Koster armatörlerine çelikten sonra bir darbe de tahıl piyasasından geldi. Tahıl ithalatında gümrük vergisinin yüzde 130’a çıkarılması, koster navlununda sert düşüşe neden oldu.
Koster piyasasında düşüş mayıs ayında hızlandı. EKONOMİ gazetesine konuşan sektör yetkilileri, çelik piyasasındaki kaybın ardından tahıl yükünün de azaldığını, bu durumun koster navlununda hızlı düşüşe neden olduğunu ifade etti. Akdeniz ve Karadeniz'deki denizyolu taşımacılığını temsil eden koster piyasasında ağırlıklı olarak kuru yük taşımacılığı yapılıyor. Demir-çelik ve tahıl armatörlerin en fazla taşıdığı yük grubunu oluşturuyor. Rusya-Ukrayna savaşının ardından küresel demir-çelik piyasasında yaşanan düşüşler koster navlunlarının düşüşe geçmesine neden olmuştu. Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) Başkanı Hakan Çendik, koster navlun piyasasında yılbaşından bu yana gerileme olduğunu belirterek, “Navlunda düşüş hızlandı. Demir-çelik sektöründe yaşanan gelişmeler piyasayı çok etkilemişti. Şimdi düşüş hızlandı” dedi. Piyasada düşüşün hızlanmasının temel nedeni ise Türkiye’nin tahıl ithalatına gümrük vergisini artırması oldu. Navis Danışmanlık Koordinatörü Engin Koçak, “Koster piyasası, savaştan sonra sıkıntılı bir döneme girdi. Zaten çelik piyasalarında büyük sıkıntı olmuştu. Çelik yükünün yokluğunda tahıla kaldık. Ancak ithalata getirilen yüksek vergi nedeniyle navlun sert düşüşe geçti” dedi.
Gümrük vergisi %130'a çıktı, yük azaldı
Akdeniz ve Karadeniz koster piyasasını gösteren İstanbul Navlun Endeksi (ISTFIX), son bir yılda yüzde 40’tan fazla düşüş göstermişti. Koster navlunu sadece son bir ayda yüzde 18’e yakın azaldı. Bu düşüşte etkili olan bazı hububat ithalatında gümrük vergisinin yükseltilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, 25 Nisan’da yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre; Birleşik Krallık, Gürcistan, Güney Kore, Malezya, Kosova, Venezuela, D-8 (Endonezya, Bangladeş, İran, Mısır, Malezya, Pakistan, Nijerya) ülkeleri ve tercihli ticaret sistemine (TPSOIC) dahil ülkeler de dahil olmak üzere bazı hububat ürünlerinin gümrük vergisi yükseltilmişti. 1 Mayıs'tan itibaren geçerli olan karar kapsamında, bu ülkelerden yapılacak adi ve kızıl buğday, durum buğdayı, mahlut, beyaz ve maltlık arpa, mısır ve darı ithalatında yüzde 130 gümrük vergisi alınıyor. Ayrıca Singapur'dan yapılan çavdar, beyaz arpa, yulaf, mısır (cin mısırı, patlamış mısır) ve darı ithalatına ise yüzde 16,2 gümrük vergisi uygulanması kararlaştırıldı. Öte yandan, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin bu yıl buğday için yüzde 5'lik artışla yaklaşık 21 milyon ton rekolte beklendiğine yönelik dünkü açıklaması da köstekçilerin ithalat taşımacılığına yönelik beklentisini azalttı. Krişçi, "Bu 21 milyon tonluk buğday, Türkiye'nin ihtiyacının karşılanması noktasında gerçekten yeterli durumda” dedi. Denizciler bu gelişmenin Türkiye’nin buğday ithalatını azaltacağını ifade etti.
"Küresel kriz söylentileri piyasayı zayıflatıyor"
Denizciler, koster piyasasında yaz aylarına yönelik beklentilerini de düşürdü. Koster piyasası yetkilileri, tahıl piyasasındaki gelişmelerin yanı sıra 'küresel kriz kapıda' söylentilerinin de koster gemilerinin işlerini yavaşlattığını ifade ediyor.
Aysel YÜCEL – EKONOMİ.COM
LOJİPORT