yönelik yatırım ve uygulamalar özendirilecek.
-Kentiçi toplu taşımada trafik yoğunluğu ve yolculuk talebindeki gelişmeler dikkate alınarak öncelikle otobüs, metrobüs ve benzeri sistemler tercih edilecek. Bunların yetersiz kaldığı güzergahlarda raylı sistem alternatifleri değerlendirilecek.
-Büyükşehir belediyelerinin mevcut ve planlanan kentiçi raylı sistem projeleri, şehir merkezlerinden geçen demiryolu ana hattına, kentiçi lojistik merkezlerine, şehirlerarası otobüs terminallerine, havalimanlarına ve diğer ulaşım türlerine entegre olabilecek şekilde planlanacak.
LOJİPORT