Şehirlerarası otobüs firmaları, havayolu şirketleriyle rekabet edebilmek için her yolcuya ayrı televizyon seyretme imkânı ve sınırsız internet imkânı sunuyor. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Rüştü Terzi, THY dışındaki havayolu şirketlerinin sunamadığı birçok hizmeti sunar hale geldiklerini söyledi.
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Rüştü Terzi'ye göre yakalanan başarının altında kurumsallaşma ve devletin seyahat kriterlerine getirdiği yapıcı düzenlemeler yatıyor. Otobüs ve terminallerdeki hizmetlerin kalitesi artarken, havayolu sektöründeki ucuzlama sebebiyle atağa kalkan otobüsçüler, üç yıldır 2+1 koltuklu otobüsleri yolcuların hizmetine sunuyor. Bu otobüslerin sayısı 200'e ulaşırken, ücretsiz internet imkanı sağlayan otobüs sayısı da 2 bine yaklaştı. Her bir otobüs için 20 bin dolara mal olan 'koltuk arkası ekran' bulunduran otobüs sayısı da 2 bin 500'ü aşmış durumda. Bu ekranlarda, yolcunun kendi tercihine bırakılan 7 film, binlerce müzik, televizyon kanalları ve oyun seçenekleri sunuluyor. Federasyon Başkanı Terzi, Türk Hava Yolları (THY) dışındaki havayolu şirketlerinin sunamadığı birçok hizmeti sunar hale geldiklerine işaret ederek, amaçlarının insanlara yolculuk yaptıklarını fark ettirmemek olduğunu ifade ediyor. Rüştü Terzi, bu amaçlarında devletin izlediği politikaların da büyük yardımı olduğunu söylüyor.
Duble yollar sayesinde konforun arttığını, mesafelerin kısaldığını ve kaza oranının yüzde 80 azaldığını vurgulayan Terzi, şöyle konuşuyor: "Bayram günlerinde son 5 yıldır kaza olmadı. Önceki dönemlerde 10'a yakın kaza oluyordu. Ayrıca eskiden İstanbul'dan Samsun'a 11-13 saat arasında gidilirken şimdi bu süre 9-10 saate düştü. Uzak mesafedeki tüm iller için bu durum söz konusu. Bu sebeple yolcu sayımız arttı. Personel daha az yoruluyor. Şoförlerin dikkat oranı arttı. Son 5 yıldır bayramlarda otobüs kazası olmadı. Bir de otobüslerimizin bakım süresi uzadı. Lastikler artık daha uzun ömürlü." Şu an sektörde 9 bin 400 otobüs bulunuyor. Bu rakam bir önceki yıl 10 bin 200, 2008'de 11 bin, 2007'de ise 12 bin civarındaydı. Mevcut otobüslerin yarısı kiralık olarak çalışıyor. Kiralık otobüslerde gelirin yüzde 20'si hizmet geliri olarak mal sahibine veriliyor. TOFED Başkanı Terzi, "Neden sektörde otobüsler giderek azalıyor?" sorusuna, "Yıkıcı rekabet ilk sebep diyebilirim. İkincisi ise Ulaştırma Bakanlığı'nın sektöre getirmek istediği düzenden kaynaklanıyor. Eksilen otobüsler firmalara ait değil, bireylerin." diye cevap veriyor. Haksız rekabetin de azalışta etkisinin olduğunu belirten Federasyon Başkanı, devletin otobüsçülere uyguladığı Özel Tüketim Vergisi'ni kaldırmasını istiyor. Bu uygulamanın ulaştırmanın hava ve deniz ayağında olmadığına işaret eden Terzi, "ÖTV'nin kalkması, sektördeki kaçak akaryakıt kullanımının da önüne geçecektir." diyor. Terzi, yolcuların yüzde 40'ını yazın taşıdıklarını söylüyor.
Otobüsçüler yılda 100 milyon yolcu taşıyor. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu, bu yolculara ortalama 25 liradan bilet kesildiğini hesaplıyor. Bu hesaba göre, sektörün yıllık cirosu 2 milyar lira olarak ortaya çıkıyor. İstanbul Otogarı'ndan bilhassa yazın günde 2 bin otobüs yollara çıkıyor. Ortalama 40'ar yolcu alan otobüslerin günlük cirosu 875 milyon lira. Bu paranın yüzde 80'inin nakit olduğunu belirten TOFED Başkanı, bunu değerlendirmek için bankalarla işbirliği anlaşmaları imzalamaya çalıştıklarını kaydediyor.
Otobüslerin yarısında kaçak akaryakıt kullanılıyor
Otobüsçüler, iki yıl önce kaçak mazot kullanmamaya karşılık devletin ÖTV'yi kaldırmasını istemiş. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Rüştü Terzi, ilgili belgeleri çıkararak yakıt tüketimi konusuna açıklık getirdi. Buna göre, bir otobüs yılda 100 ton akaryakıt tüketiyor. Bu rakamın 9 bin ile çarpılması halinde ise sektörün toplam 900 bin ton akaryakıt tükettiği ortaya çıkıyor. Başkan Terzi, bu miktarın yüzde 60'ının kaçak olduğunu devlete ilettiklerini vurguluyor. Kullanılan yakıtın yarısının kaçak olması halinde, devletin ÖTV kaybı 660 milyon doları buluyor. Başkan Terzi, "Oysaki devlet, istediğimiz ÖTV'yi iade etse bunun maliyeti 420 milyon dolar." diyor. Başkan, ÖTV iadesi olduğu takdirde kaçak akaryakıt kullanımının kesileceğini, devletin de 240 milyon dolar kâra geçeceğini savunuyor. İki yıl önceki görüşmede devlet yetkililerinin bu teklife, "Önce siz kaçak kullanımını durdurun, biz sizinle anlaşacağız." cevabını verdiğini açıklayan TOFED Başkanı, ilk adımı devletin atmasının daha uygun olacağı görüşünde.
Rakamlarla sektör
- Yazın günde 700 bin kişi otobüsle yolculuk yapıyor.
- Otobüs sayısı 9 bin 400, bu otobüslerin günlük sefer sayısı 10 binin üzerinde.
- Seferlerin yüzde 50'si yakın mesafe (6 saatten az).
- Haziranın ikinci haftası ile eylül başına kadarki 90 günlük sürede günlük 700 bin yolcu taşınması planlanıyor. Bu da yaklaşık 1.300 sefere karşılık geliyor.
- Sektörde 395 şehirlerarası, 67 ulusal ve uluslararası taşıma yapabilecek belgeye sahip firma bulunuyor.
ZAMAN