Finlandiya'nın demiryolu taşımacılığı hizmetlerinden sorumlu, devlete ait kurum konumundaki “VR Group,” (yaygın olarak “VR” diye bilinir) kuruluşu 1862 yılına dek uzanmakla birlikte; bugünkü adını 1995 senesinde almış bir şirkettir. Merkezi Helsinki'de yer alan şirketin marşandiz ve lojistik faaliyetlerinden sorumlu alt kuruluşu ise “VR Transpoint” adıyla hizmet vermektedir. “VR Transpoint,” demiryolu şebekesindeki marşandiz işletmeciliği dışında, karayollarında kamyonlarla yük nakliyatı da yapmakta ve söz konusu kamyonların treylerlerini ülke genelinde sıklıkla özel vagonlar aracılığıyla yük trenleriyle taşımaktadır. Günde 300 marşandiz işleten “VR Transpoint,” geride bıraktığımız nisan ayı ortasında gerek Avrupa gerekse de dünya demiryolu camiasında ses getiren bir etkinliğe imza attı denilebilir. Fince bir sözcük olan “Mörkö” ismini [Türkçesi “öcü/umacı” veya “canavar” anlamına geliyor] verdiği yeni ve ultra uzun bir yük treniyle “VR Transpoint,” özellikle Finlandiya’da ne denli ekonomik ve çevreci bir taşımacılık anlayışından yana olduğunu bir kez daha gösterme fırsatı buldu. Trenin adı, “VR Group”un işletme dahilinde düzenlediği yarışmada sunulan öneriler arasından seçildi.
Ülkedeki transit taşımacılık trafiğinde oyun değiştirici olacağa benzeyen “Mörkö,” 7000 ton ağırlığında, 80 vagondan oluşmakta, yaklaşık bir kilometre uzunluğunda ve tam dolu iken neredeyse 92 kamyonun fonksiyonunu görmekte. Her biri 8600 beygir gücündeki “VR Sr3 serisi” 2 adet “Vectron” elektrikli lokomotif (Siemens Mobility yapımı) tarafından çekilen “Mörkö,” Baltık Denizi kıyısındaki önemli liman kenti Hamina ile Vainikkala arasında çalışmakta. Söz konusu güçlü ve hızlı (saatte maksimum 200 kilometre sürate sahip) lokomotifler sayesinde “Mörkö”nün Finlandiya demiryolu şebekesinde, mevsimlerden bağımsız olarak, sorunsuz biçimde seferlerini gerçekleştireceğine inanıyor “VR Transpoint.”
Aslında şirket, ağır ve uzun yük trenlerini Hamina - Vainikkala hattında güvenle çalıştırma konusunda 2020 yaz mevsiminden beri epey deneyimli sayılır. Marşandiz tonajı ve uzunluğuna ilişkin olarak, son bir yıldır kendine sürekli daha büyük hedefler koyan “VR Transpoint”in bir önceki Finlandiya rekoru, neredeyse geçen sene bu vakitlere denk geliyor. O sıralarda, bir tür pilot tren aracılığıyla şirket 6000 ton ağırlığında, 66 vagonluk bir marşandizi başarıyla test etmişti. O trene göre daha ağır ve uzun olan “Mörkö”nün temel hedefi salt rekor kırmak değil, demiryolu taşımacılığında enerji tüketimini ve CO2 emisyonlarını azaltmak elbet. Trenle yük nakliyatı halihazırda malları bir noktadan diğerine taşımanın, karayoluna kıyasla çok daha hızlı, ucuz ve temiz yollarından bir tanesi. “VR Group” yöneticileri çok önceden anladılar ki, transit nakliyatta rekabet gücü artık raylarda gitgide daha devasa marşandizeri sefere koymakla doğru orantılı. Ayrıca, şebeke hatlarında devasa marşandizlerin aksama yaşanmaksızın akışı da, demiryolu altyapısının devamlı yenilenip modernleştirilmesiyle yakından ilintili.
Tıpkı komşusu Rusya gibi ray açıklığının 1524 mm olduğu Finlandiya’da, Siemens firmasınca geliştirilip üretilen Vectron elektrikli lokomotifleri oldukça popüler. Ülkede ilk defa 2017’de servise konulan Vectron’ları hem yük hem yolcu trenlerinin çekilmesinde kullanmak isteyen “VR Group”un, söz konusu lokomotiflerden cer parkında aktif durumda bulunanlar şimdilik 36 tane. Önümüzdeki senelerde bu sayı 80’e çıkacak. Vectron’ların hizmete girmesi “VR Transpoint”e ileride daha fazla sayıda “Mörkö” benzeri marşandizi sefere koyma olanağı tanıyacak hiç kuşkusuz. Böylelikle, Rusya'dan ülkeye giriş yapacak çok uzun yük trenlerinin artık Vainikkala’da birkaç daha küçük trene bölünmesi zorunluğu da bütünüyle ortadan kalkacak.
Verimli günler ve gelecek yazımda yine bu sütunda görüşmek üzere.