Gemi Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, 2015’in, şimdiye kadar geçirdikleri en zor yıllardan biri olduğunu ve hedefledikleri rakamların çok gerisinde kaldıklarını belirtti. Bayrak, ihracat rakamlarının 2014 yılına göre yüzde 9.8 azaldığını, 2016’da da parlak bir yıl geçirmeyeceklerini belirtti.
Gemi ve yat ihracat sektörünün sorunlarını Milliyet’e değerlendiren, Türkiye genelinde 150’si sürekli ihracat yapan 420 üyesi bulunan İstanbul İhracatçılar Birlikleri Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, “2008’de 5. sırada olduğumuz ihracatta artık 14. sıradayız. Kore, verilen devlet desteği ve teşvikle açık ara liderliğe otururken, Hindistan ve Vietnam bile bizi geçti” dedi. Bayrak, “Son yıllarda Türkiye genelinde yüzde 10 gerileyen ihracat rakamları, birliğimize de yansıdı. 2014’te 876 milyon dolarlık ihracat yapmıştık, 2015’te 791 milyon dolara geriledik. 2014 yılı eylül ayında, bir aylık rakam 82 milyon dolardı. 2015 eylülünde bu rakam 76 milyon dolara düştü” dedi.
2.6 milyar dolardı!
2023 vizyonu çerçevesinde 2015 yılı için 2.6 milyar dolarlık ihracat hedeflediklerini vurgulayan Bayrak, şöyle devam etti:
“Vizyon oluşturulurken 2.6 milyar dolar hayal değildi. Sektörümüzü ilgilendiren 43 eylem planı sunuldu ama harekete geçilmedi. Hatta 37’sine hiç girilmedi. 6’sı sadece kısmen yapıldı. Tersane yerleriyle ilgili kanun çıktı ama uygulanmadı. Milli emlak Genel Müdürlüğü’nden kiralanmış tersane alanlarımızın kiralarına yüzde 200 artış isteniyordu. Yasa çıkarılarak anlaşma yoluna gidildi. Fakat kimse bizimle masaya oturmadı. Tersane İşletme Ruhsatı alamadan geçici ruhsatla gemi üretiyoruz.
Rusya çok cazip
Tersane ve gemi üretiminde büyük atılıma kalkan Rusya’nın, Türk tersanecilere de çok cazip olanaklar sunduğunu vurgulayan Bayrak, “Yeter ki gelin, gemi yapın diyorlar. Hem alanın tapusunu hem de teşvik veriyor. 5 Türk işadamı Rusya’da, hatta Hazar Denizi kıyısında tersane kurdu. Ortalama bir tersanenin yıllık kirası 1.5 milyon TL. Yüksek vergiyi de düşünürsek, tersanecilik cazibesini yitiriyor” dedi. Bayrak, Hindistan, Vietnam ile Filipinler’in bile gemi ve yat ihracatında Türkiye’yi geçtiğini, alt yapı yatırımlarına ihtiyaçları olduğunu kaydederken, şunları söyledi:
“Kore’de tersaneler altyapı yatırımları ve yan sanayilerini tamamladı. Devletin büyük desteği var. Filosunu artırmak isteyen İran, Kore ile anlaşma yapıp, 20 gemi siparişi veriyor. Bizde devlet desteği ve teşvik sadece asgari ücetli işçi başına verilen 170 TL ile sınırlı. Oysa Kore’nin dünya markası Hyundai ve Samsung, tersanecilikle başladı. Devlet desteği olursa, ülkemizden de böyle markalar çıkabilir. Fiyatı tutturabilirsek biz de rekabet edebiliriz. Kore, Çin ve Japonya gibi uluslararası otaklıklar kurmalıyız. Tersanecilikte 1 kişi, yan sanayideki 7 kişiye daha iş imkanı sağlar.”
Norveç büyük müşteri
2015’te 20 metre üzerinde 100 gemi veya yat ihraç edildiğini ekleyen Bayrak “Yat ile yolcu gemisinde açık ara İtalya ve Fransa önde. Oysa koster, konteyner, kanal, orta çapta yük gemisi ve yardımcı gemi yapımı için çok ideal bir coğrafyadayız. İhracatımızın 320 milyon dolar ile yüzde 22’si Norveç’e yapılıyor. Ama Norveç, petrol fiyatlarındaki düşüş yüzünden daha az gemi siparişi vermeye başladı” diye konuştu.
Bayrak, son 3 yıldır Mısır, Cezayir ve Fas gibi ülkelerden sipariş almadıklarını da vurgularken “2016’da iyimser olarak 1.2 milyar dolar ihracat hedefliyoruz. Rusya ve İran’ın yatırımlarla bizi geçeceğini düşünüyoruz. İstediğimiz rakamları yakalayamıyoruz” dedi.
Genç mühendisleri teşvik
Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, gemi inşa mühendisliği öğrencilerini teşvik için 4 yıldır “Ulusal Gemi ve Yat Tasarımı Yarışması” düzenlediklerini belirtirken, dereceye girenlere 80 bin TL’ye yakın ödül verdiklerine dikkat çekti. Bu yıl 4.’sü düzenlenen yarışmanın konusu “Deniz Taksi.”
Gökhan Karakaş - MİLLİYET
LOJİPORT