SOCAR ve Reysaş... Kendi alanlarında bir dünya markası olan bu iki güzide firmanın LNG ve CNG alanında yaptıkları işbirliklerini Reysaş’ın Acıbadem’deki yeni ofisinde SOCAR Türkiye Petrol Enerji Dağıtım Genel Müdürü Mutluay Doğan ve Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe ile değerlendirdik... Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’ın, Hazar Bölgesi’nde sahip olduğu petrol ve doğalgaz kaynakları ile dünyanın en köklü petrol şirketlerinden biri olduğunu ifade eden SOCAR Türkiye Petrol Enerji Dağıtım Genel Müdürü Mutluay Doğan, “Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz PETKİM ve STAR rafinerisi gibi dev enerji yatırımlarıyla Türkiye’nin yeni enerji kaynağı olma hedefini hızla gerçekleştirmeye devam ediyoruz” diyor. Halen faaliyette olan Bakü-Tiftis-Ceyhan Petrol Boru Hattı-BTC ve Bakü-Tiftis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı projelerine yatırım yapan SOCAR’ın 10 miyar dolar proje maliyetine sahip Türkiye’yi doğudan batıya geçecek olan TANAP’ı da (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı) hayata geçirerek hem Türkiye'nin, hem de Avrupa’nın enerji arz güvenliğine çok büyük katkıda bulunacaklarını da belirten Doğan şöyle konuşuyor: “Yatırımlarımızın ilk fazı bittiğinde SOCAR Türkiye olarak, Türkiye’nin üç büyük holdinginden ve 2023 yılına kadar Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik-Dağıtım işlevlerinin entegrasyonunu tamamlayarak tüm bu alanları kapsayan ilk ve Türkiye’nin en büyük üretim güçlerinden biri olmayı hedefliyoruz.”
CNG’yi Türkiye’de başlatmak gerekiyordu
SOCAR CNG ile nakliye sektörünün yüzde 75’ine cevap veriyoruz
Sadece akaryakıt istasyonu açmak yerine akaryakıt ile beraber CNG dağıtımı gerçekleştirebilecekleri Türkiye’nin en geniş perakende OTO-CNG ağı olan SOCAR CNG’yi hayata geçirdiklerini söyleyen Doğan, “Bu kapsamda Türkiye’nin ana ticaret yolları güzergâhına göre ağır vasıta trafiğinin en yoğun olduğu İstanbul-İzmir ve İstanbul-Ankara-Mersin hatlarını seçtik. Bu iki ana hat üzerinde 8 adet istasyon şu anda faaliyette. 2017 Ocak ayı içerisinde faaliyete geçecek Konya ve Eskişehir istasyonlarımız ile beraber bu sayı 10’a çıkmış olacak. Yaklaşık 200-250 km’lik aralar ile konumlandırılan ve son teknoloji ekipman kullanılarak inşa edilen bu on yeni CNG istasyonu sayesinde, İstanbul, Ankara, Mersin, Bursa, İzmir gibi ticaretin kalbinin attığı büyük merkezleri birbirine ve çevre illerine bağlayan yollarda çalışan araçlara yepyeni, ekonomik ve çevreci bir yakıt alternatifi sunulmuş oluyor” ifadesini kullanıyor. Önce istasyon yatırımıyla işe başladıklarını ifade eden Doğan, öbür taraftan araçlarda kullanılacak CNG yakıt sistemine de odaklandıklarını belirtiyor. “İkisi de birbirini tamamlayan süreçler. CNG’li araçların Türkiye’de kullanımı başladı” diyen Doğan, zamanla araç sayılarının daha da artacağının altını özenle çiziyor. Doğan, “Ama önce istasyonları hizmete sunmalıyız ki CNG’li araç sayısı artsın. Şu anda CNG’li araçlar bugün iki ana hatta da sorun yaşamadan gidebiliyorlar. Nakliye ve taşımacılık sektörünün yaklaşık yüzde 70-75’ine böylece cevap vermiş oluyoruz” ifadesini kullanıyor.
Mavi Koridor ile çevre güven altında
SOCAR’ın çevreye son derece büyük önem verdiğinin altını çizen SOCAR Türkiye Petrol Enerji Dağıtım Genel Müdürü Mutluay Doğan, AB’nin temiz yakıt stratejisi kapsamında Avrupa çapında orta ve uzun yol taşımacılığı yapan ağır ticari nakliye araçlarının dizel yakıt kullanımına alternatif olarak doğalgaz kullanımını geliştirmek amaçlı başlattığı ‘Mavi Koridor’ (Blue Corridor) benzeri bir projeyi, Türkiye’nin ana ticaret yolları üzerinde konumlandırmak istediklerini söylüyor. Mavi Koridor ile ilgili olarak Doğan şunları söylüyor: “Mavi Koridor; CNG’li araçların, Avrupa’nın bir ucundan yola çıkıp İzmir, İstanbul, Ankara ve Mersin gibi önemli ticaret kentlerine kadar ulaşmasını sağlayan benzersiz bir uygulama. Örneğin Almanya’dan yola çıkan CNG‘li bir araç, SOCAR’ın yol boyunca konumlandırdığı OTO-CNG istasyonları sayesinde Mersin Limanı’na kadar hiçbir yakıt sıkıntısı çekmeden ulaşabilecek. Yakıt olarak sıkıştırılmış doğalgaz kullanan araç ise, hem yakıttan ciddi tasarruf edecek, hem de daha düşük karbon salımı sayesinde diğer yakıt türlerine oranla çevreyi daha az kirletecek.”
SOCAR CNG istasyon sayısının artması hedefleniyor
2016 yılını 8 istasyonla kapattıklarını ifade eden Doğan, “Önümüzdeki yıllarda talebe göre istasyon sayılarımızın artmasını planlıyoruz. İlk etapta kuzeyden güneye batıdan doğuya İstanbul-İzmir ve İstanbul Ankara-Mersin hattında oluşturduğumuz koridorun daha da uzaması için yatırımlarımız devam ediyor. 2017 yılının Ocak ayı içerisinde açılması planlanan Konya ve Eskişehir SOCAR CNG istasyonlarımızla üçüncü bir koridorda daha faaliyet vermeye başlayacağız” diyor.
CNG dönüşümünde teknolojik devrim: SOCAR ‘Dual System’
Araçlardaki yakıt sistemlerinin özellikle maliyet alanlarının da gözetildiğinde son derece önemli bir konu olduğunu söyleyen Doğan, SOCAR’ın geliştirdiği Dual System ile ilgili olarak, “ SOCAR Dual System teknolojisi taşıyan araçlarda aracın motoruna hiçbir şekilde müdahale edilmediğinden dolayı aracın dizel özelliğini kaybetmeden CNG tüketilmesi sağlanıyor. Motorin ile birlikte ve aynı anda tüketilen CNG yakıt giderlerinde önemli derecede tasarruf sağlıyor. Dizel araçlardaki motorin tüketimi üçte bire düşerken, kalan üçte ikilik kısım CNG ile karşılanmış oluyor” ifade ediyor. Doğan, CNG’nin birim maliyet açısından diğer yakıtlara göre daha ucuz olduğu için toplamda önemli bir maliyet avantajı getirdiğini vurguluyor.
REYSAŞ’la çok önemli testler yaptık
“SOCAR Dual System”in motora kolay ve kısa sürede uygulanmasının, maliyetinin düşük olmasının, aracın deposunda gaz kalmaması halinde sadece motorinle hiçbir sıkıntı yaşamadan seyahatine devam edebilmesinin ve istendiği takdirde aracın satışında sökülüp geri alınabilmesi gibi öne çıkan avantajlarının olduğunu ifade eden Doğan, Dual System’le ilgili olarak Reysaş’la çok önemli testler yaptıklarını da sözlerine ekliyor.
1 milyon km’de yüzde 30 yakıt tasarrufu
‘SOCAR Dual System’in avantajlarıyla ilgili olarak SOCAR Türkiye Petrol Enerji Dağıtım Genel Müdürü Mutluay Doğan, “1 milyon kilometrelik verilere ve mevcut iskontolu motorin fiyatlarıyla baktığımızda ‘SOCAR Dual System’ sayesinde müşterilerimiz motorin iskontolarına ek yüzde 30’a varan yakıttan tasarruf sağlıyorlar. Bu da bugünkü motorin fiyatlarıyla çok km yapan araçlarda araç başına yakıt giderlerinde yılda 50 bin TL’ye varan tasarruf sağlıyor. Bu tasarruf Dual System’in 6 ay ile 1 yıl arasındaki bir süre içerisinde geri dönüşü demek” ifadesini kullanıyor. “SOCAR Dual System” montajının daha önce Dual System kiti çalışılmış ve hazır olan araç modelleri için 1 gün gibi bir süre içerisinde gerçekleştiğini ifade eden Doğan, lojistik firmalarının bu sistemle çok önemli bir maliyet avantajı elde edeceklerini de vurguluyor. Ülkemizde doğalgaz zamlarının diğer yakıtlar gibi sıklıkla yaşanmadığının altını çizen Doğan, bu durumda lojistikçinin taşıma fiyatlarını sürekli revize etmek durumunda kalmayacağını da vurguluyor. Doğan, karbon salınım hedeflerinde de doğalgazın çok kestirmeden yapılacak yollardan biri olduğunu sözlerine ekliyor.
Lojistik sektörü heyecanla bekliyordu
Boztepe: SOCAR’la hem gelişiyor hem de geliştiriyoruz
SOCAR’ın profesyonel bir oyun kurucu olduğunu ifade eden Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, “Reysaş ve SOCAR; çok büyük, profesyonel ve kendi alanlarında ‘oyun kurucu’ firmalar… SOCAR çalışmamızda, hem gelişiyor hem de geliştiriyoruz” diyor.
Lojistik sektöründe taşımacılık alanında en büyük maliyeti akaryakıtın oluşturduğunu ifade eden Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, “Türkiye’de akaryakıt fiyatları günlük, hatta aynı gün içinde bile birden fazla sıklıkta değişebiliyor. Akaryakıtta sıkça değişen maliyetleri müşterilere yansıtmak, revize etmek zorundasınız” diyor. Bu durumun lojistik firmaları adına sıkıntı yaratan bir konu olduğunu ifade eden Boztepe, bunun müşteri gözünde imaj kaybına neden olduğunu ve uzun dönemlerde sıkıntı yaratarak hizmet alan-veren arasında bir tarafın mağdur olmasına neden olduğunu söylüyor.
Doğalgazda fiyat çok sık değişmiyor
Doğalgaz’ın belirli bir rekabet avantajını beraberinde getirdiğini ifade eden Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, “Doğalgaz da fiyat sık değişmiyor, stabil kalıyor. Hizmet veren firmayla hizmet alan firma arasında önemli bir avantaj sağlıyor ve böylelikle ilişkiler daha sürdürülebilir oluyor ” diyor.
CNG ve LNG’de milyonlarca km üzerinde yol yaptık
“CNG ve LNG’yi kapsayan bu projede denemeler gerçekleştirdik, milyonlarca km üzerinde yol yaptık” diyen Boztepe, artık bunun sadece proje bazlı kalmasını değil; daha yaygınlaşmasını istediklerini vurguluyor. Türkiye’de özellikle bu uygulamanın belediye otobüslerinde kullanıldığını söyleyen Boztepe; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kayseri’nin buna örnek belediyeler olduğunu belirterek maliyet faydasının yanında hava kirliliğini azaltan bir uygulama olmasının da önemini bir kat daha artırdığını vurguluyor.
ADR ve yakıt konusunda ilkiz
Birçok projeyi SOCAR ile birlikte gerçekleştirdiklerinin altını çizen Boztepe, “Bir yandan SOCAR’ın taşımalarını yaparken bir yandan da onlardan yakıt alarak belirli bir işbirliği içindeydik. 1998 yılında başlayan akaryakıt sektörü tecrübemiz, yıllar içerisinde bu sektördeki birçok dünya ve Türkiye markasına hizmet vererek bugün itibarıyla 19 yılı geçti. Daha sonra bu işte profesyonelleşerek ADR taşımalarında LNG ve CNG taşımalarına yoğunlaştık. Çok daha teknolojik ve süper izolasyon sistemli ve daha fazla taşıma kapasiteli ADR ve diğer sertifikasyonlara sahip ilk araçlarımızı yurt dışında yaptırdık” diyor. Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, SOCAR ile uzun yıllardır işbirliği içerisinde olduklarını ve bu işbirliğinin artarak devam ettiğini de vurguluyor.
Pazarı kapma değil, pazarı büyütme peşindeyiz
Kendi araçlarıyla hizmet veren ilk firma
LNG-CNG konusunda ticaret yapan 8-10 tane firma olduğunu ifade eden Boztepe, “Doğalgaz ticareti yapan firma sayısı az olunca haliyle taşıma yapan lojistik firma sayısı da az oluyor” diyor. REYSAŞ olarak, Türkiye’de kendi araçlarıyla hizmet veren ilk firma olduklarını vurgulayan Boztepe, doğalgaz taşımasının teknoloji ile tamamen bütünleşik bir yapıda olduğunu; LNG taşımasında doğalgazı eksi 162°C derecede taşımak durumunda olduklarını, haliyle taşıma kaplarının teknolojisinin burada çok önemli hale geldiğini belirtiyor. “LNG sektöründe lojistik maliyet çok fazla. Türkiye’de iki tane ikmal noktası var. İzolasyon kalitenizin çok iyi olması gerekiyor” diyen Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, süper izolasyonlu tankerler kullanarak taşıma firesini de azaltan ve bunu Türkiye’de yapan ‘ilk’ firma olduklarının altını çiziyor.
Çevreyi koruyor, haksız rekabeti sona erdiriyor
Çevrenin en önemli kriter olduğunu ifade eden Boztepe, karbon sertifikasyonunun, karbon ayak izlerinin ölçülmesinin Avrupa’da ve dünyada birçok ülkede ölçüldüğünü ama Türkiye’de ölçümlenmediğini söylüyor. Boztepe, şu bilgileri veriyor: “Türkiye’de taşımacılığın yüzde 92’si karayoluyla yapılıyor. Egzoz emisyon değerlerini düşüren, karbon salınımını azaltan doğalgaz; motorin ve benzine göre çevreye çok daha duyarlı bir yakıt ve bunun teşvik edilmesi gerekiyor. Hibrit araçlarda ÖTV’yi düşürdükleri gibi karbon salınımını azaltan araçların da özendirilmesi gerekiyor. Yağların, katkı maddelerinin yakıt olarak kullanılması da haksız rekabete neden oluyor. Bu bakımdan da bakıldığında doğalgaz haksız rekabeti sona erdiriyor.”
Özmal kapasitesinde birinciyiz
Yabancı yatırımcının ülkedeki ekonomik istikrara, duruma bakarak yatırım yaptığını ve 2016’da yatırımcının ürktüğünü ifade eden Boztepe, uzun yıllardır depo yatırımına çok büyük önem verdiklerini; özmal kapasitesinde birinci olduklarını belirtiyor. Şu anda 800 bin metrekarenin üzerinde kapalı alana sahip olduklarını ifade eden Boztepe, buradaki hedeflerinin 1 milyon metrekare olduğunu söyleyerek 1.8 milyon metrekare açık alana sahip olduklarını bilgisini de veriyor.
2017 daha da durağan olacak
2017’nin zorlu geçeceğini belirten Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe, sektörde kar marjlarının iyice düştüğünü vurguluyor. Böyle olunca da mevcut işleri yaparken daha ucuza yapmak durumunda kaldıklarını söyleyen Boztepe, ucuza yapmanın yolunun da yakıt maliyetlerinden geçtiğini belirterek, akaryakıt maliyetlerini doğalgaz kullanımıyla minimize ettiklerinin altını çiziyor. ‘İkmal istasyonlarının artmasıyla bu maliyetler daha da düşürülecektir’ ifadesini kullanan Boztepe, “Karınızı artıramıyorsanız, maliyetlerinizi düşürmek durumundasınız” diyor. Depo konusunda devam eden yatırımları olduğunu belirten Boztepe, “Depolarımızın çatılarında güneş panelleriyle elektrik üreterek hem karbon salınımının azaltılmasına katkıda bulunuyor hem de enerji maliyetlerimizi düşürüyoruz” diyor. Şu anda üç deponun çatısında güneş panelleri ile elektrik ürettiklerini söyleyen Boztepe, 4.’sünün de yolda olduğunu; 2017’de bu anlamda daha birçok deponun üzerinde güneş enerjisi tesisleri kurarak yollarına devam edeceklerinin altını özenle çiziyor.
Çift yakıt avantaj sağlıyor
Çift yakıtın çok önemli avantajları beraberinde getirdiğini belirten Boztepe, “Çift yakıtlı olmasının sağladığı en büyük avantaj, doğalgaz bittiğinde dahi aracın yola motorin ile devam edebilmesidir. Avrupa’da motorinli araçlar çevreye verdiği zarardan dolayı hızla azaltılıyor. Hollanda, bunların başında geliyor. Çevreye daha az zarar veren doğalgaz ve elektrik gibi alternatif ve çevre dostu yakıtlar Avrupa’da ön planda. Türkiye’de 21 milyon motorlu araç var. Hafif ve ağır ticari vasıtalar ile otobüslerin toplamı ise 4.5 milyon civarında. Bu araçların sadece yüzde 15’i çift yakıta dönüştürülse ve şu anda gerçekleşen tasarrufun yarısı bile yapılmış olsa, yıllık yaptıkları km üzerinden yılda ortalama 6.5 milyar TL mertebelerinde tasarruf anlamına gelmektedir” ifadesini kullanıyor.
İkmal en büyük sorundu, SOCAR buna son verdi
Doğalgazda en büyük sorunun ikmal olduğunu ifade eden Reysaş Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rasih Boztepe şöyle konuşuyor: “Bu tür yakıtlarda ikmal en büyük sorundu. İkmal sıkıntısı olduğu için araçlarını çevirmek isteyenler çevirmiyorlardı. Dolayısıyla istasyonların sayısının artması gerekiyordu. SOCAR’ın burada, bu ana arterlerde istasyonu konumlandırması bu sistemde daha fazla yararlanmamıza neden oldu.”
AHMET DOĞAN/Lojistik Ekipmanlar