Yap işlet devret yöntemiyle yapılan projelerin vatandaşa doğrudan ve dolaylı maliyeti, hem döviz kurlarındaki hem de ABD enflasyonundaki artış nedeniyle katlanacak.
Artan maliyet, hem Hazine'nin hem de doğrudan vatandaşın yükünü artıracak.
Prof. Dr. Uğur Emek, yap işlet devret projeleri kapsamında Hazine'nin yaklaşık 157 milyar dolarlık koşullu yükümlülük altına girdiğini, döviz kurlarının yanı sıra ABD enflasyonunun da fiyatlamada hesaba katıldığına dikkat çekti.
HEM KUR HEM ABD ENFLASYONU EKLENECEK
Örneğin; günlük 40 bin araç geçiş garantisi verilen Osmangazi Köprüsü'nde araç başına verilen garanti bedelinin 2016 yılında 35 dolar artı KDV olduğunu ancak ABD enflasyonuna paralel olarak rakamın 2021'de 42 dolar artı KDV olduğunu belirten Emek, bu sene ABD enflasyonundaki yüksek seyrin dolar cinsi fiyatı daha da yukarı iteceğini belirtti.
ABD'de ekim enflasyonu yüzde 6,2 ile 31 yılın zirvesine çıkarken, 2022'de KDV dahil rakamın yaklaşık 48 dolar olması muhtemel.
Dolar cinsi rakam TL'ye çevrilirken 2 Ocak 2022 tarihli kur dikkate alınacak ancak kurda bugün 11,28 seviyesinde ve 48 doların karşılığı 541 TL'ye denk geliyor.
5,5 YILDA 5’E KATLANMIŞ OLACAK
Eğer ABD enflasyonu ve dolar kurundaki yüksek seyir devam ederse Osmangazi Köprüsü'nden tek geçişin maliyeti 500 TL'yi aşacak.
Haziran 2016'da söz konusu köprü açıldığında fiyat 35 dolar artı KDV idi ve o dönemin 2,89 TL'lik dolar kuruyla tek aracın yaklaşık geçiş maliyeti 109 TL idi. Aradan geçen 5,5 yılda TL cinsi maliyet yaklaşık beşe katlanmış olacak.
FARKI HAZİNE ÖDÜYOR
Hazine hem garanti edilen ile gerçek geçiş arasındaki araç sayısı kadar ödeme yapıyor hem de geçiş yapan araçlar için ek ödeme yapıyor.
Örneğin, şu an bir otomobil için Osmangazi Köprüsü'nden geçiş ücreti 147,5 TL. Ancak bu rakam 42 dolar artı KDV'lik rakamın oldukça altında. Her geçiş için garanti edilen rakam KDV dahil yaklaşık 336 TL ve her araç için aradaki yaklaşık 188 TL'lik farkı Hazine ödüyor.
2021 yılı başında köprü ve otoyol geçişlerine yaklaşık yüzde 25 zam gelmişti. 2022'deki zam oranına göre Hazine'nin fark ödemesi tekrar belirlenecek.
Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dahil) Otoyolu Projesi'nin (İstanbul – İzmir Otoyolu) 9 Nisan 2009 tarihinde yapılan ihalesini Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi ve Göçay firmalarının oluşturduğu NÖMAYG Grubu kazanmıştı.
2022'DE HAZİNE 20 MİLYAR TL ÖDEYECEK
Prof. Emek, köprü ve otoyol garantilerinin Hazine'ye faturasının 2021 yılı için 14 milyar TL olduğunu, rakamın 2022'de 20 milyar TL'ye yükseleceğini dile getirdi.
Tüm yap işlet devret projeleri için ise 2021'de 31 milyar TL olan bütçeye faturanın, 2022'de 42,5 milyar TL olması öngörülüyor.
ŞEHİR HASTANELERİNE 21,5 MİLYAR TL
Bu rakamların Hazine'nin kur tahminlerine göre hesaplandığını belirten Emek, döviz kurlarının öngörülenin üzerinde artmasının bütçe maliyetlerini artırmasının da muhtemel olduğunu dile getirdi.
Emek, şehir hastanelerinin 2021 için 16,4 milyar TL olan bütçeye 2021 yılı faturasının, 2022'de 21,5 milyar TL'ye yükselmesinin öngörüldüğünü söyledi.
KAYNAK: Emre DEVECİ - SÖZCÜ
LOJİPORT