Global ekonomik kriz tüm dünyada olduğu gibi binlerce firmayı kabuğuna çekilmeye zorladı. Yatırımlar büyük ölçüde sekteye uğrarken, şirketler krizden mümkün olduğunca az hasarla çıkmanın yollarını arıyorlar Türkiye?de krizin en fazla etkilediği sektörlerin başında da otomotiv ana ve yan sanayi geldi. Üretim, istihdam kayıpları verildi. Hatta yan sanayide bazı firmalar kapanma noktasına geldi. Ancak yan sanayi firmaları arasında öyleleri var ki, ülke ülke, müşteri müşteri dolaşıyorlar. Bazı yan sanayi firmaları kriz döneminde dudak ısırtan performans sergiledi.?Özellikle son 3-4 yıldır teknolojisini geliştiren, kalitesini artıran, zamanında teslime önem veren yan sanayiciler krizden güçlenerek çıkma yolunda ilerliyor.
BAŞKA SEKTÖRLERE DE EL ATTILAR
Firmalar krizin etkilerini, ciro ve kâr düşüşüyle sınırlı tutmaya çalışırken, yeni müşteri ve pazarlar buluyorlar. İstihdam kayıplarını en azda tutuyorlar, hatta kayıp vermiyorlar. Kapsama alanı sadece otomotiv sanayiyle kalmadı. Sözgelimi Kanca firması, Avrupa?da birçok ülkenin demiryollarına, Döksan Döküm ise Fransız şirket Areva?ya üretim yapmaya başladı. Kanca firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca?nın deyimiyle, sektör sadece parça üreten değil, müşterilerine çözüm satar duruma duruma geldi.
Siparişi bir ayda üç kez uçakla yetiştirdi
Ağırlıklı olarak Volkswagen Grubu?na üretim yapan Döksan, krizde 3 vardiya çalışan şirketlerinden. İç piyasa açısından krizden etkilendiklerini ancak dış piyasada fazla etkilenmediklerini söyledi. Firmanın sahibi Esat Dolgun ?6-7 tane yeni sipariş aldık? dedi. ?Ektiklerimizin meyvelerini aldık? diyen Dolgun, şunları söyledi: ?Audi bu ay 113 bin araç üretecek. Nasıl yetiştiririzin kavgasını veriyoruz? dedi.
ÇİN?DEN GİTTİKLERİ GİBİ DÖNDÜLER
Zamanında teslimatın önemine değinen Dolgun ?Bu ay üç kez uçakla mal gönderdik. Bizim hatamızdan kaynaklanan bir şeydi. Uçakla yollamasaydık bant duracaktı, bize 100 bin Euro?ya mal olacaktı? dedi. Krizde istihdamlarının 40 kişi arttığına dikkat çeken Dolgun, 160 kişiye ulaştıklarını ifade etti. Yan sanayinin çok ayrı bir kültür olduğuna işaret eden Dolgun ?Çin?e gittiler, gittikleri gibi döndüler. Kalite ve zamanında teslim çok önemli? dedi.
Diğerleri sırada
Farklı alanlar konusunda da sürekli araştırma yaptıklarını dile getiren Kanca ?Avrupa?da demiryolları alanı çok gelişmiş. O alana yoğunlaşalım dedik. Almanya?dan başladık. Alman demiryollarına parçalar vermeye başladık. Avusturya, İsviçre, Fransa?ya başlayacağız. Bunun değeri yıllık 2 milyon Euro? dedi. Kanca, Türkiye?de birçok yan sanayi firmasının geçmişte yaptığı yatırımların meyvelerini topladığını belirterek, şunları söyledi: ?Müşteri odaklı çalışan, kaliteyi ön planda tutan, rekabetçi özellliği bulunan yan sanayiciler bu başarıyı elde etti. Ama bunun öncesi var. Yan sanayici son 5 yıldır adım adım elde ettiği teknolojiyi geliştirme, kaliteyi artırma, zamanında teslim gibi uygulamalarının meyvelerini topluyor. Yeni uzun vadeli bir çalışmanın meyveleri bunlar. Türkiye?de yan sanayiciler uzun yıllardır kendilerini geliştirme faaliyeti içindeler. Teneke üretir durumdan Porsche?ye parça yapar hale geldik. Sadece parça üreten değil çözüm satar duruma geldik.?
Scania?yı müşteri yaptı demiryollarını keşfetti
Son dönemin en aktif yan sanayi firmalarından biri olan Kanca, portföyüne sadece yeni müşteriler ve pazarlar katmakla kalmadı yeni alanlara da girdi. Porsche, BMW gibi dünya devlerine parça üreten Kanca, dünyanın en büyük kamyon üreticilerinden Scania ile çalışmaya paşladı, yeni pazar olarak da İsveç?e girdi. Firma ayrıca Avrupa?daki demiryollarına parça üretmeye başladı. Kanca firmasının patronu Alper Kanca, kriz dönemindeki çalışmaları hakkında şu bilgileri verdi: ?Kriz döneminde yeni müşteriler kazandık. Porsche, BMW şimdiye kadar çalışmadığımız şirketlerdi. Avrupa?nın en büyük kamyon üreticisi Scania ile çalışmaya başladık. Scania?dan aldığımız siparişler 2009 sonundan itibaren devreye girecek. Motor aksamında parçalar yapacağız. Yan sanayi olarak İsveç?e pek otomotiv ihracatımız yoktu. Yeni bir pazar da bulmuş olduk. Volkswagen Grubu eskiden beri müşterimizdi. Bu grupta da 2010 yılından itibaren Polo ve Golf modellerine krank üreteceğiz. 5 milyon Euro değerinde bir iş. Kasım-aralık aylarında üretime geçeceğiz. Bu parçanın siparişini ilk kez kriz döneminde aldık.?
Belma TOPRAK - OTOSTAR