Rusya-Ukrayna savaşı bir ayı geride bırakırken, küresel otomotiv üretimindeki tedarik krizi de büyüyor. Küresel araç üretiminde 5 milyon adetlik kayıp beklenirken, Türkiye’de de markalar satış hedefl erini düşürmeye başladı. Savaştan en fazla etkilenen markalardan biri olan Skoda, yılsonu satış hedefini yüzde 50’ye yakın aşağı çekti. Toplam pazar için de beklentiler düşürüldü.
Yeni Skoda Fabia’nın Türkiye lansmanında konuşan Skoda Türkiye Genel Müdürü Zafer Başar, pandemiyle birlikte ortaya çıkan çip krizinin ardından yaşanan Ukrayna-Rusya savaşının da otomotiv üretiminde birçok komponentin bulunamamasına yol açtığını belirterek, “Kablo demeti temin ettiğimiz bir fabrikanın üretime ara vermesiyle araç üretimi planlarında da büyük değişiklikler oldu. Bugüne kadar pazar tahmini yapılırken müşteri, ekonomi veya siyasi konjöktör takip edilirdi. Ama hiçbir zaman pazar tahmini yaparken fabrikadan kaynaklanan teknik sorunlar bizim için bir kriter olmazdı. Yeterli araç gelecek ve satacağız diye planlardık. Ancak fabrikadan bir bilgi geliyor ve o bilgi doğrultusunda hareket ediyoruz” açıklamasını yaptı.
Başar, üretimde yaşanan aksamalar nedeniyle yılsonu satış hedefl erini aşağı yönlü revize ettiklerini belirterek, “Bu yılki hedefimiz aslında 50 bin araç satmaktı. Ürün gamımız da buna el veriyordu. Şimdi ise hedefimiz 25 bin aracı aşmak. Normal şartlarda bir üretim olsaydı, lansmanı yapılan yeni Fabia’dan minimum 6 bin adet satabileceğimizi planlıyorduk. Ama şu dönem toplam satışımızın yüzde 10’unu oluşturacak kadar Fabia satışı hedefl iyoruz. “ dedi. Otomotiv pazarında araç bulunurluğu sorununun artması nedeniyle yılsonu toplam satış beklentileri de giderek aşağı çekiliyor. Sektör temsilcileri, 2022’nin başında pazarın geçen yılın üzerine çıkacağını öngörüyordu. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2021'de 737 bin adet seviyesinde gerçekleşmişti. Bu yıl ise sektörün hedefi 780 bin adetin üzerine çıkmaktı. Ancak hem arzda yaşanan sıkıntılar hem de araç fiyatlarındaki artış nedeniyle bu hedefe ulaşmak neredeyse imkansız olarak görülüyor.
ODD: Bütün denklem değişti
DÜNYA’ya konuşan Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Genel Koordinatörü Hayri Erce, savaş nedeniyle 2022’ye bakışla ilgili bütün denklemin değiştiğini ifade ederek, “2022’nin başında pandeminin biteceğini, çip krizinden kaynaklı arz sorunun her çeyrekte biraz daha azalarak yılsonunda tamamen çözüleceğini öngörüyorduk. 2022’de pazarda belirleyici unsurun kur olacağını düşünüyorduk. Ancak, Rusya-Ukrayna savaşı yeni bir parametre olarak denkleme girdi. Savaşın birçok hammaddede tedarik krizi yaratması ve ekonomik büyümeyi aşağı çekiyor olması gibi nedenlerle 2022 zor geçecek” dedi.
"Giderek daralan bir talep göreceğiz"
“Yılsonunda iç pazar satışlarında geçen yılı yakalarsak çok büyük başarı olacak” diyen Hayri Erce, giderek talebin zorlandığı bir iç pazar yaşanacağına dikkat çekti. Erce, “Arz sıkıntısı giderek kendini daha fazla hissettiriyor. Talep tarafı ise hala canlı. Çünkü kurda yukarı yönlü riskler olduğu için insanlar bir şekilde parasını korumak istiyor. Otomobil bir yatırım aracı olarak görülüyor. Diğer yandan filo satışlarında da hareketlilik sürüyor. Ancak savaş uzarsa hem iç pazar hem ihracatı olumsuz etkileyecek. Giderek talebin zorlandığı bir iç pazar yaşayacağız. Çünkü geçen yıl talep canlıydı, arz problemi vardı. Şimdi bu arz problemi devam edecek, talepte kırılmalar göreceğiz" diye konuştu.
"Bulunabilirlik yine ön plana çıktı"
Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan da pazarda iç pazarda arz sorununun giderek büyüdüğüne dikkat çekerek, “Satışlarda bulunabilirlik yine çok öne çıkmaya başladı. Alternatif çözümler yaratılmaya çalışılıyor ama genel olarak çip ve kablo tedarikindeki sıkıntıların artacağı yanı sıra hammadde fiyatlarındaki rekor fiyat artışlarının da sektörü zorlayacağı bir yıl olacak” dedi.
Otomobilde zam dalgası yüzde 5 ile başladı
Rusya-Ukrayna savaşı paladyum, nikel, çelik gibi bazı hammaddelerde rekor fiyat artışlarına neden olmuştu. Yine lojistik maliyetleri de arttı. Otomotiv üreticileri artan üretim maliyetlerini fiyatlara yansıtmaya başladı. Bayilerden alınan bilgiye göre, Tofaş ve Renault mart ayında zam yapan markalar arasında. Otomotiv veri analiz şirketi Cardata’nın verilerine göre de 25 Şubat- 25 Mart arasında A, B ve C segmenti otomobillerde fiyatlar ortalama yüzde 5 arttı. Sektör temsilcileri, otomobil fiyatlarındaki artışın kademeli olarak devam edeceğini belirtiyor.
İkinci el pazarında arz azalıyor, fiyat artıyor
Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu, ikinci el pazarındaki fiyat artışı ve arz sorununa dikkat çekerek, piyasadaki son gelişmeleri özetledi: "İkinci elde talep ocak ve şubat ayına göre arttı. Tüketicilerin daha düşük yakıt tüketimi olan araçlara yöneldiği bir dönemdeyiz. Özellikle ikinci el hibrit araç talebinde artış var. Sıfır araç bulunurluğu halen çok düşük seviyede. Savaşı nedeniyle ortaya çıkan tedarik sorunlarının artarak devam edeceğini düşünüyoruz. Yeni araç fiyatları düzenli olarak artmaya devam ediyor. Bu sebeple ikinci el araçların fiyatlarında da doğru orantılı artışlar gerçekleşiyor. Ocak-Mart döneminde ortalama yüzde 8 artış olduğunu söyleyebiliriz. Nisan ayı ile birlikte pazarın daha da hareketlenmesi bekleniyor. Ancak sıfır araç satışlarının düşük olması nedeniyle ikinci el araçlarında arzında azalma yaşanıyor."
Fabia geldi, elektrikli Skoda'lar 2024'te pazara girecek
Skoda, daha büyük, daha teknolojik ve daha dinamik hale gelen dördüncü nesil Fabia modelini Türkiye’de satışa sundu. Skoda’nın B segmentindeki modeli Fabia, yeni nesliyle sınıfının en geniş otomobili olarak öne çıkarken aynı zamanda artan konfor özellikleri ve yüksek sürüş dinamikleriyle de dikkat çekiyor. Lansmana özel 379 bin 900 TL’den başlayan fi yatlarla showroomlarda yerini alan Fabia, iki motor üç güç seçeneği alternatifi sunuyor. Fabia Türkiye pazarına ilk etapta 95 ve 110 beygir olmak üzere 1.0 TSI iki farklı motorla geldi. 1.5 TSi ACT motor seçeneği ise daha sonra gelecek.
Yaş ortalaması düşüyor, kadın müşteri sayısı artıyor
Yeni modelin lansmanında konuşan Yüce Auto-Škoda Genel Müdürü Zafer Başar, “Fabia’nın gelmesiyle pazardaki temsil oranımız yüzde 92.8’e çıktı. Bir tek elektrikli modellerimiz kaldı. Onlar da 2024 yılında aramızda katılacak ve o zamana kadar tüm bayi teşkilatımız altyapısını oluşturmuş olacak. Kısaca bugün için her segmentte aracımız var diyebiliriz. Fabia’nın birçok müşteriyi markamızla ilk kez tanıştıracağına inanıyoruz. 2014 yılında satışa çıkan FABIA’nın 3'üncü neslinin müşteri portföyü 39,5 yaş ortalamasındaydı. 4'üncü nesil FABIA’nın öne çıkan üstün özellikleri ve sürüş dinamikleri ile yaş ortalamasını 35-36’lara çekmesini bekliyoruz” dedi. Başar, 2018 yılında yeni ürün gamının oluşmasıyla beraber Skoda’nın müşteri kimliğinde de büyük değişiklikler olduğunu ifade ederek, “Ortalama müşteri yaşımız 5 yaş birden düşerek 42’ye indi. Yeni Škoda konsepti daha genç bir nüfusa hitap ediyor. Diğer yandan,2018 yılına kadar müşterilerimizin yüzde 25’i kadındı. Bugün yüzde 30 seviyesine ulaştı” dedi.
Aysel YÜCEL – DÜNYA
LOJİPORT