“Serbest bölge sıkışıklığı çözer”

Lojistikte 2023 hedeflerine ulaşmanın köklü çözümlerle mümkün olabileceğini ifade eden Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği  (UTİKAD) Başkanı Turgut Erkeskin, “Ben eğer paletleri açıp, tekrar biraraya getirip, farklı destinasyonlara farklı taşımalar yapabilirsem Dubai gibi, Amsterdam gibi bir hub olmamız mümkün” dedi.  Havacılığımız çok ciddi gelişmeler kaydetti. Dünyaya örnek olacak bir başarı yakaladık. Türk Hava Yolları, MNG, Pegasus gibi firmalarımız çok önemli yatırımlar yaptılar. Dünyadaki  networklerini inanılmaz boyutlara getirdiler.  Türkiye’nin dinamikleri de katıldığında öyle güzel bir tablo ortaya çıktı ki, İstanbul yalnızca bir yolcu hub’ı değil, bir kargo hub’ı da haline geldi. Şu anda Türkiye kargo taşımacılığının yüzde 70’i yolcu uçaklarının kargo bölümünde gerçekleşiyor.

Kargoyu hep yolcu uçaklarıyla birlikte değerlendirmek gerektiğinin altını çizen Başkan Erkeskin, işin bir başka boyutunu da şu sözlerle ortaya koydu: “Bütün bu gelişmeler olurken, yerdeki tesisler hep aynı kaldı. Artık sıkıştık, ileri gidemiyoruz. İstanbul büyüyor, Türkiye büyüyor. Bu nedenle 3. bir havalimanı şart. Ancak, havaalanı ilk fazının bitmesi için verilen tarih 2016-2017. 2016’ya kadar bunu tamamladık diyelim, önümüzde tam 4 sene var. Öte yandan bizim bir de 2023 hedeflerimiz bulunuyor. Ticaretimizi 4 kat artırmayı hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmak için 2-2.5 katına 2016’larda ulaşıyor olmamız gerek. Nerden baksanız bugünün 2.5 katı bir artış anlamına gelecek. Bu iş 2016’yı beklemez.  Köklü çözümler üretmek mümkün. Havayoluna verilen malların havayoluna verilebilecek hale getirilmesi için uçağa yüklenecek paletlerin kargo tesisleri dışında yapılmasına imkan sağlanması lazım. Çünkü kargoda yaşadığımız sıkıntının temel kaynağı budur. Şu anda bütün mallar havalimanında paletleniyor. Bu birçok gecikmeyi de beraberinde getiriyor. Mallar kayboluyor. Yanlış destinasyonlara gönderiliyor. Mevcut durumun devamında havayollarının da paletlerin havalimanında yapılması konusunda bir etkisi vardı. Ama artık onlar da farkına vardılar, çünkü sistem tıkanıyor. Onlar da bu işlerin kendileri tarafından değil de, taşıma organizatörleri tarafından yapılması gerektiğine yavaş yavaş ikna olur hale geldiler. Çünkü, dünyadaki büyük hub’larda yapılan budur. Biz de eğer bunlarla rekabet edeceksek, aynı imkanları sağlamamız lazım. Kargolar; taşıma işleri organizatörleri, IATA acentelerinin depolarında toplanmalı, uçak paletlerinin yapılıp havayolu şirketine verilecek şekilde hazırlanmalıdır. Havayolu şirketi de, hazır paleti oradan uçağa yükleyebilir. Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması da başlıyor. Yetkilendirilmiş Yükümlü hüviyetine sahip taşıma işleri organizatörleri de bunu yaptığında zincir tamamlanmış olacak.”

“BİR GÜMRÜK KORİDORU DA SIKIŞIKLIĞA ÇARE OLABİLİR”

İkinci çözümün ise, hemen havalimanının yanındaki serbest bölgede yattığını ifade eden Erkeskin,  “Hadi bu yetkiyi taşıma işleri organizatörlerine vermedik. Havayolu şirketlerine, bu serbest bölgede yük kabul etme, paletlerini yapma, sonra da oradan açılacak bir gümrük koridoruyla yükleri havalimanına sevk etme imkanı versek, havalimanında yaşadığımız o metrekare sıkışıklığını aşabiliriz. Havalimanına yeni bir alan mutlaka gerek. Ama, mevcut durumda da sıkışıklığı minimuma indirmek mümkün. Bu konuda havayolu şirketleriyle mutabıkız. Gümrük ve Ticaret Bakanlığımızın üst düzey yetkilileriyle de paylaşacağız. Ümit ediyoruz ki, onlar da rıza gösterir. Böylece, yeni bir havalimanının ortaya çıkma tarihi olan 2016’ya kadar nefes almamız mümkün olur” ifadelerini kullandı.

“KARGO HUB’I SÖZLE OLUNMAZ”

Yukarıdaki önlemlerin Atatürk Havalimanı’nı rahatlatacağını belirten Turgut Erkeskin, bölgedeki kargo hub’ı olabilmemizin şartını da şu sözlerle ortaya koydu: “Bu sayede İstanbul daha da fazla yük çekmeye başlayacaktır. Ben eğer paletleri açıp, tekrar biraraya getirip, farklı destinasyonlara farklı taşımalar yapabilirsem Dubai gibi, Amsterdam gibi bir hub olmamız mümkün. Çünkü, Türkiye’nin çok büyük bir taşıma potansiyeli var. 200’ün üzerinde noktaya uçuş yapıyoruz. Bu geniş fleksibiliteye sahip olmayan ülkelerin mallarını buraya getirip dağıtımlarını yapabiliriz. Bugün yapılamamasının nedeni ise, 3-5 gün bekleme kaygısı, kaybolma endişesi ve haklı olarak taşınıp taşınamayacağından emin olamamasıdır. Lojistik, akışın hızlı olduğu ve güven veren ülkeleri hub olarak seçer, bayrağı açıp da ‘ben hub olmak istiyorum’ diyemezsiniz. Önce altyapınızda neyin olup olmadığını öğrenmek isterler. Bunu çözdüğümüzde,  turizm kadar önemli, belki onu da geçecek bir döviz kazanmamız mümkün.”

“TURİZM AMAÇLI UÇAKLARIN GERİ DÖNÜŞÜNÜ DEĞERLENDİREBİLİRİZ”

Özellikle yaz aylarında güney bölgemizde yoğun bir kapasite yaşandığına dikkat çeken UTİKAD Başkanı’nın bu kapasiteyi değerlendirecek de bir formülü var:  “Turizm amacıyla gelen yüzlerce uçağın kargo ambarları boş uçuyor. İzmir, İstanbul, Gaziantep ya da Türkiye’nin muhtelif diğer şehirlerine kargo taşıyabilirim. Ve orada öyle bir imkan söz konusu ki, normal şartlarda uçmadığınız destinasyonlardan da yolcular geliyor. Bunu da T 1 sistemi ile gümrükler arası aktarmaları yaptığınızda gerçekleştirebilirsiniz. Bugün aynı malı teminatlı araçlarla oradan çıkarmak istediğinizde, İstanbul’daki gümrüğü bozmak ve bir kez daha ihracat beyannamesi vermek gerekiyor. Ben gümrüklediğim malı TIR’a koyup Trakya’dan geceyarısı 12 saatte Antalya’ya indirirsem, oradan da uçaklara verirsem hiç zaman kaybı olmadan hem hızlı, hem de verimli bir şekilde yurt dışına ulaştırırım. Bunun gibi daha birçok bölgesel  imkanlarımız da var. Örneğin,  İstanbul Havalimanı’na gelmiş bir malı Zeyport’tan Ukrayna’ya gönderebilirsiniz. Yine Atatürk Havalimanı’na gelmiş bir yükü çok rahat Yunanistan’a Bulgaristan’a aktarabilirsiniz. Üstelik T 1 elektronik sistemiyle bunları yaparken birden çok gümrükte bu işlemleri yapabilmeniz mümkündür. Dolayısıyla konsolidasyon yapabilecek ve kapasiteyi verimli kullanabileceksiniz.

Ama bugün ne oluyor? Atatürk Havalimanı’na ya da Ambarlı Limanı’na gelmiş yükleri, başka bir gümrüğe aktarmayı tek bir mal üzerinden ve bir kere için yapabiliyorsunuz. Çünkü teminatlar gerekiyor. Kocaman bir hacmi kullandığım için maliyetlerim de yükseliyor. Böylece lojistik kabiliyetlerimi kullanamamış oluyorum. Altyapıyı doğru kurguladığınızda her şey yolunda gider. Yıkan deprem değil, binadır. Zemin kötüyse üstüne yaptığınız yapı sizi zora sokuyor. Ama zemini sağlam unsurlarla belirlediğinizde sağlam kalıyorsunuz. Tabi Türkiye’nin gümrüksel açıdan endişelerini de giderip, yapılandırmayı buna göre kurguladığınızda her şey yolunda gidecektir.”

Selçuk ONUR - LOJİPORT