Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından hayata geçirilen uygulamalar, daha güvenli bir ülkede yaşamamıza olanak sağlıyor. Karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolunda tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili yönetmelikler; ülkemizin de taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve ilgili kurumların çalışmaları kapsamında hayata geçiriliyor. Ülkemizde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen bu çalışmalar, ilgili kişi ve kurumlara bir takım zorunluluklar getiriyor. Bunların başında da zorunlu eğitimler geliyor. Zorunlu eğitimler öncelikle, tehlikeli madde yüklü araçları kullanan araç şoförleri ve taşımacılığa konu olan tehlikeli maddenin her türlü yönetiminde işletmelere yardımcı olmak üzere görev yapan Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlarını (TMGD) ve demiryoluyla tehlikeli madde taşımacılığı sürecinde yer alanları kapsıyor.
ZORUNLU EĞİTİM
ADR(Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması)’ye göre tehlikeli madde taşıyan araç sürücüleri için zorunlu eğitimler; 19 saat temel eğitim, 13 saat tank taşımacılığı eğitimi, 8 saat Sınıf 1 eğitimi, 8 saat Sınıf 7 eğitiminden oluşuyor ve Bakanlıkça yetkilendirilen eğitim kuruluşlarında veriliyor. Genel Müdürlük verilerine göre; şoförlere yönelik Türkiye genelinde Temel Eğitim, Tanker Eğitimi, Sınıf 1 (Patlayıcılar) ve Sınıf 7 (Radyoaktif madde) eğitimleri vermek üzere bu güne kadar 131 eğitim merkezi yetkilendirildi; 63 bin 300 taşıt sürücüsü eğitim aldı. Sınavı başarı ile geçenlere; aldıkları eğitim konularına uygun SRC5 Belgesi veriliyor. 47 bin 812 kişiye ADR Sürücü Eğitim Sertifikası düzenlenmiş. Sürücülerin hem yükleme/doldurma noktalarında sorun yaşamaması, hem de yol kenarı denetimlerinde idari para cezasına maruz kalmamaları için mutlaka bu belgeyi almaları gerekiyor.
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
Demiryolu taşımacılığında da benzer bir durum söz konusu. Tehlikeli maddelerin taşınması sürecinde yer alan tüm ilgili çalışanlar, görev ve sorumluluklarına göre tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin göreve başlamadan önce yapacakları işe yönelik eğitim alma zorunluluğunu RID hüküm altına alıyor. Eğitim almamış veya eğitimini tamamlamamış olanlar eğitim almış personel gözetiminde çalıştırılması zorunluluğu bulunuyor. Yaklaşık 15 bin kişinin eğitim alması gereken bu sektörde bugüne kadar yaklaşık 3 bin kişi eğitimini tamamlamış. Bakanlıkça yayımlanan mevzuat çerçevesinde, hem denizyolu hem de havayoluna yönelik eğitim vermek üzere, yetkilendirilen eğitim kuruluşları, farklı kategorilerde tehlikeli madde eğitimleri veriyor. Bugüne kadar havacılık sektöründe faaliyet gösteren 71 bin 121, denizcilik sektöründe ise 25 bin 17 kişinin eğitim alması sağlanmış.
Faaliyet alanlarına göre TMFB
Genel olarak, hem Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliği hem de Tehlikeli Maddelerin Demiryoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren işletmeler kapsamdaki tehlikeli maddelerden bir takvim yılı içerisinde net 50 ton ve üstü miktarlarda işlem yapan; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank konteyner/taşınabilir tank işletmecisi, sarnıç vagon sahibi / işletmecisi, demiryolu tren işletmecisi ve demiryolu alt yapı işletmecileri ile Sınıf 1, Sınıf 6 ve Sınıf 7 kapsamındaki tehlikeli maddelerle iştigal eden işletmelerin, herhangi bir işlem miktarına bağlı olmaksızın faaliyet konularına göre Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunluluğu bulunuyor. Bununla birlikte, 24.10.2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamında Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi alan işletmeciler, tehlikeli madde taşımacılık zinciri içerisinde demiryollarını da kullanmaları halinde ayrıca bu Yönerge kapsamında Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB-Dmr.) almak zorundalar.
Yeni istihdam sağlanacak
Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlarının mevzuat gereği amacına uygun olarak istihdam edilmesi veya Bakanlıkça yetkilendirilecek kuruluşlardan (TMGDK) söz konusu hizmetin satın alınması sağlanarak, 2017 yılı sonunda geçici muafiyetlerin kalkması ile birlikte, yaklaşık 10-15 bin kişiye reel bir istihdam sağlanmış olacak. Yürürlükte olan tebliğde, üniversitelerin lisans bölümlerinden mezun olanlar TMGD olabiliyorlardı; yeni düzenleme ile sadece “üniversitelerin fen ve mühendislik alanlarından lisans mezunu olanlar ile tehlikeli madde ve güvenlik programı/bölümü ön lisans mezunu olanlar” TMGD olabilecekler. “Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Yönerge” Bakanlığın, 03.08.2017 tarihli ve 63089 sayılı Olur’u ile yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tüm bu değerlendirmelerin ışığında, 01.01.2018 tarihi itibarı ile muafiyetler kalkacak; kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tehlikeli madde ile iştigal eden sektörün tamamı kapsam dahilinde değerlendirilecek. (Milliyet)
LOJİPORT