Gemi ve yat ihracatı hızlı düşüşe geçti. Yaşanan terör olayları nedeniyle siparişleri farklı ülkelere kaptıran sektörün ihracatı, darbe girişiminin de etkisiyle temmuzda yüzde 85 düşüş gösterdi. Darbe girişimi sonrası bazı yabancı yatırımcılar ortamın yatışmasını bekleyerek gemisini teslim almaya gelmedi. Bazı mevcut siparişler de beklemeye alındı. 1.2 milyar dolarlık yıl sonu ihracat hedefini aşağı yönlü revize ettiklerini ifade eden Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, “Yıl sonunda 1 milyar dolara ulaşırsak sevinecek hale geldik” dedi. Bayrak darbe sonrası yaşanan bir başka önemli soruna da dikkat çekerek, en büyük alıcı Norveç’in bankalarının siparişlerde büyük Türk bankalarının teminatını kabul etmemeye başladığını dile getirdi. Bayrak, bu konuda üyelerinin büyük sıkıntı yaşadığını ve bu durumu bakanlığa ilettiklerini söyledi. İhracat rakamlarının yeniden artışa geçebilmesi için hükümetten bir takım teşvikler beklediklerini vurgulayan Bayrak, ayrıca, takas gibi farklı pazarlama teknikleriyle ithalat yaptığımız ülkelere yönelik gemi ve yat ihracatında önemli oranda artış sağlanabileceğini vurguladı.
7 aylık kayıp yüzde 30
Temmuz ayında yaklaşık 23 milyon dolarlık ihracat yapan sektör, son yedi ayda ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30’luk düşüş göstererek yaklaşık 389 milyon dolarlık gemi ve yat ihracatı gerçekleştirdi. İhracatta temmuzda yaşanan büyük düşüşün ülkede yaşanan son gelişmelerden kaynaklandığını dile getiren Bayrak, “Yurtdışındaki alıcılar işlemleri tamamlamak ve gelip gemiyi almak konusunda çekimser davranıyor. Yeni siparişlerde de sıkıntı var. Siparişlerin çoğu beklemeye alındı” dedi.
Norveç bankaları sorun çıkarıyor
Darbe girişimi sonrası en büyük alıcı Norveç’in bankalarının ise siparişlerde büyük Türk bankalarının teminatını kabul etmemeye başladığını dile getiren bayrak, “Şu anda birçok üyemiz bize müracaat ederek yabancı bankaların Türkiye bankalarının vermiş olduğu teminat mektuplarının geçersiz sayıldığını aktarıyor. Bu konuyu bakanlığa ilettik. Onlar da Türk bankalarının teminat mektuplarının kabul etmemelerinin anlaşılır bir şey olmadığını ifade ettiler. Ki, teminat aldığımız bankalar onların bankalarından üç kat daha güçlü. Ancak bu konuda hükümetimizi çok sıkıştırmak istemiyoruz. Biz Türkiye olarak büyük badire atlattık. Her şeyden önce Allah ülkemizi çok büyük bir tehlikeden korudu” diye konuştu. Bazı yatırımcıların ise Türkiye’ye gelmeye devam ettiğini belirten Bayrak, “Biz darbe sonrası 18 Temmuz’da Norveçli müşterilerimizle toplantı yaptık. Onları buraya getirtebildik. Hiçbir sıkıntı olmadığını gösterdik. Kimisi bekleyelim diyor kimisi işbirliğine devam ediyor” diye konuştu.
Yıl sonu hedefi revize edildi
Yıl sonu ihracat hedefini revize ettiklerini belirten Bayrak, “Bu sıkıntılı durumun bir an önce geçmesini arzu ediyoruz. Stabil durum sağlanırsa ihracatımız en azından eski düzeyde devam eder. Eğer bu stabil olmayan durum devam ederse ihracat da düşmeye devam edecektir. Yıl sonu hedefimizi revize ettik. 1.2 milyar dolarlık hedef koymuştuk ama son gelişmelerden sonra 1 milyar doları geçersek sevinecek konuma geldik.Yılın son üç ayında ihracatın her zamanki gibi biraz hızlanacağını düşünüyorum. Bu şekilde 800 milyon dolarları geçebileceğimizi umut ediyoruz. Ama gemi ve yat ihracatı açısından verimli bir yıl olmadı. Tersanelerin sipariş defterleri boş" dedi.
Sektöre özel teşvik ve takas usulü satış kurtarıcı olur
Gemi ve yat sektörünün bütün dünyada teşvik edilen desteklenen bir sektör olduğunu vurgulayan Bayrak, hükümetten bir takım talepleri olduğunu ifade etti. Bu taleplerin dikkate alınmasını istediklerini vurgulayan Bayrak, hurda teşviki çok verimli olmadı aslında. Bu teşvik daha verimli hale getirilebilir. İhracata yönelik belki bir takım sübvansiyonlar hayata geçirilebilir. Bunu bazı girdilerin karşılanması konusunda bir takım destekler hayata geçirilebilir. KGF kapsamında verilecek teminatlar genişletilebilir. Bu tür çalışmalarla biz yeniden ihracatımızı atağa geçirip ülkenin layık olduğu yere taşıması konusunda gereken yere geleceğini umut ediyoruz. Hükümet yakında bir yatırım programını açıklayacak. Bunun dışında en önemlisi devletin desteği ile alternatif pazarlama yöntemlerini hayata geçirebiliriz. Devletin desteği ile. İthalat yaptığımız ülkelere mal teklif edebiliriz. Biz bunu gemi ihracatçıları olarak yapamıyoruz. Örneğin biz İran’dan petrol alıyoruz yerine gemi teklif edebiliriz. Bu şekilde hem kendi üretimimizi artırıp pazar buluruz hem de karşılığında devlet de ekonomi yapar. Her iki tarafın da kazanacağı bir yöntem.Ama mutlaka bu işi organize edecek bir koordinasyon şirketine ihtiyaç var. Bunu ancak devlet yapabilir. Bunu Koreliler, Çinliler yapıyor. Rusya gibi Avrupa ülkeleri ve Afrika ülkeleri ile de bunu yapabiliriz. Mesela Nijerya gibi ülkelerden teklifl er alıyoruz. Onların parası yok ama petrolü var. Biz petrolü alıp satıp paraya çevirecek bir organizasyonumuz yok. Bu işi yine yapacak olan bir bunun için hükümet bir koordinasyon şirketi kurabilir.”
Aysel YÜCEL - DÜNYA
LOJİPORT