Bilindiği üzere ülkemizin en büyük ihracat kalemi otomotivdir. Otomotivde de “esas oğlan” olarak hep binek oto öne çıkar. Oysa, Türkiye’nin bir de ağır ticari gerçeği var.
Kamyonu bir başka yazı konusu olarak bırakıp, otobüs gerçeğine bakalım.
Ülkemizde bazıları dünya markası olan 10 üretici bulunuyor. Bu 10 değerli üretici, 2019 yılının ilk 9 ayında tam 1.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiş.
İlk 9 ayda yüzde 6 daralan otomotiv ihracatına karşın, otobüs üreticilerinin yurt dışı satışları yüzde 19 artmış. İhracattaki yükselişe paralel üretimde de tarihi bir eşik aşılmış. Ocak-Eylül döneminde otobüs üretimi son 10 yılın rekorunu kırarak 6 bin 800 adede ulaşmış. Bugünlerde AB’deki çevreci trende odaklanan üreticilerimiz, asıl sıçramayı ise yeni elektrikli otobüsleriyle yapmayı hedefliyor.
Gelelim markalarımıza…
Mercedes-Benz Türk
Mercedes-Benz Türk, İstanbul Hoşdere’deki Otobüs Fabrikası’nda, geçen yıl 3.708 adet otobüs üretti. Şirket, başta Batı Avrupa ülkeleri olmak üzere üretiminin yaklaşık yüzde 95’ini ihraç ederek 2018 yılında 3.494 adetlik otobüs ihracı gerçekleştirdi. Şehirlerarası otobüs pazarında liderliğini sürdüren Mercedes-Benz Türk, 90 bininci otobüsünü de banttan indirdi Türkiye’de üretilen ve aynı zamanda ihraç edilen her iki otobüsten birinde imzası bulunan Mercedes-Benz Türk,70’den fazla ülkeye otobüs ihraç ediyor.
MAN Türkiye
MAN Türkiye A.Ş., MAN’ın Almanya dışındaki ilk üretim üssü olarak tarihe geçmiş durumda.
MAN Türkiye, Başkent Ankara’nın Akyurt İlçesi’nde 317 bin metrekareye yayılan dev üretim merkezinde MAN ve NEOPLAN markaları için şehir içi, seyahat ve orta mesafe otobüsler geliştiriyor ve üretiyor. Otobüste dünyanın premium markaları arasında gösterilen NEOPLAN’ın, dünyada sadece Ankara’daki MAN Türkiye tesislerinde üretilmesi kararlaştırıldı.
Otokar
1963 yılında Türkiye’nin ilk şehirlerarası otobüsünü üreten Otokar; turizm, personel ve şehir içi toplu taşımacılığına yönelik 7 metreden 18,75 metreye kadar geniş ürün yelpazesi ile faaliyet gösteriyor. Bu yıl, Avrupa’daki satışlarını yüzde 25 artıran firma, Poyraz, Sultan, Doruk ve Kent modelleri ile son 10 yıldır Türkiye’nin en çok satılan otobüs markalarından biri olarak öne çıkıyor.
Temsa
Geçtiğimiz aylarda Sabancı Holding bünyesinden İsviçre merkezli True Value Capital Partners'a geçen Temsa da, pazar payıyla dünya çapında 70'e yakın ülkede faaliyet gösteriyor. Temsa, seri üretime hazır Avenue Electron ve MD9 electriCITY ile iki farklı elektrikli otobüse sahip dünyanın ilk otobüs üreticilerinden biri. Kamil Koç’u satın alan FlixBus’ın Türkiye’deki tek tedarikçisi durumunda olan firma, FlixBus ile AB pazarında etkinliğini artırıp, ABD pazarına girmeyi hedefliyor.
Karsan
1966’da faaliyetine başlayan ve Bursa’da yer alan 2 ayrı fabrikada üretim yapan Karsan, geçtiğimiz günlerde Menarinibus markasının yüzde 5 hissesini de satın aldı. Karsan bugün dünyanın 20 farklı ülkesinde hizmet veriyor. Firma, geliştirdiği yenilikçi tasarımlarla, her ülke, hatta her şehir için çağın gereksinimlerine uygun %100 elektrikli araçlar üretiyor. Karsan, son bir yılda 2 elektrikli araç geliştirmiş ve seri üretime geçebilmiş ilk ve tek Türk şirketi olarak gösteriliyor.
Anadolu Isuzu
Üretimde rotayı elektrikli ve diğer alternatif yakıtlı çevreci araçlara çeviren Anadolu Isuzu, 2020’de 60 ülkeye ulaşmayı hedefliyor. Anadolu Isuzu’nun 12 metre ve üstü servis ve turizm segmentinde piyasaya süreceği ilk araç olma özelliğini taşıyan Interliner 13 CNG, özellikle Avrupa pazarında servis aracı, okul otobüsü ve kısa mesafeli şehirlerarası ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirildi. Firma, ürettiği güneş panelleri ile de fark yaratıyor.
BMC
1964 yılında kurulan Türkiye’nin en büyük ticari ve askeri araç üreticilerinden biri olan BMC; bugün, İzmir Pınarbaşı’ndaki 250 bin metrekarelik alana yayılan modern tesislerinde hizmet veriyor. Firmanın otobüsteki markaları: Procity, Nerocity ve Neoport.
Güleryüz
1967 yılında kurulan Güleryüz, ağaç kasa otobüs dönemlerinden bugüne kadar gelmiş, 8 farklı modelde modern şehiriçi otobüs üretimi yapıyor. Yılda 720 otobüs üretimi kapasitesine sahip firma, üretiminin %40’ını ihraç ediyor. Güleryüz; çift katlı, şehir içi alçak taban ve şehirler arası otobüsler ile öne çıkıyor.
Bozankaya
1989 yılında Almanya’da bir Ar-Ge şirketi olarak kurulan Bozankaya, 2003 yılından beri Ankara’da. Metro ve tramvay gibi raylı sistem araçlarının yanı sıra, trambus ve elektrikli otobüs gibi ticari araçlar da üreten firma, Türkiye’nin ilk yerli yüzde 100 elektrikli otobüsünü üretme unvanına da sahip.
AKIA
İran menşeili AKIA Otomotiv Endüstri, Türkiye operasyonlarına 2013 yılında başladı. Bursa İnegöl Mobilya Ağaç İşleri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 15.000 m2 açık ve 16.000m2 kapalı alan üzerine kurulu üretim tesislerinde yıllık ortalama 600 adet araç üretim kapasitesiyle çalışıyor. Firmanın ürettiği metrobüsler, şu an test ediliyor. Büyük bir ihtimalle İstanbul’un yeni metrobüsleri AKIA marka olacak.
Peki… Şimdi adama sormazlar mı? “Yukarıda bunca değerimiz varken, 2008 yılında taaaa Hollanda’lardan toplam 65 milyon Euro ödeyip, tanesi 1.3 milyon Euro’luk Phileas marka otobüsleri niçin aldınız diye…!”
Artık Türkiye’de de hesapların sorulacağı bir dönem başlamalı. Saygılarımla.