TCDD Genel Müdürlüğü, ISCOR Limited Şirketince 1989 yılında ithal edilen ve bir bölümünde aşırı oksitlenme nedeniyle iade edilen ve TBMM'de de tartışılan rayları hassas incelemeye aldı.
Kütahya'da Ocak ayında meydana gelen ve 10 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazanın rayların kırılmasıyla oluştuğunu belirleyen TCDD Genel Müdürlüğü, bu rayların Güney Afrika'dan ithal edildiğinin anlaşılması üzerine dikkatlerini bu rayların döşendiği hatlara yöneltti. Bu çerçevede, bölge müdürlüklerine yazı yazılarak Güney Afrika kaynaklı rayların hangi hat kesimlerinde kullanıldığının belirlenmesi amacıyla bölge müdürlüklerinden envanter çalışması istendi. Genel Müdürlük, bu rayların döşendiği anlaşılan Eskişehir-Afyonkarahisar hattından başlayarak raylarda kırık ve çatlakları belirleyecek ultrasonik aletlerle ölçümlere başladı. Yol bakım çalışmalarının yanı sıra söz konusu raylar üzerinde hassas inceleme yapılıyor.
''TELEFONLA 'ARAŞTIRMAYI DURDURUYORUZ' DEDİLER''
Öte yandan, 1989 yılında Mersin Limanına gelen raylar üzerinde inceleme yapan ODTÜ heyetinin konuya ilişkin raporunda, ''İncelenen rayların yüzeylerinden pul pul oksit katmanlarının kalktığı ve bu aşırı oksitlenmiş yüzey bölgelerinin bulunduğu, bu durumun arzu edilmeyen kazalara yol açabileceği'' belirtilmişti.
Raporu hazırlayan heyetin başkanı Prof. Dr. Erdoğan Tekin, 1989 yılında TCDD'nin isteği üzerine Mersin Limanında arkadaşlarıyla birlikte incelemelerde bulunduğunu belirtti.
Tekin, şunları söyledi: ''Mersin Limanında perişan ve kırılmış raylar vardı. Raylar olmaması gereken bir durumdaydı. Rayları görünce 'Ben Genel Müdür olsam bu rayları kabul etmem, geri iade ederim' dedim. Bunlarla ilgili inceleme yapmamız istendi. Numuneler alınarak ODTÜ'ye getirildi. Rayları mekanik ve iç yapısı yönünden inceledik. Bize 2-3 günde bir çalışmayla ilgili telefon ediliyordu. 3-4 hafta sonra telefonla 'Araştırmayı durduruyoruz' dediler. Doğru dürüst tamamlanmadan araştırma bitirildi. Telefonu kimin ettiği bilmiyorum.
Bize gelen numuneler üzerinde yaptığımız araştırmaya göre, rayların iç yapısında bozukluk vardı. Çeliğin içinde bulunmaması gereken kalıntılar vardı. Biz bunlara pislik deriz. Pislikle dolu olan çelikler darbeye dayanmaz ve kırılır. Biz 'tehlike burada' dedik. Çünkü çeliğin iç yapı temizliği çok önemlidir. Rayların iç yapı temizliğinin had safhada olması lazım. Devam etmesi gereken araştırmayı yarıda kestiler. Ben herhalde bu rayların durumunu anladılar ve iade edecekler diye düşüntüm. Rayların büyük çoğunluğunu ya da tamamını kullanmışlar.
Bunların kullanılması illaki kırılacağı anlamına gelmez. Bir yük treni 40 tonla geçerken, 4 tekerliğin her birine 10 ton yük verir. Dolayısıyla rayların başına gelen her 10 ton yük, içinde pislik olan rayda kırılma olasılığını artırır. Hemen kırılmasa bile yavaş yavaş çatlar ve bir gün trenin raydan çıkmasına neden olur.''
LOJİPORT