İç pazarda son 4 yılda yüzde 70’in üzerinde daralan otobüs sektöründe, firmalar rotayı çevirdikleri ihracata atağa geçti. Bazı otobüs üreticilerinin tek seferde tarihi siparişlere imza attığı 2019’da, otobüs ihracatı ilk 9 ayda yüzde 19 artarak 1.4 milyar doları aştı. Otobüs üreticileri 156 milyon dolarlık ihracat yaptıkları eylül ayında ise geçen yılın aynı ayına göre yurt dışı satışlarını yüzde 23 artırdı. İhracattaki yükselişle birlikte otobüs üretimi de hızlandı. Ocak-Eylül döneminde otobüs üretimi son 10 yılın rekorunu kırarak 6 bin 800 adede ulaştı. İhracatta asıl sıçramayı ise yeni alternatif yakıtlı çevreci araçlarıyla yapmayı hedefleyen markalar, 17-23 Ekim 2019 tarihlerinde Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen Busworld Brüksel 2019’da yerini aldı. Fuarda, Türkiye’de üretilen elektrikli ve diğer çevreci yakıtlı araçlar büyük ilgi topladı.
AB’nin çevreci araçları Türkiye’de üretilecek
Kendi segmentinde 220 adetle Türk otomotiv tarihinin en büyük midibüs ihracatını geçen hafta Gürcistan'a gerçekleştiren Anadolu Isuzu, Busworld Brüksel 2019’a 9 farklı aracıyla katıldı, Avrupa’daki değişen pazar ihtiyaçları doğrultusunda geliştirdiği elektrik ve CNG sistemlerine sahip yeni nesil çevreci araçlarını ilk kez sergiledi. Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, “AB’nin genel hedefi 2025 yılına kadar araçların sebep olduğu emisyon seviyesini yüzde 15 düşürmek. 2030 yılında ise bu oranın yüzde 30’a çıkarılması hedefleniyor. Biz de otobüs üreticileri olarak, alternatif yakıtlı çevreci araçlara odaklandık” dedi.
Türkiye otobüs pazarının liderlerinden Koç topluluğu şirketi Otokar, Busworld Europe’a yeni otobüsleriyle çıkarma yaptı. Dünyanın 50 ülkesine ihracat yapan şirket, Busworld Europe’da elektrikli otobüsü Kent başta olmak üzere 6 yeni otobüsünü sergiledi ayrıca Kent'in doğal gazlı modelini tanıttı. Otokar Ticari Araçlar Genel Müdür Yardımcısı Ali Rıza Alptekin, “Türkiye'nin yanı sıra dünyanın dört bir yanında müşteri isteklerine yanıt verebilmek için Ar-Ge yatırımımızı artırdık. Son 10 yılda Ar-Ge faaliyetleri için ciromuzun yaklaşık yüzde 8,5'ini ayırdık. Avrupa otobüs pazarındaki büyümemiz devam ediyor. Bu yılın ilk yarısında sadece Fransa, İtalya, Belçika ve İspanya'daki satışlarımızı, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 25 artırdık. Sağdan direksiyonlu otobüs konusunda yeni başarılara imza atmaya devam ediyoruz. Kullanıcı memnuniyeti neticesinde Malta'dan 5 yılda 4 farklı sipariş aldık. En son siparişini aldığımız 40 adetlik Kent otobüsümüzü de kısa süre önce teslim ettik" dedi.
Türkiye’de yer alan fabrikasında çağın mobilite ihtiyaçlarına uygun ulaştırma çözümleri sunan Karsan, fuara Jest Electric ve Atak Electric modelleri ile katıldı. Karsan CEO’su Okan Baş, “Başta Avrupa olmak üzere yeni siparişler almaya devam ediyoruz. Son bir yılda 2 elektrikli araç geliştirmiş ve seri üretime geçebilmiş ilk ve tek Türk şirketiz. Bugüne kadar Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Litvanya, İspanya, Portekiz, Romanya ve Slovakya gibi ülkelere 40’tan fazla teslim edilen ve kendi pazarını yaratan Jest Electric ile son olarak Güney Amerika pazarına da giriş yaptık. Bölgedeki toplu taşıma araçlarının elektrikliye dönüşüm sürecine biz de dahil olduk ve ilk kez Meksika’ya Jest Electric göndermeye başladık. Atak Electric’in ilk siparişi, Paris’in ilk elektrikli toplu taşıma operasyonunu yapan firmadan geldi ve yeni siparişlerin de sinyalini aldık. Yine Atak Electric için Fransa’nın önde gelen şehir içi toplu taşıma firmaları, geleceğe dönük hazırlanacak tüm projelerde bizimle çalışmaktan mutluluk duyacaklarını belirttiler” dedi.
Türkiye’yi otobüs üretim üssü yapan Alman otomotiv devi Mercedes de fuarda Hoşdere fabrikasında üretilen otobüsleriyle dikkatleri üzerine çekti. Daimler Otobüs Grubu (Daimler Buses), Mercedes-Benz’in de aralarında bulunduğu markalarıyla fuarda “Busworld 2019”da elektrikli mobilite çözümlerini sergiliyor. Mercedes-Benz fuarda, kapsamlı e-mobilite çözümü dışında çok yönlü kullanım özellikleriyle dikkat çeken Intouro ile son derece ekonomik, güvenli ve konforlu olan yüksek tavanlı Tourismo 15 RHD modellerini tanıttı. Her iki modelin kapsamlı AR-GE çalışmaları, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Otobüs Fabrikası AR-GE Merkezi’nde çalışan mühendisler tarafından yapıldı.
Almanya dışındaki ilk üretim tesisini Ankara’da kuran otobüste dünyanın premium markası NEOPLAN’ı artık sadece Türkiye’deki bu bu tesisinde üreten MAN ve geçtiğimiz aylarda İsviçreli True Value Capital Partner's tarafından satın alınan Adanalı otobüs üreticisi Temsa da en yeni araçları ile fuarda yerini aldı. Kamil Koç’u satın alan FlixBus’ın Türkiye’deki tek tedarikçisi olduklarını vurgulayan Temsa Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Serkan Uzunay, fuarda Dünya’ya yaptığı açıklamada, “İhracatta çok iyi gidiyoruz. En zor pazar olan İsveç’e bile 17 elektrikli otobüs sattık. Ayrıca FlixBus ABD’ye girmeye hazırlanıyor. Alman taşımacılık şirketinin ABD’deki tedarikçisi de biz olabiliriz. Görüşme halindeyiz” dedi.
Anadolu Isuzu 2020’de 60 ülke hedefliyor
Anadolu Isuzu, Busworld Brüksel 2019’a 9 farklı aracıyla katıldı. Avrupa’daki değişen pazar ihtiyaçları doğrultusunda geliştirdiği elektrik ve CNG sistemlerine sahip yeni nesil çevreci araçlarını ilk kez sergilemiş oldu. Novociti Volt orta menzil, Novociti Volt uzun menzil ve Citivolt 12 ismindeki elektrikli araçlarıyla ilk kez boy gösteren Anadolu Isuzu, CNG sistemine sahip Interliner 13 CNG aracını da fuar standında sergileyerek geleceğin çevreci toplu ulaşım araçlarını bir arada sergiledi.
Fuara Türkiye’den katılan gazetecilerin sorularını yanıtlayan Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, iç pazardaki büyük daralma nedeniyle marka olarak diğer üreticiler gibi ihracata odaklandıklarını vurgulayarak, “Sağlam ve sürdürülebilir ihracat yapılanmamız sayesinde, ihracat yaptığımız ülke sayısını 60’a çıkarmayı planladığımız 2020 hedeflerimize emin adımlarla ilerliyoruz” dedi. Üretimde rotayı elektrikli ve diğer alternatif yakıtlı çevreci araçlara çevirdiklerini vurgulayan Arıkan, “İhracatta en önemli pazarımız Avrupa başta olmak üzere global otobüs pazarında yeni trend çevreci araçlar. Biz de elektrikli ve CNG’li araçlarımızla bu alanda atağa geçiyoruz” dedi. Arıkan ayrıca, elektrikli araç üretiminde Türkiye’deki start-up’lara da önemli fırsatlar sunduklarının altını çizerek, elektrifikasyon çalışmalarında yerli bir firmayı tercih ettiklerini söyledi. Avrupa’daki trendin aksine Türkiye’de ise elektrikli araçlara geçişin kısıtlı olacağını dile getiren Arıkan, “Birçok ülkede elektrikli araçlara yönelik büyük teşvikler söz konusu. Ancak Türkiye’de yeterli teşvik olmadığı ve önümüzdeki 2-3 yılda bu yönde bir beklentimiz olmadığı için pazarda bu alandaki satışlar sınırlı olacak” diye konuştu.
Butik üretimle fark yaratıyor
Kendilerini otobüsün terzisi olarak gördüklerini belirten Arıkan, şöyle devam etti: “Her ülkenin hatta her müşterinin farklı talepleri oluyor. Biz de Anadolu Isuzu olarak, terzi usulü butik üretimimizle sektörde fark yaratıyoruz. Her yıl çift haneli büyüyoruz. Önümüzde büyük önemli ihaleler var. Bu ihalelerde iddialıyız ve önümüzdeki yıldan umutluyuz.”
Üretim hatlarına teknoloji yatırımı
Üretim ve Ar-ge tarafında yeni yatırımları gündeme aldıklarını belirten Tuğrul Arıkan, “Dijitalleşme ve endüstri 4.0 kapsamında üretim hatlarımızı yeniliyoruz. Bu alana yaklaşık 1 milyon dolarlık yeni yatırım yaparak, üretim teknolojilerimizi önemli bir aşamaya getirmeyi planlıyoruz” dedi.
Güneş panelleri ile fark yaratıyor
Emisyon kurallarının gittikçe katılaştığı dünyada, midibüs segmentinde yüzde 100 elektrikli olarak tasarlanan Isuzu Novociti Volt ’un üzerinde konumlandırılmış olan piller, 200 kWh’lık batarya kapasitesi ile araca 270 km’ye kadar menzil imkanı sağlıyor. Novociti Volt aracının üzerinde 3 adet güneş paneli bulunuyor. Bu güneş panelleri tüm düşük gerilim (24 V ile çalışan) ekipmanlarına destek sağlıyor, böylece araç menzili de desteklenmiş oluyor.
Anadolu Isuzu standında sergilenen bir diğer elektrikli araç ise Citivolt 12. 12 Metre uzunluğa ve batarya elektrikli (BEV) sürüş sistemine sahip olan Citivolt 12, 30 koltuk ve 60 ayakta yolcu ile 90 kişiye kadar toplu ulaşım imkanı sağlıyor. Aracın üzerinde konumlandırılmış olan lityum iyon piller, 351 kWh’lık batarya kapasitesi ile araca 300 km’ye kadar menzil imkanı sağlıyor.
Anadolu Isuzu’nun 12 metre ve üstü servis ve turizm segmentinde piyasaya süreceği ilk araç olma özelliğini taşıyan Interliner 13 CNG ise özellikle Avrupa pazarında servis aracı, okul otobüsü ve kısa mesafeli şehirlerarası ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirildi.
İç pazarda dipten dönüş başladı
Tuğrul Arıkan, yılın ilk 9 ayında yüzde 52, 2015 yılına göre ise yüzde 79 daralan ağır ticari araç pazarında dipten dönüşün başladığını belirterek şunları kaydetti: “Satışlarda dip noktayı gördük, bundan daha aşağıya ineceğimizi düşünmüyorum. Bayilerde telefonlar çalmaya başladı. Hepsi satışa dönmese de talepte ciddi bir artış var. Burada kamu bankalarının 1 Ekim’de başlattığı düşük faizli kredi kampanyasının büyük etkisi oldu. Filoda çok sayıda eski araç var. Bu araçların da yenilenme zamanı geldi” dedi.
Aysel YÜCEL - BRÜKSEL / DÜNYA
LOJİPORT