Sayıştay, TCDD 2018 yılı denetim raporunu TBMM’ye sundu. Rapora göre, 2018 yılını 1 milyar 695 milyon lira zararla kapatmayı planlayan TCDD bir yılda 2 milyar 558 milyon lira zarar etti. Yani TCDD 2018 yılını beklenenden neredeyse 863 milyon lira daha fazla zararla kapattı. Rapora göre TCDD’nin bağlı ortaklıklarındaki bütçe planlanandan yüzde 307 daha fazla saptı. Yani ortaklıklar 2018 yılında 222 milyon 337 bin liralık zarar yapmayı öngörürken zarar 907 milyon 79 bin TL’ye ulaştı. Raporda, TCDD’nin kredi borçlarını ödeyemediği, faiz ve kur farkları nedeniyle her yıl artan borçların acilen çözülmesi gerektiği vurgulandı.
YETERLİ ÇALIŞMA YAPILMADI
Raporda, Ankara-Sivas hızlı tren demiryolu hattına ilişkin önemli uyarılarda bulunuldu. Hattın, Kırıkkale- Yerköy kesimi altyapı inşaatı yapım işi ile ilgili olarak 2013 yılında yapılan tespitlere yer verilen raporda, projenin Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlandığı ve TCDD tarafından ihale yoluyla başka bir firmaya verilerek revize ettirildiği belirtildi. Projenin yeterli zemin sondaj çalışmaları yapılmadan hazırlandığı vurgulanan raporda, gerekli önlemlerin alınmasının sağlanması amacıyla, iş ve işlemlerin Ulaştırma Bakanlığı’nca incelenmesi ve gerekirse soruşturulması önerildiği anımsatıldı. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülen incelemenin de devam ettiği belirtildi.
PROJELER 4 KATI SÜREDE BİTİYOR
Raporda, TCDD’nin 2018 yılı yatırımlarının proje tutarının 99.7 milyar lira olduğu ve 7.5 milyar lira ödenek ayrıldığı, 2019 yılı yatırımlarının proje tutarının ise 125.1 milyar lira olduğu ve 3.9 milyar lira ödenek programlandığı tespitine yer verilerek “Çok sayıda projenin sözleşmelerinde öngörülen sürenin yaklaşık 2 veya 4 katı sürede tamamlanması veya tasfiye edilmesi beklendiğinden, ihalesi yapılıp sözleşmesi imzalanan ancak yatırım programında yeterli ödenek ayrılmayan projelerin öncelik sıralaması belirlenerek Kalkınma Planı ve orta vadeli Program çerçevesinde tamamlatılması, sözleşmesi imzalanıp yer teslim yapılan ve işe başlanılan ancak yeterli ödenek ayrılamayacak projelerde ise yapıların ve kısımlarının dış etkilerden olumsuz etkilenmeyecek şekilde çalışmaların yürütülmesi gerekmektedir” denildi.
YÜZLERCE GÜN EK SÜRE VERİLDİ AMA...
Raporda, Sincan-Ankara-Kayaş Hattının Yeniden İnşa Edilmesi (Başkentray) Projesi’ne ilişkin önemli tespitlerde bulunuldu. Ankara-Sincan hattının Mayıs 2017, Ankara-Kayaş hattının ise Ağustos 2017 tarihinde tamamlanması gerekirken iş programına uygun olarak çalışma yürütülmediği vurgulanan raporda, “Sözleşmeye göre altyapı, üstyapı, altyapı aktarımları, elektrifikasyon ve sinyalizasyon ve telekomünikasyon tesisleri işlerinin, Ankara-Sincan hattında 450 gün içerisinde bitirilmesi gerekirken 820 gün süre uzatımı verildiği, Ankara-Kayaş hattında ise 540 gün içerisinde bitirilmesi gerekirken 730 gün süre uzatımı verildiği” belirtildi. Çalışmalar sürerken 12 Nisan 2018 tarihinden itibaren hattın tren işletmeciliğine açıldığı ve yalnız gece çalışması yapılmaya başlandığı belirtilen raporda, “Ankara-Sincan arası sinyalizasyon çalışmalarının gece 3 saatlik çalışma ile tamamlanması mümkün görülmemektedir” denildi. Raporda, hattaki çalışmaların 31 Aralık 2019’a kadar tamamlanması gerektiği belirtildi.
KURUMUN ARAZİSİ BEDELSİZ KULLANILIYOR
Raporda TCDD’ye ait Mersin Limanı içinde yer alan ancak liman kapsamında olmayan 12 bin 40 metrekare büyüklüğündeki arsanın da 2007 yılından bugüne kadar bedelsiz olarak kullanıldığı belirtildi. Bu arsanın TCDD tarafından işletilmesi gerektiği vurgulanan raporda kira bedelinin geriye dönük hesaplanarak işletici firmadan tahsil edilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
SORUMSUZLUK CANA MAL OLUYOR
Sayıştay raporunu, Cumhuriyet’e değerlendiren CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, TCDD’de tarihi bir “yönetim beceriksizliği” yaşandığını belirtti. Yavuzyılmaz şu değerlendirmelerde bulundu: “TCDD yönetilmiyor, denetlenmiyor, soruşturulmuyor. Adeta raydan çıkmış savruluyor Sayıştay, raporunda acı gerçekleri yazıyor. Poje sözleşmelerindeki işler öngörülen sürenin 2 veya 4 katı sürede bitiyor diyor. Bunlara sinyalizasyon ihaleleri de dahil. Sinyalizasyonu yapılmayan, tamamlanmayan hatlar işletmeye açılıyor. Bu sorumsuzluk vatandaşlarımızın canına mal oluyor. AKP hükümeti, müteahhit firmaya yolcu garantisi verdiği için Ankara YHT garı, altyapısı tamamlanmadan faaliyete açıldı. Bu hat üzerinde bulunan marşandiz istasyonunda iki tren aynı ray hattında kafa kafaya çarpıştı ve 9 vatandaşımızı kaybettik. Kazalar devam ediyor. Bir hafta önce yine aynı istasyon bölgesinde kaza oldu. Bu hat, Sincan-Ankara-Kayaş demiryolu hattı, Başkentray projesi. Sayıştay raporu, bu hattın sinyalizasyonunun tamamlanmadığı ve kalan tüm altyapı işlerinin geçici kabulü TCDD tarafından onaylanmadığı halde tehlikeli bir şekilde faaliyete açıldığı konusunda yetkilileri uyarıyor! TCDD yönetilemiyor. Pamukova, Çorlu, Ankara tren kazaları, TCDD yetkililerinin görevlerini nasıl ihmal ve suiistimal ettiklerinin, denetlenmedikleri ve soruşturulmadıklarının yüreklerimizi yakan en acı ispatıdır. Bir de utanmadan, sıkılmadan Çorlu katliamında canlarını kaybeden ailelere dava açılıyor.”
Hazal OCAK – CUMHURİYET