Her yol bir hikâyedir. Hem yapılma aşamasıyla, hem de yapıldıktan sonra üzerinde yaşanılanlarla. Ama bazı yollar var ki, hikâyeden çok bir rüya ve hayal gibidir. Tıpkı Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yol Projesi gibi.
Bu yolun hikâyesi ta 1873 yılına kadar uzanıyor. İlkin Sultan Abdülaziz döneminde gündeme gelen yol, daha sonra 1882-1885 yılları arasında II. Abdülhamit saltanatında sadrazamlık yapan ve Sivas ve İzmir valilikleri hizmetlerinde bulunan Halil Rıfat Paşa'nın çabalarına şahit oluyor. Ancak 140 yıllık rüya denilen Ordu-Mesudiye arasındaki yol ne onun zamanında, ne Mühendis Çıngıryan Efendi (1885-1890) döneminde, ne Erkan-ı Harp Yüzbaşısı Şevki Efendi (1908) döneminde ne de 1926-1928 dönemindeki hükümet zamanında gerçekleştirilebilir. Yol bir yılan hikâyesine dönüyor anlayacağınız. Kürek sesini ancak 1929'da Ordu Valisi Kemal Aksüt tarafından atılan temelle duyuyoruz. Fakat 1970 yılında yolun yapımı bir Sovyet işgalinde tankların Karadeniz'den İç Anadolu'ya geçişini kolaylaştırır gerekçesiyle tekrar duruyor.
Ve yıl 2009... Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde Ordu, Osmaniye ve Çanakkale mitinglerinde önemle Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yol Projesi'nden bahsediyor. Seçim atmosferi içinde Erdoğan'ın bahsettiği bu projenin heyecanı gerekli yankıyı bulmuyor belki, ama projenin büyüklüğüne ve geçmişine bakıldığında 140 yıllık bir rüyanın gerçekleşmesi yönünde büyük bir adımın atıldığı yönündeki işaretleri görmemiz gerekiyor. Bu büyük rüyanın arkasında ise Adana vali yardımcılığından Ordu vali yardımcılığına atanan Dr. M. Turan Çuhadar'ın imzası var. Aslen K. Maraş ili Andırın ilçesinden olan Çuhadar, uzun yıllardan beri Osmaniye'de yaşamış. Doğduğu il ile doyduğu il arasında ise sadece Sivas var. Ordu'da göreve başladığında 137 yıldır gündemden düşmeyen dereyolu hayali, Sivas'ta doğan ırmaklardan birisinin Akdeniz, diğerinin Karadeniz'e dökülüyor olması ona ilham vermiş. Görev alanı olarak Karayolları'nın kendisine bağlanması ve Ali Kaban'ın Ordu valisi olmasıyla bu büyük proje ivme kazanmış. M. Turan Çuhadar tarafından çizilen güzergâh haritası öncelikle güzergâhta yer alan ilçe-il belediye başkanlarına, valilere ve milletvekillerine bir mektupla gönderilmiş. Ocak 2009 tarihinde Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'a Vali Kaban'ın sunduğu proje dosyası tasvip görmüş. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in geçen ay yaptığı toplantı neticesinde yolun hızlı ve ucuz bir şekilde bitirilebilmesi için, projenin fikir babası ve müellifi olan Dr. M. Turan Çuhadar'ın Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yol Yapım Koordinatörü olarak atanması talimatıyla hız kazanmış.
Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yol Projesi'nin ilk kez kendisinin hazırladığı proje ile gündeme geldiğini kaydeden Vali Yardımcısı Çuhadar, 140 yıllık rüya denilen ve yapımı oldukça maliyet gerektiren Ordu-Mesudiye arasındaki kesimin sırf dereyolu olarak projelendirildiğinden dolayı yapımının rantabl görülmediğini, yolun sadece 2.000 nüfuslu Mesudiye ilçesini Ordu'ya bağlayacak bir yol olarak görüldüğünü söylüyor. Ancak projeyi büyük düşünen Çuhadar, "Çukurova'dan GAP bölgesine kadar olan bir alanı Karadeniz'e bağlayacak bir yol olması durumunda toplam içinde dereyolunun maliyeti nispi olarak azalacaktır. Hizmet ve hitap edeceği ülke, il, nüfus, vilayet gibi unsurlar çok olunca dereyolu pek önemli bir durum olmuyor. Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yolu'nu uzun bir şişe gibi düşünecek olursak, dereyolu bu şişenin ağzı mesabesindedir." diyor. Bu yolun maliyetinin henüz çıkarılmadığını ancak yolla birlikte mesafedeki kısalma dolayısıyla bu yoldan seyahat edecek her bir aracın işletme giderlerinden % 40 civarında tasarruf edeceğini belirten Çuhadar, ilk etabı ihale edilen yolun eğer Başbakan'ın miting konuşmaları emir telakki edilir de hemen harekete geçilirse 3 yıl içinde bitirilmesinin mümkün olduğunu belirtiyor. Bakanlar Kurulu toplantısında da gündeme gelen yolun tamamına ne zaman başlanacağı merakla beklenirken, projenin hamisi M. Turan Çuhadar, yolun faydalarını şöyle sıralıyor: "Bu yol, Karadeniz'i Akdeniz'e, Suriye'yi Kafkasya'ya bağlayan bir yoldur. Yoldan 5 bölge ve 40 civarında il yararlanmakta ve Ordu-Osmaniye arası 400 km'den fazla kısalmaktadır. Haliyle Sivas 2,5-3 saatte denize ulaşacaktır. Bu yol aynı zamanda Karadeniz sahil yolunu Akdeniz otoyoluna, GAP Bölgesi'ni en kısa mesafeden Karadeniz'e bağlamakta olup karla mücadelede de maliyetleri düşürecektir."
Abdülaziz döneminden başlayıp Ordu Vali Yardımcısı M. Turan Çuhadar'ın projesine kadar uzanan bu yolun tamamlanması durumunda Karadeniz, Akdeniz'le birleşmiş olacak. s.zengin@zaman.com.tr
Git gel, Ordu 6 saat
Ordu ile Osmaniye arası otobüsle 18 saat süren yolculuğu 6-7 saat gibi kısa bir süreye indirecek Karadeniz Akdeniz Bölünmüş Yol Projesi'nin gerçekleşmesi durumunda Ordu, Ulubey, Mesudiye, Koyulhisar, Doğanşar, Hafik, Sivas, Şarkışla, Pınarbaşı, Göksun, Andırın, Kadirli güzergâhını takip eden bölünmüş yol, Osmaniye üzerinden Tarsus-Adana-Gaziantep otoyolunun Hatay otoyolu kavşağına bağlanmış olacak. Belirlenen bu güzergâha yapılacak harcamalar, eşdeğer diğer yollarla kıyaslandığında belki de ülkenin en kısa zamanda geri dönüşümünü de sağlayacak. En basit şekliyle Kafkasya'yı Arap dünyasına bağlayacak yol ülkemizin de prestij yolu olacak.
H. Salih ZENGİN ? ZAMAN